سود سپردههای بانکی و اعداد و ارقامی که بانکها به سپردهگذاران خود پرداخت میکنند، برای بسیاری از افراد ریسک گریز اهمیت دارد. در واقع، داشتن یک درآمد ثابت و مطمئن از نیازهای همه در جامعه امروز است. برای بسیاری از افراد مهم است که این درآمد از طریق سرمایه گذاری به دست بیاید و ماهانه بخشی از مخارج آنها را تامین کند. این دسته افراد معمولا به شیوههای کم ریسک سرمایه گذاری دست میزنند. سپردههای بانکی با سودی که ارائه میدهند، از اولین گزینههایی هستند که برای کسب سود ثابت، موردنظر سرمایهگذاران ریسک گریز قرار میگیرند.
اما باید گفت که سرمایه گذاری در بانک، تنها گزینه سرمایه گذاری ریسک گریز به حساب نمیآید، بلکه شیوهها و ابزار مالی نوین دیگری مانند صندوقهای سرمایه گذاری درآمد ثابت وجود دارند که میتوان از آنها برای سرمایه گذاری بهتر با ریسک پایین و کسب پرداختی ثابت بهرهمند شد.
به طور کلی میتوان گفت به سپردههایی که برای یک سال یا کمتر در بانک سرمایهگذاری میشوند، سپرده کوتاه مدت میگویند. فرد سرمایهگذار میتواند به راحتی در مدت یک ساله - در مدتهای کوتاه 3 ماهه، 6 ماهه و یکساله - از سپرده کوتاه مدت خود استفاده کند.
سپردههای بلندمدت تنها در موعد مقرری که در قرارداد بانک اشاره شده است، امکان ارائه سود را به سرمایهگذار فراهم میکند. اگر سرمایهگذار بخواهد سرمایه خود را زودتر از موعد مقرر برداشت کند، باید جریمه شکست را که به نرخ شکست شناخته میشود، بپردازد. نرخ شکست در سپرده های بلندمدت بر اساس یکساله یا دو ساله بودن آنها متفاوت است. بنابراین اینکه سپرده های بانکی چقدر سود می دهند؟ به فاکتورهای مختلفی از جمله مدت سرمایه گذاری ( کوتاه مدت یا بلندمدت ) بستگی دارد. اما این تنها عامل تاثیر گذار بر سود سپرده های بانکی نیست و عوامل دیگری نیز بر این سود موثر هستند که در ادامه مقاله بیشتر به آن ها می پردازیم به علاوه می توانید با استفاده از فرمولی که برای محاسبه سود سپرده های بانکی وجود دارد می توانید مقدار سود بانکی را محاسبه کنید.
ساختار و عملکرد سپرده کوتاه مدت با سپرده بلندمدت با هم متفاوت است، سود انواع سپردههای بانکی هم با یکدیگر فرق دارد. سود سپرده بانکی در بازه کمتر از یک ساله چندان زیاد نیست. سود سپرده کوتاهمدت یک ماهه به صورت سالانه شده 5 درصد است. این یعنی اگر یک میلیون تومان در حساب سپرده یک ماهه خودتان داشته باشید، بعد از یک ماه حدود 4 هزار تومان و بعد از یک سال 50 هزار تومان سود میگیرید که بسیار ناچیز است اما نرخ شکست ندارد. این بازدهی کم، سرمایه گذاران را به سوی سپردههای بلندمدتتر مانند یک ساله، دوساله یا بیشتر میکشاند.
سود سپرده یک ساله بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار 20.5 درصد است و این سود برای بازه دوساله به 21.5 و برای مدت بیشتر یعنی سه ساله، به 22.5 درصد میرسد. به عنوان مثال، اگر سپرده گذاری 100 میلیون تومانی در سپرده یکساله انجام دهد، میزان سود برای سپرده دو ساله و سه ساله به طور سالانه میشود 21 میلیون و 500 هزار تومان و 22 میلیون 500 هزار تومان. همان طور که مشاهده میکنید بازدهی در این شرایط بسیار بهتر از سپرده کوتاهمدت است اما با این حال، مساله نرخ شکست وجود دارد و اگر افراد زودتر از موعد به پولشان نیاز پیدا کنند، با سود کمتری روبرو میشوند.
فرمول محاسبه سود سپرده های بانکی برای سپرده های بلندمدت و کوتاه مدت متفاوت است.
