اقدام جدید و عجیب ایران خودرو و سایپا؛ همگرایی برای گرانی!/ این سانتافه، صرفا در ایران یافت می شود/ دلیل تفاوت قیمت كارخانه و بازار چیست

به گزارش خبرنگار اقتصادی تابناک؛ بازار خودرو چند سالی است که در نبود خودرو‌های روز دنیا و جولان تولیدات بی‌کیفیت داخلی، حال‌ وروز خوشی ندارد. به‌گونه‌ای که قرار بود خودرو‌های وارداتی پس از سال‌ها ممنوعیت، با اقدامي اصولي راهی بازار شوند، اما در عمل اين اتفاق با سرعت لاک‌پشتی همراه شد و راه به جایی نبرد و عملاً چشم‌انداز ریزش قیمت‌ها شكست خورد. در این میان؛ خودروسازان داخلی نیز ترجیح دادند در فضای انحصاری چند ساله خود به فعالیت ادامه دهند و با کاهش تولید و عرضه خودرو به بازار، نبض قیمت‌ها را در مسیر صعودی به دست بگیرند؛ چراکه خبری از شکست انحصار نبود و وزیر صمت نیز عزمی برای ترغیب خودروسازان به افزایش تولید و عرضه نداشت و ندارد؛ بنابراین قیمت‌ها در بازار خودرو در جاده افزایشی قرار گرفته‌اند؛ به‌گونه‌ای که این روز‌ها قیمت دنا پلاس اتوماتیک توربو آپشنال به یک میلیارد و ۴۰ میلیون تومان رسیده است.

در این شرایط، وزیر صمت برای دومین بار طی چندماهه اخیر به مردمی که برای خرید خودرو قصد ورود به بازار دارند، توصیه کرده است که "برای خرید عجله نکنید؛ چراکه بازار پایدار خواهد شد". وی قبل از عید نیز گفته بود: "مردم باید حوصله کنند؛ زيرا وضعیت خوبی خواهیم داشت و بازار خودرو روبه‌بهبود است. "

دراین‌خصوص سعید مؤتمنی کارشناس بازار خودرو در گفتگو با خبرنگار تابناک با اشاره به افزایش قیمت خودرو‌های داخلی در روز‌های اخیر اظهار داشت: وعده‌های و صحبت‌های وزیر صمت مبنی بر نخریدن خودرو، ممکن است که اثر چندروزه‌ای داشته باشد؛ اما در درازمدت تاثيري نخواهد داشت. چراکه بازار خودرو یک نیازی دارد و آن نیاز باید تامین شود. اگر نیاز خودرو در بازار تا به امروز تامین شده بود، نباید این اختلاف قیمت‌ها را شاهد باشیم. به‌گونه‌ای که امروز ۹۰ تا ۱۰۰ درصد فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار داریم. این فاصله معنادار قیمت خودرو نشان می‌دهد که نتوانستیم نیاز بازار خودرو را تأمین کنیم.

وی افزود: در سال گذشته، مسئولان وزارت صمت قول دادند که یک میلیون و ۳۰۰ تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار خودرو تولید کنند، اما در نهایت از میزان تولید سال قبل‌تر یعنی ۱۴۰۱ هم کمتر تولید داشتند. این نشان دهنده ضعف وزارت صمت بود که نتوانست وعده اي که داده بود را عملی کند. از سوی دیگر از ۳۰ هزار ایرانی، نفری ۵۰۰ میلیون تومان گرفتند تا برای آن‌ها خودروی وارداتی بیاورند. حتی تاکید داشتند که در سال ۱۴۰۲، صد هزار خودرو وارد خواهند کرد، اما در عمل این عدد به کمتر از ده هزار خودرو رسیده است؛ واردات قطره چکانی که اثر آن را در بازار نمی‌بینیم و همچنان فاصله قیمتی مشهود است.

