اکران نوروزی ۱۴۰۲ با نمایش چهار فیلم «غریب»، «فسیل»، «عروس خیابان فرشته» و «بچههای طوفان» از امروز آغاز شد و بدین ترتیب سال اقتصادی تازه سینمای ایران از امروز کلید خورد؛ سالی که مسیری پرنشیب را پیش روی خواهد داشت، هرچند هنوز برای داوری پیرامون سال دشوار است.
به گزارش «تابناک»؛ اکران نوروزی مهمترین اکران هر سال است که البته رقابت بر سر آن پس از دوران کرونا کاهش یافته، چون برای فیلمها به اندازه گذشته تعیین کننده نیست. یکی از دلایلی که رقابت برای این اکران کاهش یافته نیز تداخل ایام نوروز با ماه رمضان است که تجربه نشان داده فروش سینما کاهش مییابد و مشخص نیست، امسال اکران شبانه در نظر گرفته شده و از سوم فروردین شاهد نمایش اکران فیلمها تا سحرگاه هستیم یا نه. در واقع این دو اتفاق همزمان، مزیت اقتصادی اکران نوروزی را برای سال پیش روی خنثی کرده است.
با این حال، همچنان نخستین دور نمایش فیلمها در سال میتواند دورنمای سینمای را به لحاظ اقتصادی مشخص نماید و تاکنون فروش هر سال، نسبتی معنادار با اکران نوروزی داشته است؛ بنابراین، علاوه بر اینکه این اکران به عنوان یکی از اصلیترین ظرفیتهای تفریحی در دو هفته نخست هر سال مورد توجه عموم مردم است، برای اهالی سینما و به ویژه کارشناسان، بازتاب دهنده افق پیش روی سینمای ایران، دست کم برای یک سال است.
اکران ۱۴۰۲ نیز از امروز چهارشنبه آخر سال با نمایش چهار فیلم «غریب» به کارگردانی محمدحسین لطیفی با مضمون دفاع مقدس، «فسیل» به کارگردانی کریم امینی با مضمون کمدی، «عروس خیابان فرشته» به کارگردانی مهدی خسروی با مضمون کمدی و «بچههای طوفان» به کارگردانی صادق صادقدقیقی با مضمون درام برای کودکان و نوجوانان آغاز شد. در کنار این چند فیلم، فیلمهای «ملاقات خصوصی» «چپ راست»، «بخارست» و شماری دیگر از فیلمهایی که در هفتههای قبل روی پرده رفتهاند، همچنان در جدول اکران خواهند ماند؛ فیلمهایی که احتمالاً شانس بیشتری برای فروش نسبت به لیست اکران نوروزی دارند و از فیلمهای نوروزی، احتمالاً فقط «فسیل» ظرفیت فروش دارد.
بلیت سینما از اول فروردین ۱۴۰۲، ۶۰ هزار تومان خواهد بود که البته در سالنهای بیکیفیت با قیمت کمتری عرضه میشود و متوسط قیمت بلیت سینما به ۴۸ هزار تومان رسیده است؛ این یعنی یک خانواده ۴ نفره، به طور متوسط باید حدود ۲۵۰ هزار تومان بلیت سینما بخرد. البته سینما رفتن همراه با هزینههای جانبی نظیر رفتوآمد و خرید تنقلات یا یک وعده غذاست که هزینه یک تجربه سینمایی خانوادگی را میتواند به شدت افزایش دهد و بنابراین، احتمالاً گروه دیگری از تماشاگران نیز ترجیح دهند، از رفتن به سینما صرف نظر کنند؛ هرچند افزایش قیمت بلیت، کاهش فروش را پوشش خواهد داد؛ اتفاقی که باز هم میزان فراگیری سینما را کاهش خواهد داشت.
باید این نکته را در نظر داشت که تعداد مخاطبان سینما در سال ۱۴۰۱ با وجود افزایش حدود ۱۰۰ میلیارد تومانی فروش، از نظر تعداد مخاطب به هفت سال قبل برگشته است و با وجود عبور از دوران کرونا و ترس از حضور در سالن سینما، کاهش قدرت خرید کار خود را کرده است. امیرحسین علم الهدی کارشناس سینما در این زمینه تاکید کرد: «فروش سینما در سال ۱۴۰۱ به مدد افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بلیت نسبت به سال ۱۳۹۸ (قبل کرونا)، ۱۱۰ میلیارد تومان افزایش داشته است؛ هرچند افزایش قیمت بلیت طی این سالها، نگاه از عارضه جدی اقتصاد فرهنگ دارد که البته در کنار عارضههای بیشمار اقتصاد کلان جامعه هر سال شاهد افزایش سالنهای سینما هستیم.»
او البته معتقد است، «همچنان اثرات کرونا بر کاهش صندلی سینماها از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۰۱ را شاهد هستیم» و در این زمینه تاکید کرد: «در سال ۱۴۰۲ بیم آن را دارم که به آمار مخاطب سال ۱۳۹۲ برسیم، چنانچه بر همین آداب حکمرانی در سینما اصرار ورزیم»؛ آماری متکی بر گزارش سالیانه معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی کشور و نیز سامانه مدیریت و فروش سینما (سمفا) تا تاریخ ۲۰ اسفند ۱۴۰۱.
علم الهدی درباره دورنمای سینما در سال آینده بیان کرد: «در سال ۱۴۰۲ میانگین هزینه تولید یک فیلم که جذابیتهایی برای دعوت مردم سراسر ایران به سینما داشته باشد، فارغ از سینمای مستقل، بین ۱۲ تا ۱۵ میلیارد تومان است؛ یعنی یک فیلم با کمتر از این رقم امکان تولید ندارد، آن هم اگر حداقل دو، سه هنرپیشهای که مردم دوست دارند روی پرده سینما ببینند در فیلم داشته باشیم. چنین فیلمی تقریبا باید دو و نیم برابر بفروشد تا به درآمد برسد؛ یعنی اگر سال آینده بخواهیم ۶۰ فیلم را اکران کنیم، باید هر یک نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان بفروشند تا به هزینههای تولید خود برسند و این امکان پذیر نیست!»
این کارشناس سینما با اشاره به اینکه «قرار نیست تمام هزینههای تولید یک فیلم از سالن سینما جبران شود» گفت: در استانداردهای جهانی اگر ۴۰ درصد هزینه تولید را سالن سینما برگرداند، یعنی وارد یک اقتصاد درست شدهاید. ۳۰ درصد باقی آن از شبکه نمایش خانگی میآید و بقیه هم از طریق فروش رایتهای مختلف مثل هواپیمایی و اکران خارج از کشور. پس اینکه تمام همّو غمّ ما سالن سینما میشود، یک آدرس اشتباه است.»
«تابناک» با پایان فروردین و در آستانه اکران عید فطر، به ارزیابی و تحلیل دورنمای سینمای ایران برای سال ۱۴۰۲ خواهد پرداخت.