به گزارش «تابناک» به نقل از تسنیم، در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ با سفر آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور به دوشنبه پایتخت تاجیکستان اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای با عضویت ایران موافقت کردند و در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ ایران به صورت رسمی به عضویت این سازمان درآمد.
سازمان همکاری‌های شانگهای سازمانی اوراسیایی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبهٔ امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل شده‌است. این سازمان در سال ۱۳۷۴ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد.
اندکی بعد، ازبکستان هم به این سازمان پیوست و این سازمان رسماً به «سازمان همکاری شانگهای» تغییر نام داد. علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۱۳۸۲ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۱۳۸۳ و پس از آن بلاروس به عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند.
در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۴ این سازمان با عضویت هندوستان و پاکستان موافقت کرد و این دو کشور در کمتر از دو سال همه شرایط برای عضویت کامل این سازمان را اجرا کردند و عضویت این دو کشور در سازمان همکاری شانگهای در اجلاس رهبران کشور‌های عضو این سازمان که طی در خرداد ۱۳۹۶ در آستانه، پایتخت قزاقستان، برگزار شد، به تصویب رسید.
در داخل ایران نیز عضویت کشورمان در این اجلاس نیازمند تصویب در مجلس شورای اسلامی است که لایحه آن در تاریخ ۱۰ مهر ۱۴۰۱ در مجلس اعلام وصول شده است.
متن لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای به شرح زیر است:
ماده واحده – در راستای تقویت تعاملات و همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و سیاسی با سازمان‌های منطقه‌ای، به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود تا به منظور کسب وضعیت دولت عضو در سازمان همکاری شانگهای به اسناد زیر ملحق شود:
۱- منشور سازمان همکاری شانگهای مورخ ۱۶ تیر ۱۳۸۱ (۷ جولای ۲۰۰۲) که از تاریخ ۲۸ شهریور ۱۳۸۲ (۱۹ سپتامبر ۲۰۰۳) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲- سند الحاقی (پروتکل) اصلاحات منشور سازمان همکاری شانگهای مورخ ۱۴ شهریور ۱۳۸۲ (۵ سپتامبر ۲۰۰۳).
۳- سند الحاقی (پروتکل) اصلاحات منشور سازمان همکاری شانگهای مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۵ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۶).
۴- معاهده (کنوانسیون) شانگهای در مورد مقابله با تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۰ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۱) که از تاریخ ۹ فروردین ۱۳۸۲ (۲۹ مارس ۲۰۰۳) لازم‌الاجرا گردیده است.
۵- سند الحاقی (پروتکل) اصلاحات معاهده (کنوانسیون) شانگهای در زمینه مقابله با تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی مورخ ۱۴ شهریور ۱۳۸۲ (۵ سپتامبر ۲۰۰۳).
۶- موافقتنامه کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در مورد ساختار منطقه‌ای ضد تروریسم، مورخ ۱۷ خرداد ۱۳۸۱ (۷ ژوئن ۲۰۰۲)، که از تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۲ (۱۴ نوامبر ۲۰۰۳) لازم‌الاجرا گردیده است.
۷- سند الحاقی (پروتکل) [اول]اعمال تغییرات در موافقتنامه کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در مورد ساختار منطقه‌ای ضد تروریسم، مورخ ۱۴ شهریور ۱۳۸۲ (۵ سپتامبر ۲۰۰۳) که از تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۳ (۱ اکتبر ۲۰۰۴) لازم‌الاجرا گردیده است.
۸- موافقتنامه مربوط به حفاظت از اطلاعات طبقه‌بندی شده در چهارچوب ساختار منطقه‌ای ضدتروریستی سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۸ خرداد ۱۳۸۳ (۱۷ ژوئن ۲۰۰۴) که از تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۹۴ (۱۹ نوامبر ۲۰۱۵) لازم‌الاجرا گردیده است.