مؤتمنی یادآور شد: بازار خودرو در شرایط کنونی، با رکود کامل دست‌وپنجه نرم می‌کند و مشتری برای خرید مراجعه نمی‌کند. اما چرا قیمت‌ها آن‌قدر بالا مانده است؟ به‌خاطر این است که مسئولان خودرویی وزارت صمت نتوانستند نیاز روزانه، ماهانه و سالانه بازار خودرو را تأمین کنند.

وی ادامه داد: بازار خودروی کشورمان انحصار دارد و در فضای انحصاری، شاهد هستیم که انحصارگر همیشه به دنبال منافعش است و توجهی به نیاز مردم ندارد. درهرصورت باید خودروسازی را از انحصار خارج کنیم؛ تا زمانی که انحصار در بازار خودرو حکم‌فرما باشد، آشفتگی را در بازار خودرو خواهیم داشت. در این میان؛ مردم از وضعیت خودرو رضایت ندارند؛ در مقابل خودروساز هم می‌گوید ناراضی است و هزینه‌های تولید بالاست؛ بنابراین در این شرایط بهتر است تا واردات خودرو در سطح قابل‌قبولی آزاد شود نه این مدل واردات خودرو که شاهد هستیم.

این کارشناس بازار خودرو معتقد است: باسیاست‌های وزارت صمت، ده شرکت بدون دارابودن سرمایه اولیه مناسب، به سراغ واردات خودرو رفتند. این‌ها همان‌هایی هستند که سال‌های گذشته برای مردم مشکلات خودرویی درست کرده بودند. کسی که می‌خواهد خودرو وارد کند، حتماً باید سرمایه اولیه مناسب داشته باشد و بانک مرکزی هم تأیید کند که فلان شرکت سرمایه لازم را دارد یا خیر؛ این در حالی است که برخی از این شرکت‌های واردکننده خودرو، با پولی که مردم بلوکه کرده‌اند، اقدام به واردات خودرو می‌کند، بدون اینکه سرمایه‌ای از خودشان داشته باشد و در نهایت به‌ازای هر خودروی وارداتی، ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان هم سود به جیب می‌زند؛ بنابراین معتقدم برای آرام شدن بازار، باید خودرو توسط اشخاص حقیقی و حقوقی با تعرفه پایین و سطح قابل قبول و اثرگذار وارد کشور شود تا بازاری که از کمبود عرضه آسیب دیده است، به سمت اشباع شدن میل کند و فاصله قیمتی از بین برود و در نهایت مصرف کننده برای خرید خودرو مبلغ بیشتری را پرداخت نکند. این در حالی است که در حال حاضر خودرو‌های چینی وارداتی با نرخ معادل ۴۵ تا ۵۰ هزار دلار به دست مشتریان بازار می‌رسد. این روند نشان دهنده انحصار در بازار خودروی کشور است و اگر تعرفه پایین‌تر بود، این ماشین‌ها باید نهایتا ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار به دست مشتری می‌رسید؛ آن موقع قیمت دنا هم به یک میلیارد تومان نمی‌رسید؛ پژو پارس هیچ موقع ۶۷۰ میلیون تومان نمی‌شد و کوئیک هم به ۵۴۰ میلیون تومان نمی‌رسید.

وی با تأکید بر اینکه متأسفانه سیاست‌های وزارت صمت در حوزه خودرویی، غلط بوده است،افزود: بازار را با حالت دستوری و گفتاردرمانی و توصیه نمی‌توان اداره کرد. هر بازاری یک نیازی دارد و باید آن نیاز بررسی و سنجیده شود و برای تأمین آن نیاز به سراغ تولید با کیفیت و قیمت مناسب رفت و اگر تولید هم به‌اندازه نیست باید واردات را در دستور کار قرار داد. اما متأسفانه در همان ابتدا یعنی بخش تولید خودرو، نه محصولات قیمت مناسبی دارند و نه کیفیت قابل‌قبولی دارد.

