سرنوشت توافق نامه جامع ایران و روسیه چه خواهد شد؟/ مسکو هم تایید کرد هم تکذیب!

بین الملل تابناک: ایران یکی از کشورهای مهم در خاورمیانه بوده و با توجه به ویژگی های استراتژیکی که دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. روسیه نیز به عنوان یک قدرت جهانی در سالهای اخیر با ایران همکاری داشته و به عنوان یک متحد و هم فکر در مناسبت های مختلف از جمله بحران سوریه همکاری داشته است.

روابط ایران و روسیه به دلیل همسایگی و داشتن مرزهای مشترک با اتحاد شوروی و مرزهای آبی طولانی در برهه فعلی همواره دارای اهمیت فراوان بوده و این روابط فراز و نشیب زیادی داشته است. تدوین و امضاء نهایی سند راهبردی همکاری ۲۰ ساله میان ایران و روسیه می تواند ضمن افزایش سطح همکاری های اقتصادی، نظامی، امنیتی دو کشور به امنیت و ثبات حوزه قفقاز جنوبی و منطقه پرتنش غرب آسیا کمک کند.

سند راهبردی همکاری 20 ساله ایران و روسیه

«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در اوایل سال2022 از «آیت الله ابراهیم رئیسی» همتای ایرانی خود برای سفر به مسکو  رسما دعوت کرد. دراین سفر ایران و روسیه جهت تهیه سند راهبردی جدید ۲۰ ساله آماده شدند. یکی از مواد اصلی موافقت نامه جدید بین ایران و مسکو، همکاریهای نظامی و فنی-نظامی بود.

«آیت‌الله سید ابراهیم رییسی» با قدردانی از «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه، اراده جمهوری اسلامی ایران را توسعه روابط تجاری و اقتصادی با روسیه عنوان کرد و افزود: آمادگی داریم سند جامع همکاری‌های بلندمدت دو کشور را نهایی کنیم تا روند ارتقای هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های دو کشور با سرعت، اجرایی شود.

«ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه هم با تأکید بر اینکه تهران و مسکو از مواضع و همگرایی مشترکی در بسیاری از موضوعات برخوردار هستند، گفت: مسکو از پیشنهادات تهران در تدوین سند جدید همکاری بلندمدت دو کشور حمایت می‌کند و مصمم هستیم هر چه سریع‌تر نهایی و  اجرایی شود.

باید گفت طرف ایرانی خصوصاً در دولت جدید پیگیر بود که توافق‌نامه جامع 20 ساله با طرف روسی به امضای نهایی برسد و دی ماه 1400 که رئیس جمهور ایران در مسکو به ملاقات رئیس جمهور روسیه رفت، این موضوع را پیگیری کرد که تبادلاتی در حوزه مفاد آن بین تهران و مسکو رد و بدل شد. در این میان نکات و مواردی مسکو مد نظر داشت و نکاتی هم مد نظر تهران بود که بالاخره این توافقنامه به مرحله نهایی رسید و وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه آن را اعلام کرد.

روسیه و ایران در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از دو رویداد استقرار دولت سیزدهم در ایران با چرخش به سمت شرق و حمله مسکو به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ روابط خود را گسترش داده‌‌‌اند. توافق‌نامه جدید ایران و روسیه، توافق‌نامه جامعی در حوزه‌های مختلف همکاری‌ها از جمله در حوزه‌های سیاسی، منطقه‌ای، بین‌المللی، اقتصادی، ‌‌‌امنیتی، اطلاعاتی، سایبری، دفاعی و دیگر حوزه‌هاست.

در هین راستا اسفند ماه 1402 جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در پایان هفدهمین نشست کمیسیون همکاری‌های اقتصادی دو کشور در محل هتل اسپیناس پالاس تهران در حضور «جواد اوجی»، وزیر نفت و «الکساندر نواک»، معاون نخست‌وزیر روسیه به‌عنوان رؤسای کمیسیون همکاری اقتصادی دو کشور، 19 سند همکاری امضا کردند. سند نخست، سند نهایی هفدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، تجاری، فرهنگی، علمی و فناوری ایران و روسیه بود که به امضای اوجی و نواک رسید. پس از آن سند نقشه راه همکاری‌های علمی و فنی در صنایع نفت و گاز ایران و روسیه بین وحیدرضا زیدی‌فرد، معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزر نفت و پاول ساروکین، معاون وزیر انرژی روسیه امضا شد.

