افشای اسرار شخصی افراد در فضای مجازی یعنی چه و مجازاتش چیست؟

همه روزه میلیون‌ها تن از طریق فضای مجازی با یکدیگر در تعامل هستند. هرکس می‌تواند به واسطه یک کلیک با سراسر دنیا در ارتباط قرار گیرد. فضای مجازی فاصله بین انسان‌ها را بسیار کم کرده و باعث تعامل هر چه بیشتر افراد با یکدیگر شده‌ است. اما در برخی موارد هم از خطوط قرمز و حریم خصوصی افراد عبور می‌کند و مشکل‌ساز می‌شود.

به گزارش «تابناک»؛ در سراسر جهان میلیارد‌ها رایانه و گوشی هوشمند وجود دارد که تمامی آن‌ها قادر به اتصال به اینترنت هستند و می‌توان از طریق آن‌ها در اینترنت جستجو کرده و پرداخت‌های بانکی و ... را انجام داد. در کنار این همه مزایا، افرادی نیز هستند که جهت سودجویی و سوء‌استفاده از دیگران اقداماتی کرده که به اصطلاح به آن‌ها جرایم اینترنتی گفته می‌شود.

این اقدامات اشکال مختلفی داشته که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به آزار و اذیت، توهین، افترا، مزاحمت، انتشارات اطلاعات، کلاهبرداری، نقض قوانین کپی رایت و غیره اشاره کرد. برخی از این تخلفات نیز جنبه امنیتی و سیاسی داشته و باعث ایجاد اختلال در امور مهم کشوری می‌شود که از مهمترین آن‌ها می توان به جاسوسی، انتشار اطلاعات سیاسی، حملات ویروسی و سایبری، هک سیستم‌های بانکی و... اشاره کرد.

۱- آزار و اذیت و ایجاد مزاحمت

مسعود عمرانی کارشناس مسائل حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری معتقد است، مطابق قانون، شخصی که با استفاده از اینترنت یا بهره بردن از ویدئو یا تصویر یا صوت دیگری را تغییر داده و آن را انتشار دهد، مزاحم نامیده شده و محکوم به حبس یا موظف به پرداخت جریمه نقدی به میزان تعیین شده‌ خواهد شد. لازم به ذکر است، اگر تغییرات اعمال شده روی اسناد منتشر شده مستهجن باشد، شخص خاطی به هر دو مجازات محکوم می‌شود.

اگر شخصی با افشای اسرار شخصی فرد دیگری مسبب خساراتی به هر شکل، اعم از نوع مادی یا معنوی به اشخاص شود، به حبس به مدت ۹۱ روز تا ۲ سال محکوم یا موظف به پرداخت جریمه نقدی به میزان معین و یا در صورت صلاحدید قاضی، به هر دو مجازات محکوم می‌شود.

جرایم مزاحمت در فضای مجازی دارای نکات و مصادیق مختلف و مهمی است که بی توجهی به آنها ممکن است آثار قانونی بسیاری داشته باشد.

۲- مزاحمت از طریق انتشار محتویات مستهجن

ماده ۱۵ قانون جرایم رایانه‌ای مقرر کرده: «هرکس از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد؛

الف) چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آن‌ها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰۰۰۰۰۰۰) ریال است.

ب) چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال موادمخدر یا روان‌گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.

مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده افشای اطلاعات خصوصی

مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده افشای اطلاعات خصوصی دیگران حسب مورد ممکن است متفاوت باشد. با توجه به این که شیوه های ارتکاب این جرم گوناگون است، محل وقوع جرم در موارد مختلف متفاوت بوده و در نتیجه ممکن است دادگاه های متعددی شایستگی رسیدگی به این جرم را داشته باشند. به طور کلی با توجه به این که مجازات این جرم تعزیری است، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری دو شهرستان محل وقوع جرم خواهد بود. همچنین مرجع تعقیب و تحقیق برای مجازات افشای اطلاعات خصوصی دادسرای عمومی و انقلاب است.

آنچنان که گذشت مرجع صالح برای رسیدگی به جرم افشای اطلاعات خصوصی، ممکن است متفاوت باشد. برای مثال اگر این جرم به وسیله یک فرد نظامی و در مقام انجام وظایف نظامی ارتکاب یافته باشد، مرجع صالح برای رسیدگی به این جرم دادسراها و دادگاه های نظامی خواهد بود.

مراحل شکایت بابت افشای اطلاعات خصوصی

افشای اطلاعات خصوصی از موضوعات کیفری بوده و تعقیب و رسیدگی به آن در صلاحیت محاکم کیفری است. نخستین مرجع کیفری که می توان برای طرح شکایت به آن مراجعه نمود دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان محل وقوع جرم است. همچنین برای طرح شکایت باید در سامانه ثنا ثبت نام و به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرد. در مواردی که جرم افشای اطلاعات خصوصی از جرایم منافی عفت به شمار رود، از صلاحیت دادسرا خارج بوده و برای طرح شکایت در این موارد باید به دادگاه کیفری دو مراجعه نمود.

توصیه می شود پیش از اقدام در این خصوص با موسسه حقوقی وکلای تلفنی در تماس باشید. وکلای تلفنی شبانه روزی و 24 ساعته ارائه دهنده انواع خدمات مشاوره حقوقی در زمینه دعاوی کیفری و حقوقی با کادری مجرب از بهترین وکلای دادگستری از سراسر ایران است.