۹- سند الحاقی [دوم]اصلاحات موافقتنامه کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در مورد ساختار منطقه‌ای ضد تروریسم، مورخ ۲۵ مرداد ۱۳۸۶ (۱۶ آگوست ۲۰۰۷)، که در ۴ تیر ۱۳۸۸ (۲۵ ژوئن ۲۰۰۹) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۰- یادداشت‌تفاهم میان دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای درباره اهداف و جهت گیری‌های اصلی همکاری اقتصادی منطقه‌ای و راه اندازی فرآیند ایجاد شرایط مطلوب تجارت و سرمایه‌گذاری، مورخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۰ (۱۴ سپتامبر ۲۰۰۱) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۱- سند الحاقی (پروتکل) یادداشت تفاهم میان دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای درباره اهداف و جهتگیری‌های اصلی همکاری اقتصادی منطقه‌ای و راه‌اندازی فرآیند ایجاد شرایط مطلوب تجارت و سرمایه‌گذاری، مورخ ۷ خرداد ۱۳۸۱ (۲۸ می ۲۰۰۲) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۲- معاهده (کنوانسیون) مزایا و مصونیت‌های سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۸ خرداد ۱۳۸۳ (۱۷ ژوئن ۲۰۰۴) که از تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۶ (۴ اکتبر ۲۰۰۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۳- موافقتنامه همکاری در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر، مواد روانگردان و مواد تشکیل دهنده آن‌ها میان دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۸ خرداد ۱۳۸۳
(۱۷ ژوئن ۲۰۰۴) که از تاریخ ۲۵ مرداد ۱۳۸۶ (۱۶ آگوست ۲۰۰۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۴- موافقتنامه در زمینه بانک داده ساختار منطقه‌ای ضد تروریسم سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۸ خرداد ۱۳۸۳ (۱۷ ژوئن ۲۰۰۴) که از تاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۸۶ (۱۱ آوریل ۲۰۰۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۵- پروتکل همکاری و هماهنگی فعالیت‌های میان وزارتخانه‌های امور خارجه کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۸ خرداد ۱۳۸۳ (۱۷ ژوئن ۲۰۰۴) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۶- موافقتنامه همکاری در زمینه شناسایی و مسدود نمودن مجاری نفوذ افراد درگیر در فعالیت‌های تروریستی، جدایی‌طلبانه و افراط‌گرایانه به سرزمین کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۵ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۶) که در ۱۶ آبان ۱۳۸۷ (۶ نوامبر ۲۰۰۸) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۷- موافقتنامه فرآیند سازماندهی و اجرای اقدامات مشترک ضدتروریستی در قلمرو کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۵ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۶) که از تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ (۱۷ مارس ۲۰۰۹) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۸- موافقتنامه نحوه سازماندهی و اجرای رزمایش‌های مشترک ضد تروریستی میان کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۷ شهریور ۱۳۸۷ (۲۸ آگوست ۲۰۰۸) که از تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۲ (۲۹ نوامبر ۲۰۱۳) لازم‌الاجرا گردیده است.
۱۹- موافقتنامه همکاری در زمینه تضمین امنیت اطلاعات بین‌المللی بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ (۱۶ ژوئن ۲۰۰۹) که از تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۹۰ (۲ ژوئن ۲۰۱۱) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۰- موافقتنامه آموزش کارکنان واحد‌های ضد تروریستی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ (۱۶ ژوئن ۲۰۰۹) که از تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۹۰ (۱۳ سپتامبر ۲۰۱۱) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۱- معاهده (کنوانسیون) سازمان همکاری شانگهای علیه تروریسم، مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ (۱۶ ژوئن ۲۰۰۹) که از تاریخ ۲۴ دی ۱۳۹۰ (۱۴ ژانویه ۲۰۱۲) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۲- موافقتنامه بین دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در خصوص همکاری در زمینه ایجاد شرایط مطبوع جهت حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای، مورخ ۲۱ شهریور ۱۳۹۳ (۱۲ سپتامبر ۲۰۱۴) که از تاریخ ۱ بهمن ۱۳۹۵ (۲۰ ژانویه ۲۰۱۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۳- موافقتنامه در مورد نحوه تنظیم و اجرای بودجه سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۱۰ آذر ۱۳۹۶ (۱ دسامبر ۲۰۱۷) که از تاریخ ۷ اسفند ۱۳۹۶ (۲۶ فوریه ۲۰۱۸) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۴- معاهده (کنوانسیون) سازمان همکاری شانگهای در مبارزه علیه افراط‌گرایی، مورخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۶ (۹ ژوئن ۲۰۱۷) که از تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۱۰ می ۲۰۱۹) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۵- موافقتنامه همکاری (روابط) بین بانکی در سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۴ آبان ۱۳۸۴ (۲۶ اکتبر ۲۰۰۵) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۶- موافقتنامه حفاظت فنی از اطلاعات در ساختار منطقه‌ای مبارزه با تروریسم سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۵ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۶) که از تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۴ (۵ سپتامبر ۲۰۱۵) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۷- موافقتنامه در زمینه امدادرسانی در شرایط اضطراری بین دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۴ آبان ۱۳۸۴ (۲۶ اکتبر ۲۰۰۵) که از تاریخ ۲ مرداد ۱۳۸۶ (۲۴ جولای ۲۰۰۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۸- موافقتنامه همکاری در زمینه آموزش بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۵ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۶) که از تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۶ (۳۰ ژانویه ۲۰۰۸) لازم‌الاجرا گردیده است.
