نئوبانک چیست و چه چالش‌هایی پیش روی آن قرار دارد؟ وضعیت ایران در این حوزه چگونه است؟
به گزارش «تابناک»، اینها تنها بخشی از سوالاتی هستند که در نشست «نئوبانک‌ها و آینده ارائه خدمات» در حاشیه نمایشگاه کیش اینوکس ۲۰۲۴ مطرح شد و از چند منظر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
از جمله برنامه‌های این نمایشگاه، نشست‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف بود که با حضور برخی مسئولان، فعالان حوزه، کارشناسان، اصحاب رسانه و علاقمندان، در مرکز همایش‌های بین المللی برگزار شد و استقبال خوبی از آن صورت گرفت.
نشست‌هایی تخصصی که یکی از آنها به «نئوبانک» (NeoBank) اختصاص داشت؛ پدیده تازه‌ای که به مانند بسیاری از مقوله‌های نوپدید دیگر در کشور، هنوز تعریف و استاندارد مشخصی ندارد و از این رو با چالش‌هایی مواجه است و در عین حال، فرصتی خاص برای رشد و توسعه در اختیار دارد.
اما نئوبانک یعنی چه؟ این سوالی است که پاسخ کشورهای پیش رو به آن، بانک‌های تمام دیجیتال است که رقیب بانک‌های سنتی محسوب می‌شوند، اما ظاهرا در ایران معنا و تعریفی متفاوت یافته‌اند، تا جایی که شاهد شکل گیری مجموعه‌هایی تحت عنوان نئوبانک هستیم که می‌توان فروشگاه آنلاین وام خواندشان!
نسخه‌ای خاص از آنلاین شاپ که حتی مشابه فروشگاه‌های مارکت پِلِیس (Marketplace) نیست که بستر سپرده پذیری و ارائه تسهیلات به واسطه آنها به دیگران شود و به نوعی، مولتی بانک باشد، بلکه به تاسی از قوانین بانکی در کشور، هر نئو بانک نسخه‌ای دیجیتال از یک بانک سنتی شده که تنها خدمات آن بانک را به صورت اینترنتی ارائه می‌دهد.
این دیدگاه البته به تاکید برخی مسئولان حاضر در نشست نادرست است چراکه به زعم ایشان، نئوبانک‌ها تنها در هسته (Core)، بانک سنتی و تابع قوانین بانکی هستند. با این یادآوری، مجموعه‌های فعال تحت عنوان نئوبانک در کشور، الزاما نئوبانک نیستند، بلکه تنها با این عنوان معرفی شده‌اند.
اما آیا بایستی نگاه ما به این پدیده نوظهور، همان نگاه جهانی باشد و ضروری است که الگوی جهانی در این عرصه را کپی کنیم، یا می‌توانیم و می‌بایست تفاوت‌ها را در نظر گرفته و متناسب با آن، تعریفی از نئوبانک ارائه داده و اجرایی کنیم؟ تفاوت‌هایی که غیرقابل کتمان هستند، از جمله اینکه بانکداری الکترونیکی در کشورمان تا جایی جلو رفته که پول نقد در جیب ایرانیان بسیار کمتر از پول نقدی است که شهروندان بسیاری از کشور‌ها در جیب دارند و با آن خرید می‌کنند.
تفاوتی قابل تامل که تنها یکی از تفاوت‌های ایران و جهان در این حوزه است و می‌توان با طرح چند سوال دیگر، ابعاد دیگری از آن را مورد توجه قرار داد، از جمله این سوال که آیا می‌شود مبلغی مثل یک میلیارد تومان را با استفاده از یک اپلیکیشن جابجا کرد؟ اگر نمی‌شود، چگونه می‌توان از نئوبانک حرف زد؟ اصلا با وجود قوانین فعلی بانکی، چه احتیاجی به نئوبانک داریم؟!
یا این سوال که چگونه می‌توان با داشتن انبوه بانک‌های دولتی و محدودیت‌هایی که بخش دولتی در پرداخت دستمزد دارند، متخصصان زبده را جذب کرد و به کمک آنها نئوبانک طراحی و عرضه کرد؟ آیا با چنین وضعیتی، رسیدن به نئوبانک ممکن خواهد بود؟ آیا دقت در این دست نکات، این نتیجه را به دنبال ندارد که برای ایجاد نئوبانک ها، جز تغییر قوانین بانکی و مالی، نیازمند ایجاد تغییر در قوانین و مقررات به کارگیری متخصصان زبده در بانک‌های دولتی هم هستیم؟
آیا مسائل دیگر از جمله تعویض پی در پی و کوتاه مدت مدیران عامل بانک‌ها یا مدیران میانی این مجموعه‌ها، سد راه ایجاد و توسعه نئوبانک‌ها نیست و مدیران را مجاب به پرهیز از ریسک در این حوزه‌های نوپدید و پرداختن به امور جاری و تداوم نظام بانکداری سنتی نمی‌کند؟ اصلا نیاز مردم (همان مشتریان بانک‌ها) چیست؟ آیا مردم به دنبال انجام کار‌های بانکی روزمره، به ساده‌ترین شکل ممکن هستند یا نیاز به اپلیکیشن متفاوتی دارند که بایستی در نئوبانک برایشان فراهم شود؟!
سوالات و ابهاماتی که به نظر پاسخ دادن به آنها ضروری‌تر از هر چیزی است؛ آنقدر ضروری که بهتر است هرگونه اقدامی در این عرصه را به آینده و یافتن پاسخ این سوالات موکول کنیم و بکوشیم مشکلات ریز و درشتی که اپ‌های فعلی بانکی دارند و بانکداری اینترنتی در کشورمان با آنها دست به گریبان است را رفع کنیم. مشکلاتی که گاه انجام امور ساده بانکی بر بستر اینترنت را هم دشوار یا غیرممکن می‌کند!
