به گزارش بورس تابناک به نقل از سمات، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سهامی عام) براساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذر ماه ۱۳۸۴، با هدف انجام امور پیش و پس از معاملات بازارهای بورس یا خارج از بورس تشکیل شده است.
این وظایف و مسئولیت‌ها اموری همچون ثبت و سپرده‌گذاری، نگهداری و انتقال اوراق بهادار، پایاپای و تسویه معاملات انجام شده در بازار سرمایه را شامل می‌شود. یکی از این مسئولیت‌ها، انجام فرایند شناسایی مشتریان (KYC) و صدور کد معاملاتی برای سرمایه‌گذاران است.
در سال‌های اخیر که بازار سرمایه ایران به عنوان بازاری نظام‌مند و سودآور توانسته است توجه سرمایه‌گذاران زیادی را در داخل و خارج از مرزهای کشور به خود جذب نماید، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) نیز به عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه ایران همواره در تلاش بوده است تا فرآیند ورود و سرمایه‌گذاری سهامداران در بازار سرمایه ایران را تسهیل نماید؛ در این راستا راهنمای پیش رو، جهت آشنایی اشخاص خارجی فارسی زبان در خصوص دریافت کد معاملاتی تهیه شده است.
واژگان کلیدی
سرمایه‌گذار: شخصی که کد معاملاتی دریافت کرده و اقدام به خرید اوراق بهادار می‌نمایند.
سهامدار: شخصی که مالک کسری از کل شرکت است و در ریسک سود یا زیان پیش روی شرکت سهیم است. سهامدار در تمامی درآمدها و دارایی‌های شرکت سهیم است، اما سود سهام او تنها پس از پرداخت سایر بدهی‌ها پرداخت می‌شود و در صورت انحلال شرکت نیز سهم او از محل باقیمانده دارایی شرکت پرداخت می‌شود. مسئولیت سهامداران محدود است و تنها به اندازه میزان سهامی است که در اختیار دارند.
کد معاملاتی: شناسه (مشتری) جهت انجام معامله اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران است.
کارگزار: شخص حقوقی است که پس از اخذ مجوزهای لازم، اوراق بهادار قابل معامله را برای دیگران و به حساب آنها معامله می‌نماید.
کارگزار ناظر: در سامانه معاملات بازار بورس اوراق بهادار، دارایی سهامداران در هر یک از نمادهای معاملاتی زیر نظر یک کارگزار قرار خواهد گرفت که به آن کارگزار ناظر گفته می شود و از آن پس سهامداران می توانند دارایی سهام خود را در هر نماد معاملاتی صرفاً از طریق کارگزار ناظر خود در آن نماد معاملاتی به فروش برسانند.
شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه: یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه است که کلیه امور پیش و پس از معاملات شامل امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال مالکیت اوراق بهادار، پایاپای و تسویه وجوه را انجام می‌دهد.
اوراق بهادار: هر نوع اوراق یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد.
اخذ کد معاملاتی
کد معاملاتی چیست؟
برای ورود به بازار سرمایه ایران و معامله اوراق بهادار، داشتن کد معاملاتی الزامی است. کدهای معاملاتی یکتا هستند و تاریخ انقضا ندارند هرچند در صورتی که شخص بیش از ۲ سال با کد معاملاتی خود معامله (خرید یا فروش) نکند و ارزش سهامش بیش از ۵۰ میلیون تومان باشد، کد معاملاتی شخص ممنوع از فروش می شود که در این حالت شخص با کد معاملاتی خود، امکان خرید اوراق بهادار را داشته اما امکان فروش آن را نخواهد داشت که برای برطرف نمودن این مشکل باید درخواست رفع ممنوع المعامله نوع S را اعلام کند تا بتواند بار دیگر از همان کد معاملاتی برای خرید و فروش در بازار سرمایه ایران بهره گیرد.
ساختار کد معاملاتی چگونه است؟
ساختار کد معاملاتی افراد حقیقی از ترکیب سه حرف و ۵ رقم تصادفی تشکیل می‌شود و برای اشخاص حقیقی و حقوقی تفاوتی ندارد.