خودروهای بی کیفیت داخلی، منابع ملی را هدر می‌دهد

این در شرایطی است که در ماه‌های اخیر و در دوره علی‌آبادی در وزارت صمت، خبری از ارزشیابی خودرو‌ها از نظر کیفیت و امتیازدهی نیست. این رویه نشان‌دهنده سرپوشی بر نقاط ضعف کیفیت تولیدات خودرویی است. درهرصورت مردم باید بدانند خودرویی که می‌خرند، از نظر استاندارد مورد تأیید است یا خیر؛ از سوی دیگر در کنار تولید خودرو‌های بی‌کیفیت، متأسفانه منابع ملی را هم هدر می‌دهیم. به‌گونه‌ای که روزانه حدود ۱۲۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود و خودرو‌های تولیدی بالای ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین به ازای هر پیمایش صد کیلومتری می‌سوزانند. در حالی که خودرو‌های با کیفیت و خوش نام وارداتی، در محدود ۶ لیتر مصرف بنزین دارند. در نتیجه روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون لیتر بنزین (منابع ملی) را هدر می‌دهیم؛ بنابراین با اجازه بدهند تا خودروی با کیفیت و کم مصرف وارد کشور شود.

مؤتمنی گفت: متأسفانه در این سال‌ها از خودروسازی عقب ماندیم؛ به‌گونه‌ای از سال ۹۷ و ۹۸ به بعد حدود پنجاه درصد کم‌تر از نیاز بازار، خودرو تولید و روانه بازار شده است. این روند باعث شد اوضاع نابسامان و فاصله قیمت خودرو‌ها روز به روز بیشتر شود و به دلیل فاصله قیمتی قابل توجهی که بین بهای کارخانه و بازار خودرو وجود دارد، هر زمان که اطلاعیه ثبت نام خودرو منتشر می‌شود، صف طولانی برای ثبت نام در سامانه شکل می‌گیرد تا عده‌ای از سود خرید و فروش خودرو عقب نمانند.

این در حالی است که برای بازاری نظیر مرغ، وقتی کمبود کالا داریم و قیمت‌ها رشد می‌کند، بلافاصله به سراغ واردات مرغ می‌روند تا قیمت‌ها متعادل شود؛ بنابراین نسخه درمان کمبود عرضه در مقابل تقاضای خودرو، استفاده از گزینه واردات در سطح قابل‌قبول و نه قطره چکانی است تا حداقل شاهد حذف تقاضای کاذب برای خرید خودرو در سامانه‌های فروش باشیم و به مصرف‌کننده واقعی فشار مالی وارد نشود و خودروی مورد نیازش را تأمین کند و همچون وضعیت فعلی، برای یک خودروی ۱۰ هزار دلاری، ۳۰ هزار دلار پرداخت نکند.

وی افزود: تیم اقتصادی دولت آینده باید به چند نکته توجه داشته باشد؛ اول اینکه نرخ تورم را مهار کند؛ دوم اینکه خودرو یک کالای مصرفی است و باید دولت برای تأمین نیاز بازار خودرو اقدام کند تا بازار به جایگاه خودش بازگردد. این در حالی است که در هیچ جای دنیا، به خودرو به‌عنوان کالای سرمایه‌ای نگاه نمی‌شود و صرفاً کالای مصرفی است. چرا خودروی دنا که در درب کارخانه حدود ۶۰۰ میلیون تومان است باید برای خریدش در بازار آزاد یک میلیارد تومان پرداخت شود؟ این در حالی است که قبل از سال ۹۷ فاصله قیمتی بسیار کمتر بود. به عنوان نمونه؛ پراید به قیمت ۲۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان؛ پژو ۴۰۵ به قیمت ۲۹,۵۰۰,۰۰۰ تومان؛ سمند ۲۷,۵۰۰,۰۰۰ تومان فاکتور می‌شد. به گونه‌ای که اختلاف قیمت‌ها در بازار بعضی مواقع ۵۰۰ هزار تومان بالاتر یا بعضی مواقع هم ۵۰۰ هزار تومان کمتر از نرخ کارخانه بود. یا در سال ۹۶ سانتافه را ۲۰۳,۰۰۰,۰۰۰ تومان فاکتور می‌کردند.

