گذرنامه را نخستین بار در تاریخ بشر، اردشیر اول، پادشاه هخامنشی، در سال 450 پیش از میلاد برای مسافرت یکی از بزرگان یهود از پارس به یهودیه صادر کرد. در ایرانِ معاصر گذرنامه برای نخستین بار در زمان احمد شاه قاجار در اوایل قرن گذشته معمول شد. اصطلاح پاسپورت از قرن پانزدهم میلادی معمول شد. این اصطلاح ترکیبی است از دو واژۀ فرانسوی «پَس» به معنای عبور و «پورت». در آغاز پاسپورت را، به صورتی که امروز می‌شناسیم، برای جا به جا کردن کالاها از سرزمینی به سرزمینی دیگر به کار می‌بردند. گذرنامه تک برگی یکبار مصرف در زمان احمد شاه قاجار برای سفر ایرانیان صادر شد و به مرور به گذرنامه کنونی تبدیل شد. یک مجموعه دار انگلیسی ویدیویی از برخی اشیای قدیمی ایرانی که در مجموعه‌اش دارد از جمله پاسپورت یک جوان 19 ساله که در سال 1307 در تبریز صادر شده را منتشر کرده است. این ویدیو را در تابناک می‌بینید.