چگونه کد معاملاتی دریافت کنیم ؟
اشخاص حقیقی خارجی
۱. حضور شخص در کارگزاری
۲. ارائه مدارک هویتی، کپی تمام صفحات دارای اطلاعات هویتی مدارک و حساب بانکی نزد یکی از بانک های ایرانی به کارگزاری
۳. تکمیل فرم شناسایی مشتریان (ضوابط اعطای مجوز، موجود در وب سایت فارسی) و تقاضانامه مجوز انجام معامله
۴. تکمیل فرم های قرارداد کارگزاری
مدارک شناسایی معتبر اتباع و مهاجرین خارجی شامل موارد ذیل است:
۱. مدرک آمایش صادره توسط وزارت کشور مشروط به معتبر بودن آن شامل :
» کارت اقامت موقت اتباع خارجی (آمایش «Amayaeh ۱۵» برای اتباع کشور افغانستان)
» کارت اقامت موقت اتباع خارجی – هویت ۱۴ (برای اتباع کشور عراق و برخی اقشار افغان)
۲. گذرنامه با رویداد یا پروانه اقامت معتبر
۳. دفترچه اقامت صادره از سوی ناجا به شرط دارا بودن مجوز اقامت معتبر (مجوز اقامت دارندگان دفترچه مزبور به صورت سالیانه تمدید و در دفترچه اقامت درج می‌شود)
۴. دفترچه اقامت ویژه صادره از سوی ناجا به شرط دارا بودن مجوز اقامت معتبر (مجوز اقامت دارندگان دفترچه مزبور به صورت ۳ ، ۵ و ۱۰ ساله صادر و یا تمدید می‌شود)
۵. دفترچه پناهندگی صادره از سوی ناجا به شرط دارا بودن اعتبار (اعتبار دفترچه مزبور هر ۳ ماه تمدید می‌شود)
اشخاص حقوقی خارجی (دارای دفتر، نمایندگی یا شعبه در ایران)
۱. حضور نماینده یا وکیل قانونی در کارگزاری و احراز هویت توسط کارگزاری
۲. ارائه مدارک شامل روزنامه رسمی (ثبت شده در ایران) و یک حساب بانکی نزد یکی از بانک‌های ایرانی
۳. تکمیل فرم شناسایی مشتریان (ضوابط اعطای مجوز، موجود در وب سایت فارسی) و تقاضانامه مجوز انجام معامله
۴. تکمیل فرم های قرارداد کارگزاری
اشخاص حقوقی خارجی (فاقد دفتر، نمایندگی یا شعبه در ایران)
۱. حضور نماینده یا وکیل قانونی در کارگزاری و احراز هویت توسط کارگزاری
۲. ارائه مدارک شامل روزنامه رسمی یا لایسنس به زبان انگلیسی (هرچند طبق دستورالعمل، مدارک ترجمه شده به زبان فارسی نیز مورد پذیرش می باشند اما لازم است که نام شرکت به زبان انگلیسی ارائه شود و همچنین سامانه کد فراگیر، درحال حاضر تنها مدارکی که به زبان انگلیسی هستند را می پذیرد یعنی درصورتی که شخص دارای کد فراگیر نباشد، تنها می تواند مدارک را به زبان انگلیسی ارائه کند) و یک حساب بانکی نزد یکی از بانک های ایرانی
نکته: لایسنس باید شامل این اطلاعات باشد: (نام، شماره و تاریخ ثبت، آدرس و شماره تماس)
۳. تکمیل فرم های شناسایی مشتریان (ضوابط اعطای مجوز، موجود در وب سایت فارسی) و تقاضانامه مجوز انجام معامله
۴. تکمیل فرم های قرارداد کارگزاری
کپی برابر اصل شده کلیه این مدارک و فرم ها از طریق اتوماسیون اداری به همراه نامه کارگزاری به معاون عملیات شرکت سمات ارسال و در بخش امور عملیات سهامداران، ابتدا اطلاعات ارسال شده و دارا بودن کد فراگیر بررسی می شود. سپس در صورتی که شخص دارای کد فراگیر نباشد، مدارک لازم جهت دریافت کد فراگیر به سامانه مربوطه ارسال و در صورت صدور کد فراگیر، کد معاملاتی ایجاد می‌شود. کد معاملاتی صادره از طریق اتوماسیون اداری به کارگزار ارسال کننده تقاضا، اعلام می شود و اشخاص خارجی می‌توانند از طریق کارگزار خود، کد معاملاتی را دریافت کنند.
