تقلب مکرر برای نشر «اثرمرکب»؛ وزارت ارشاد از نشر و ترجمه غیرقانونی اطلاع دارد؟

کتاب «اثر مرکب» نوشته دارن هاردی تاکنون بارها و بارها در ایران چاپ شده که امروز می‌خواهیم مروری کنیم بر نسخه‌های چاپ‌شده این اثر و سرگذشت آن.

به گزارش اختصاصی سرویس فرهنگی تابناک، با جستجوی پیشرفته در سایت کتابخانه ملی، با محدودیت کلمه «اثر مرکب» در بخش عنوان و کلمه «دارن هاردی» در بخش مولف، ۵۵۲۵۸۷۱ رکورد به دست می‌آید که بدون هیچ محدودیتی و به ترتیب همان رکورد‌ها از شماره اول تا ۶۰، مشخصات کلی کتاب‌ها را بررسی می‌کنیم. اگر فقط در مقابل بعضی‌ها شماره چاپ را آورده‌ایم یعنی در فهرست دیگر موارد به چاپ دوم هم اشاره نشده است. اگر هم اسمی به هر دلیلی در همان لیست کتابخانه ملی دوبار یا چندبار تکرار شده، عینا آورده‌ایم تا تغییری در رکورد آنجا نداشته باشیم. مسلما بی‌نظمی در سال چاپ هم دست ما نبوده و در لیست به این ترتیب آمده است:

 تعداد رکورد‌ها آنقدر زیاد است و اسم‌های ناشناس و عجیب ناشران و مترجم‌هایی که گاهی حتی اثر دومی از آنها وجود ندارد، آنقدر زیاد است که بررسی تک تک رکورد‌ها را می‌گذاریم کنار. به اخرین صحفحه لیست کتابخانه ملی می‌رویم.

در مشخصات آخرین کتابی که لیست جستجو ارائه می‌دهد، نوشته شده که این کتاب در نسل نواندیش، در سال ۱۳۹۴، با ترجمه اکبر عباسی و شاهین بیات به بازار آمده که تا امروز به چاپ ۱۷۰ رسیده است.

در یکی از یادداشت‌ها برگه فیپای کتابخانه ملی این توضیح هم بیان شده است: «کتاب حاضر نخستین بار در سال ۱۳۹۳ تحت عنوان " اثر مرکب: آغاز جهشی در زندگی، موفقیت و درآمد شما" توسط انتشارات شریف و پس از آن توسط ناشران و مترجمان متفاوت با عناوین گوناگون منتشر شده است.»

به جستجوی نخستین چاپ این کتاب طبق همان فیپا می‌رویم تا ببینیم که چه سرنوشتی پیدا کرده است.

آنطور که برگه فیپا نشان می‌دهد، گویا این کتاب در نشر شریف در سال‌های ۹۳ و ۹۸ تجدید چاپ شده، اما تعداد این تجدیدچاپ‌ها مشخص نیست.

در بخش جستجو محدودیت‌های بیشتری را اعمال می‌کنیم. مثلا این که در سال ۱۳۹۳ که اولین نسخه کتاب «اثر مرکب» منتشر شده، چند ناشر دیگر به سراغ این کتاب رفته‌اند؟ پاسخ این است: هیچ. یعنی فقط همان ناشر این اثر را ترجمه کرده.



در سال بعدش یعنی سال ۱۳۹۴ چطور؟ کلا این کتاب در این سال ۵ مجوز دریافت کرده که لیست ناشران و مترجمانش به این صورت است:

می‌دانیم که در این لیست کتیبه پارسی دو بار اسمش آمده اما چون دقیقا می‌خواستیم طبق لیست ارائه‌شده در کتابخانه ملی پیش برویم، و آنجا دوبار ردیفی برای کتیبه پارسی آمده بود که تعداد چاپ‌هایشان متفاوت بود، پس ما هم هر دو را بیان کردیم.

حالا برویم سراغ سال ۱۳۹۵ تا ببینیم که دقیقا نقطه شروع چاپ‌های تقلبی این کتاب کی بوده است.

پس هنوز تقریبا این کتاب از دست ناشران متخلف در امان بوده است، اما عدم ممنوعیت ترجمه تکراری در کشور مانع چاپ این کتاب توسط ناشران دیگر نشده است.

در سال ۹۶ تعداد ناشران باز هم کمی بیشتر می‌شود که پرفروش‌ترین آنها برای نشر آموخته در اصفهان بوده که علیرضا خاکساران آن را ترجمه کرده و تاکنون ۱۴ بار تجدید چاپ شده. نشر آموخته به شکل تخصصی و متمرکز سال‌هاست که در حوزه کتاب‌های توسعه فردی، خصوصا کتاب‌هایی که در پادکست بی‌پلاس معرفی می‌شود، کار می‌کند.

سال بعد، یعنی سال ۱۳۹۷، هفت ناشر جدید مشغول چاپ این اثر می‌شوند؛ که یکی از پرفروش‌ترین آنها برای نشر پندار تابان در تهران بوده که با ترجمه فرخ بافنده منتشر شده و به چاپ دوازدهم رسیده.

سال ۱۳۹۸، انگار ناشران بیشتری به پرفروش بودن این کتاب پی برده‌اند و تعداد ناشران جدید این اثر به ۲۷ نشر می‌رسد. دیگر معمای قصه کم کم در حال روشن شدن است. از سال ۱۳۹۹ و حتی سال ۱۴۰۰ به بعد، این کتاب در بازار با جلد‌های مختلف و با قیمت‌های خیلی متفاوت در حال عرضه است.

فقط مانده‌ایم آنهایی که کتابشان را بعد از سال ۱۴۰۰ منتشر کرده‌اند و اسم دو مترجم هم روی جلدشان نوشته‌اند، دقیقا دو نفری چه زحمتی داشتند می‌کشیدند که یک متن تکراری را ترجمه کرده‌اند؟ البته اگر واقعا ترجمه‌ای در کار باشد!!

سید عباس صالحی که تجربه حضور در وزارت ارشاد را داشته‌اند، حتما از هزارتوی ناشرانی که کتاب‌هایشان مشهور است به کتاب‌های قاچاق و ترجمه‌های تقلبی باخبرند؛ و از طرفی، از مافیای نشری که نفس ناشران زحمتکش قانونمدار را تنگ کرده هم حتما باخبرند و اصلا نیازی نیست که از نو ماجرای این مسائل را برایشان تعریف کرد.

این روزها ناشران واقعی و پرتلاش برای تهیه یک بند کاغذ در مضیقه‌اند. همچنین از گرانی کتاب و کمبود مخاطب باید مدام دودوتا چهارتا در حساب و کتابشان داشته باشند. اما تمام این ترجمه‌های تکراری اتفاقا روی کاغذ  و با تبلیغات  و تخفیفات عجیب و غریب هفتاد درصدی در بازار فروش می‌رود، که حداقل به چاپ دوم نیز می‌رسد. ظاهرا کاغذ هست و مخاطب نیز؛مساله اینجاست که انگار پول به دست ناشر اصلی و جایی که باید برسد، نمی‌رسد.

پی گیری معضل کتاب های ترجمه‌شده تکراری با همین جزئیات در سرویس فرهنگی تابناک به پاس احترام به زحمات تولید کنندگان فرهنگی، ادامه دار است تا از این رهگذر، سره از ناسره تشخیص داده شده و زحمات مترجمین و ناشران واقعی بر باد نرود. امیدواری ما، بیشتر به سمت توجه وزیر محترم ارشاد و کمیسیون فرهنگی مجلس است.