۲۹- موافقتنامه برگزاری رزمایش مشترک نظامی بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۶ تیر ۱۳۸۶ (۲۷ ژوئن ۲۰۰۷) که از تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۹۷ (۸ آگوست ۲۰۱۸) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۰- موافقتنامه همکاری فرهنگی بین کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ مرداد ۱۳۸۶ (۱۶ آگوست ۲۰۰۷) که از تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ (۲۴ آوریل ۲۰۱۴) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۱- موافقتنامه همکاری و کمک متقابل در امور گمرکی بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۱۱ آبان ۱۳۸۶ (۲ نوامبر ۲۰۰۷) که از تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ (۲۴ آوریل ۲۰۱۴) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۲- معاهده حسن همجواری، دوستی و همکاری بلندمدت بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ مرداد ۱۳۸۶ (۱۶ آگوست ۲۰۰۷)، که از تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۹۱ (۳۱ اکتبر ۲۰۱۲) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۳- موافقتنامه درباره همکاری در زمینه مبارزه با قاچاق تسلیحات، مهمات و مواد منفجره میان دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۷ شهریور ۱۳۸۷ (۲۸ آگوست ۲۰۰۸) که از تاریخ ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۹ (۳ می ۲۰۱۰) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۴- پروتکل اشتراک‌گذاری اطلاعات در حوزه نظارت بر حمل و نقل منابع انرژی میان ادارات گمرک کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۹ آبان ۱۳۸۷ (۳۰ اکتبر ۲۰۰۸) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۵- پروتکل میان گمرکات دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای درباره همکاری در حوزه آموزش و مهارت‌افزایی مقام‌های گمرک، مورخ ۲۲ مهر ۱۳۸۸ (۱۴ اکتبر ۲۰۰۹) که از تاریخ ۱۲ آبان ۱۳۹۶ (۳ نوامبر ۲۰۱۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۶- موافقتنامه همکاری در زمینه مبارزه با جرم میان دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۱ خرداد ۱۳۸۹ (۱۱ ژوئن ۲۰۱۰) که از تاریخ ۲۱ دی ۱۳۹۰ (۱۱ ژانویه ۲۰۱۲) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۷- موافقتنامه همکاری در زمینه کشاورزی میان دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۱ خرداد ۱۳۸۹ (۱۱ ژوئن ۲۰۱۰) که از تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۹۳ (۱۵ آگوست ۲۰۱۴) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۸- موافقتنامه همکاری در زمینه مراقبت‌های بهداشتی میان دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ (۱۵ ژوئن ۲۰۱۱) که از تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ (۱۴ می ۲۰۲۰) لازم‌الاجرا گردیده است.