توافقنامه دولتی ایران و روسیه در حوزه سلامت و آموزش پزشکی، برنامه عملیاتی وزارت راه و شهرسازی ایران و وزارت ساخت‌وساز، مسکن و خدمات عمومی روسیه، برنامه عملیاتی تفاهم‌ دو کشور در حوزه استاندارد، تفاهم‌نامه سه‌جانبه زمین‌شناسی میان سازمان زمین‌شناسی ایران، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) با شرکت روس ژئو روس و تفاهم‌نامه همکاری‌های دو کشور در بخش پتروشیمی (بین مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و الکسی رودی‌شوف، مشاور مدیرعامل اتحادیه فعالان صنعت پتروشیمی روسیه) از دیگر اسناد امضا شده در این نشست به شمار می‌آیند.

  از خبر تعلیق توافقنامه جامع تا کذب آن

ظهر روز سه‌شنبه خبرگزاری دولتی روسیه از تعلیق توافق‌نامه جامع همکاری میان ایران و روسیه به دلیل مشکلاتی که از سوی ایران وجود دارد، خبر دادند.

«ضمیر کابلوف» فرستاده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور افغانستان و مدیر اداره دوم آسیایی وزارت امور خارجه روسیه به خبرگزاری دولتی روسیه گفت: تکمیل توافقنامه جامع همکاری میان مسکو و تهران به دلیل شهادت «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور پیشین ایران، موقتا و با توافق طرفین به تعلیق درآمده است اما این کار در نهایت انجام خواهد شد.

طرف روسی مدعی شده است: امضای قرارداد همکاری جامع بین مسکو و تهران تصمیم راهبردی حاکمیت دو کشور است. این روند مسلما به دلیل مشکلاتی که شرکای ایرانی دارند، به تعلیق درآمد اما تردید ندارم که این کار پیش از به توافق رسیدن بر سر متن آن، انجام خواهد شد و بعد روسای دو کشور درباره زمان و مکان امضای آن به توافق خواهند رسید.

در واکنش به اخبار تعلیق سند همکاری ایران و روسیه، «کاظم جلالی» سفیر ایران در مسکو در پیامی در شبکه ایکس نوشت: روند نهایی شدن توافقنامه راهبردی ایران و روسیه بر اساس برنامه در حال انجام است. آن چه به عنوان تعلیق توافقنامه اجرایی همکاری دو کشور در رسانه‌ها ذکر شده است نادرست و نتیجه ترجمه غیر دقیق اظهارات مقام‌های روسی است.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه نیز روز سه شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که مسکو و تهران به کار خود در خصوص توافقنامه جامع همکاری دوجانبه ادامه می‌دهند. سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه در این خصوص اضافه کرد که ادامه کار روی توافقنامه جامع همکاری دوجانبه در حالیست که برنامه رویدادهایی خاص ممکن است تغییر کند؛ اما مسکو قصد دارد روابط با تهران را توسعه دهد.

در همین خصوص وزیر امور خارجه روسیه در حاشیه اجلاس وزرای خارجه بریکس بر تعهد این کشور در تکمیل روند نهایی‌‌‌سازی توافق جامع همکاری با ایران تاکید کرد و گفت که پس از حل شدن برخی مسائل قانونی مرتبط با این توافق از سوی ایران، توافق آماده امضا خواهد بود. وی افزود: متن توافق‌نامه جدید همکاری جامع با ایران به طور کامل مورد موافقت قرار گرفته است. لاوروف تاکید کرد: امضای این ‌‌موافقت‌نامه در طرف ایرانی نیازمند اجرای برخی روال (مراحل تشریفاتی) قانونی در مورد آن موضوعاتی است که در متن قرارداد نوشته شده است.

دو کشور ایران و روسیه در حال حاضر دارای موافقتنامه همکاری‌های بلندمدت هستند و سطح روابط دو کشور نیز در حد مطلوبی قرار دارد.