خودروی هایما که ابتدا به قیمت ۹۵ میلیون تومان و به‌صورت قسطی توسط ایران‌خودرو فروخته می‌شد، چند سال بعد همان ماشین به یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان رسیده است؛ یعنی حدود ۱۹ برابر رشد قیمت داشته است.

ستاد تنظیم بازار باید برای تنظیم و تعدیل قیمت‌ها در بازار خودرو تصمیم‌گیری کند. به‌گونه‌ای که با رصد وضعیت بازار و قیمت‌ها و میزان تولید و عرضه خودروها، برای تعدیل قیمت‌ها و واردات خودرو برنامه‌ریزی مؤثری داشته باشد.

سانتافه  ۱۰۰ هزار دلاری را  فقط در ایران داریم

کارشناس بازار خودرو افزود: زمانی انحصار شکسته می‌شود که واردات خودرو آزاد شود. بایستی دولت برای یک بازه زمانی از منافعش چشم‌پوشی کند و تعرفه واردات خودرو را کاهش دهد تا خودرو به جایگاه خودش برگردد. این در شرایطی است که امروزه قیمت یک سانتافه ۲۰۲۴ در بازار جهانی بین ۲۵ تا ۳۰ هزار دلار است؛ بنابراین با نظر گرفتن دلار ۶۰ هزار تومانی و سقف ۳۰ هزار دلاری برای خرید سانتافه، قیمت این خودرو به یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان می‌رسد. اما با این رقم در بازار داخلی امروز یک تیگو ۷ می‌توان خرید نه سانتافه؛ اما در بازار داخلی قیمت این سانتافه معادل نرخ ارزی ۱۰۰ هزار دلار خواهد بود.

مؤتمنی با اشاره به عملکرد خودرویی علی‌آبادی در چند ماه اخیر اظهار داشت: وزیر صمت ضعیف‌ترین عملکرد را در تیم اقتصادی دولت داشته است؛ الان هم به مردم گفته است که عجله نکنید و خودرو نخرید، چون ارزان می‌شود. اما باید از ایشان پرسید که مگر واردات خودرو را به شکل مطلوبی انجام داده‌اید؟ امروز نرخ تورم را کنترل کرده‌اید که به توصیه نخریدن خودرو گوش کنند؟

اقدام عجیب ایران خورو و سایپا برای گرانی خودرو در روزهای اخیر؛ 

وی ادامه داد: در شرایطی که در هفته‌های اخیر قیمت‌ها به طور نسبی کاهش داشت، اما چند روزی است که دوباره شاهد رشد قیمت‌ها هستیم. چرا؟ پاسخ عدم فاکتور خودرو‌ها توسط ایران‌خودرو و سایپاست. به‌گونه‌ای که در روز‌های اخیر با وجود ثبات نرخ ارز، شاهد رشد قیمت خودرو‌های داخلی هستیم و به طور میانگین قیمت خودرو‌های تولید داخل، ۳۰ میلیون تومان گران‌تر شده است؛ تنها به این دلیل که دو خودروساز، محصول خود را فاکتور نمی‌کنند و عرضه نمی‌شود. چراکه انحصارگر همیشه به گونه‌ای بازار را نگه می‌دارد که شخص متقاضی که ثبت نام کرده است، در زمان تحویل خودرو به رغم ایراد و مشکلات، خودروی خود را تحویل بگیرد و با خود ببرد. این در حالی است که کیفیت خودرو‌ها و قطعات نسبت به سال‌های قبل، بسیار پایین آمده و به ضرر مردم شده است؛ بنابراین این‌ها مشکلات و مسائلی است که باید توسط وزارت صمت و شخص وزیر، نظارت، پیگیری و حل شود.