100 / ( نرخ سود * مبلغ سپرده) = سود سپرده بلند مدت ( یک ساله، دو ساله و سه ساله)
365 /( مدت زمان سپرده به روز * سود سپرده در یک سال) = سود سپرده کوتاه مدت (روزشمار)
اولین و مهمترین مزیتی که سپرده بلندمدت برای سرمایه گذاران به همراه دارد، این است که طبق قراردادی که فرد سرمایه گذار با بانک دارد، در هر شرایط و موقعیتی از وضعیت اقتصادی، بانک باید سود فرد سرمایه گذار را در موعد مقرر پرداخت کند. به این معنی که خبری از نوسان در اصل سرمایه گذاری وجود ندارد و سود آن تضمین شده است.
اما معایبی هم شامل سپرده بلندمدت میشود. از معایب اصلی سرمایه گذاری در سپرده بلندمدت این است که اگر فرد سرمایه گذار بخواهد سرمایه خود را زودتر از موعد مقرر برداشت کند، باید نرخ شکست را به عنوان جریمه بپردازد. نکته دیگری که از معایب سرمایه گذاری در بانک و در سپردههای بلندمدت به شمار میآید، این است که سپردههای بلندمدت یکساله و دو ساله که زمان برداشت بلندمدتی را در بر میگیرند، نمیتوانند بازدهی مناسبی را نسبت به شرایط تورمی ارائه دهند. به همین خاطر است که دیگر انواع روش های سرمایه گذاری در گزینههای کم ریسک اهمیت دارند.
به جز بانکها، صندوقهای سرمایه گذاری درآمد ثابت نیز یکی از گزینههای خوب کم ریسک هستند. این صندوقها جایگزین سرمایه گذاری در سپردههای بانکی به حساب میآیند، چرا که بازدهی بالاتری دارند و همزمان ریسکشان پایین است. علاوه بر این، صندوقهای درآمد ثابت نرخ شکست نیز ندارند و حتی با سرمایه گذاری تنها چند روز پول، میتوان سود روزشمار دریافت کرد. علاوه بر این، باید این نکته را هم اضافه کرد که برخی صندوقها دارای تقسیم سود دورهای هستند. بنابراین افراد سرمایه گذار که تمایل به دریافت سودی بالاتر از بانک را با همان میزان ریسک کم دارند، میتوانند صندوقی را که تقسیم سود ماهانه دارد، انتخاب کنند. سود یک ساله 10 صندوق درآمد ثابت برتر قابل معامله در بورس بین 28 تا 44.5 درصد است.
صندوق درآمد ثابت به عنوان رقیبی جدی به جای سرمایه گذاری در بانکها به حساب میآید. صندوق های درآمد ثابت با سبد دارایی متشکل از گواهی سپرده بانکی و سایر داراییها، با ریسک کم و سود بالاتر از بانک، گزینه خوبی برای سرمایه گذارانی که به دنبال کسب سود ثابت هستند، به حساب میآید.
البته برخی صندوقهای درآمد ثابت تقسیم سود دورهای ندارند. سرمایهگذاران این صندوق برای دریافت سود خود باید اقدام به ابطال واحدهای سرمایه گذاری کنند. آن موقع، اصل و سود پول یکجا به حساب آنان واریز میشود.
سود سپرده 30 درصدی از سوی بانکها ارائه نمیشود! بلکه این سود به برخی طرحهای خاص اعطا میشود و در واقع سرمایه گذاری خاصی محسوب میشود. این در حالی است که صندوقهای درآمد ثابت نزدیک به این عدد و رقم را برای سرمایه گذاران خود فراهم میکنند. صندوقهای درآمد ثابت از این طرحها بهتر هستند چرا که نرخ شکست ندارند و سود روزشمار به افراد پرداخت میکنند.
برای سرمایه گذاری و دریافت سود سپردههای بانکی میتوان از دو روش استفاده کرد. اولین مورد سرمایه گذاری در بانک با سود ثابت سالانه 20.5 درصد است که در بازه سه ساله به سالانه 22.5 درصد هم میرسد. روش دوم که جایگزین مناسبی برای سرمایه گذاری در سپردههای بانکی است و سود بیشتری نسبت به سپردهگذاری در بانک دارد، خرید صندوق های درآمد ثابت است.