۳۹- پروتکل تعامل میان گمرک‌های دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در حوزه اجرای قانون، مورخ ۲۴ آذر ۱۳۹۳ (۱۵ دسامبر ۲۰۱۴) که از تاریخ ۲۰ دی ۱۳۹۵ (۹ ژانویه ۲۰۱۷) لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۰- سند الحاقی (پروتکل) موافقتنامه کمک متقابل در زمینه امدادرسانی در رفع بلایای طبیعی بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۱۵ آذر ۱۳۹۱ (۵ دسامبر ۲۰۱۲) که از تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۳ (۱۴ مارس ۲۰۱۵) لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۱- موافقتنامه در خصوص همکاری علمی و فنی بین دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۲ شهریور ۱۳۹۲ (۱۳ سپتامبر ۲۰۱۳) که از تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۹۴ (۲۰ اکتبر ۲۰۱۵) لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۲- موافقتنامه همکاری بین وزارتخانه‌های دادگستری دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ (۱۸ آگوست ۲۰۱۵) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۳- موافقتنامه همکاری و تعامل کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در ارتباط با مسائل مرزی، مورخ ۱۹ تیر ۱۳۹۴ (۱۰ جولای ۲۰۱۵) که از تاریخ ۸ آبان ۱۳۹۵ (۲۹ اکتبر ۲۰۱۶) لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۴- موافقتنامه در مورد همکاری بین وزارتخانه‌های دفاع کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، مورخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۲۴ آوریل ۲۰۱۸) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۵- سند اصلاحی (پروتکل) به موافقتنامه بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای جهت برگزاری رزمایش نظامی مشترک، مورخ ۶ تیر ۱۳۸۶ (۲۷ ژوئن ۲۰۰۷) که در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۲۹ آوریل ۲۰۱۹) امضا گردید و در ۱۷ خرداد ۱۴۰۰ (۷ ژوئن ۲۰۲۱) لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۶- موافقتنامه همکاری بین نهاد‌های مجاز کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه ورزش و تربیت بدنی، مورخ ۲۴ خرداد ۱۳۹۸ (۱۴ ژوئن ۲۰۱۹) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۷- موافقتنامه بین دولت‌های کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه همکاری رسانه‌های گروهی، مورخ ۲۴ خرداد ۱۳۹۸ (۱۴ ژوئن ۲۰۱۹) که از تاریخ ۷ آذر ۱۴۰۰ (۲۸ نوامبر ۲۰۲۱) لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۸- موافقتنامه میان نهاد‌های مجاز دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای درخصوص همکاری در کار با جوانان، مورخ ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
۴۹- موافقتنامه بین دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در مورد مشارکت در حفاظت از میراث فرهنگی، مورخ ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱) که از تاریخ امضا لازم‌الاجرا گردیده است.
تبصره ۱- جمهوری اسلامی ایران خود را متعهد به اجرای سایر اسناد پذیرفته شده در سازمان همکاری شانگهای نمی‌داند، مگر با رعایت اصل (۷۷) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اجرای اسناد پذیرفته شده با رعایت اصول (۷۷)، (۱۲۵) و (۱۳۵) قانون اساسی خواهد بود.
تبصره ۲- در راستای اجرای تعهدات ذیل این قانون، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است اقدامات و فعالیت‌های مرتبط با امنیت ملی موضوع اصل (۱۷۶) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را پس از هماهنگی با شورای عالی امنیت ملی به مرحله اجرا درآورد.
تبصره ۳- دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در جریان همکاری‌های نظامی مرتبط با سازمان همکاری شانگهای از جمله رزمایش‌ها و عملیات‌های مشترک نظامی، هماهنگی لازم را، جهت طی سازکار مربوط به اذن فرماندهی معظم کل قوا، با ستاد کل نیرو‌های مسلح به عمل آورد.
تبصره ۴- دولت جمهوری اسلامی ایران مکلف است در زمان تودیع اسناد الحاق به سازمان همکاری شانگهای، اعلامیه تفسیری به شرح پیوست را به اطلاع دبیرخانه سازمان برساند.
تبصره ۵- وزارت امور خارجه مکلف است با هماهنگی معاونت حقوقی رییس جمهور اسناد موضوع بند (۱) ماده (۲۱) معاهده (کنوانسیون) شانگهای در خصوص مقابله با تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی مورخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۰ (۱۵ ژوئن ۲۰۰۱) که جمهوری اسلامی ایران هنوز به عضویت آن‌ها در نیامده است را همزمان با تسلیم اسناد الحاق به دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای ارائه دهد.
