دیدار ماسک و نماینده ایران در سازمان ملل؛ دیپلماسی شخصی یا برنامه ریزی برای صلح؟

روزنامه نیویورک تایمز در خبری که روز گذشته منتشر کرد مدعی شد که ایلان ماسک در مکانی محرمانه با نماینده جمهوری اسلامی ایران در نیویورک دیدار کرده است.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک ـ  این دیدار که به درخواست ایلان ماسک و موافقت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران برگزار و مکان دیدار نیز توسط طرف ایرانی پیشنهاد شده است، در نهایت با درخواست طرف ایرانی از ایلان ماسک برای دریافت مجوز‌های ویژه وزارت خزانه داری جهت انتقال برخی از کسب و کار‌های ماسک به داخل ایران پایان یافته است. 

مطابق این گزارش، نمایندگی ایران در سازمان ملل، از این نشست راضی بوده است و به گفته برخی مقامات ایرانی برای ارزیای میزان جدی بودن طرف مقابل باید نشست‌های بیشتری صورت بگیرد. 

به هر صورت این دیدار در شرایطی که عمده مهره‌های تیم امنیت ملی ترامپ را حداقل در مورد ایران باز‌های جنگ طلب واشنگتن که سوابق گسترد‌ه ای در امور امنیت ملی دارند، می‌تواند نشانه‌های خاصی در خود داشته باشد. به یاد داشته باشیم که تیم امنیت ملی روسای جمهور معمولا محصول بده بستان‌های سیاسی میان گروه‌های مختلف سیاسی واشنگتن می‌باشد. 

از سوی دیگر، ونس و ماسک نیز گرچه هر دو در تحولات اخیر خاورمیانه خواهان باز گذاشتن دست‌های اسراییل جهت تمام کردن کار در غزه و لبنان شده اند، اما در عین حال هر دو، از جمله افرادی هستند که خواهان پایان هر چه سریعتر درگیری‌های خارجی امریکا محسوب میشوند. 

در این میان ماسک حتی پا را فراتر گذاشته و در حالی که با وزارت دفاع امریکا قرارداد اجاره ماهواره‌های استارلینک بر فراز مناطق درگیری را دارد، دو سال پیش بدون مشورت با وزارت دفاع امریکا، برخی ماهواره‌های استارلینک خود را بر فراز اوکراین در هنگام عملیات نظامی این کشور علیه نیرو‌های روس از دسترس خارج کرد تا عملیات اوکراینی‌ها با شکست رو به رو شود. 

در حال حاضر نیز با توجه به جایگاه غیر رسمی ماسک در دستگاه امنیت ملی ترامپ و جایگاه رسمی اعلام شده وی به عنوان وزیر اصلاح هزینه‌های فدرال (یک جایگاه جدید مخصوص ماسک جهت گنجاندن ماسک در کابینه ترامپ) به نظر نمیرسد که این دیدار صرفا یک ابتکار شخصی از سوی ماسک بوده باشد. در واقع این دیدار را باید با توجه به روابط پیچیده ماسک، ترامپ و ونس ارزیابی کرد.

به نظر می رسد، هرچند  این دیدار ممکن است ابتکار شخصی ماسک جهت شروع مذاکرات با ایران برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها در منطقه باشد، اما بدون رضایت ترامپ صورت نگرفته باشد. نکته بسیار مهم این که ماسک در تمام جلسات تایید اعضای کابینه همراه ترامپ بوده و حتی در مذاکرات تلفنی با زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین نیز حضور فعال داشته است؛ بنابراین دور از ذهن نیست که این دیدار با هماهنگی با شخص ترامپ صورت گرفته باشد. 

مسئله‌ای که در صورت واقعیت، نشان از این دارد که ترامپ حتی به اعضای کابینه‌ای که خود معرفی کرده است و تیم امنیت ملی خود، اعتماد چندانی ندارد، چون آن‌ها را محصول زد و بند‌های داخل واشنگتن میداند و نه لزوما انتخاب شخص خود. در این بین اعتراضات برخی از شخصیت‌های رسانه‌ای جنبش ماگا به انتخاب اعضای تیم امنیت ملی ترامپ نیز میتواند مزید بر علت باشد.

 نکته بسیار مهمی که در این میان می‌تواند مورد پرسش قرار بگیرد این است که آیا این مذاکرات را می‌توان در رابطه با پیشنهاد آتش بس تل اویو در جبهه لبنان مورد ارزیابی قرار داد یا خیر؟! چون گویا اسراییل در نظر دارد قبل از ورود ترامپ به کاخ سفید ،مسئله لبنان و غزه را فیصله دهد؛ مسئله‌ای که اما و اگر‌های بسیاری را در خود دارد. به نظر میرسد ماسک نیز با استفاده از همین پیشنهادهای نتانیاهو، فرصت را غنیمت شمرده و تلاش دارد تا تیم رسمی امنیت ملی ترامپ در را حوزه خاورمیانه در معرض عمل انجام شده قرار دهد. 

به یاد داشته باشیم که جنگ قدرت در واشنگتن هنوز تمام نشده و تیم ونس – ماسک (اگر بتوان این دو را یک تیم در نظر گرفت) تا کنون در نبرد قدرت به منظور در کنترل گرفتن تیم امنیت ملی ترامپ موفقیت چندانی کسب نکرده است. حتی در انتخاب رهبری سنا نیز سناتور ریک اسکات که نزدیک به دیدگاه‌های ترامپ محسوب میشد نیز در برابر رقابت در برابر سناتور جان تورن از جناح کلاسیک حزب جمهوری خواه نتوانست به موفقیت برسد؛ بنابراین به نظر میرسد که دیدار ماسک و نماینده جمهوری اسلامی ایران در نیویورک را می‌توان آزمونی از طرف ماسک دانست که در صورت موفقیت همین روند را در برابر سایر قدرت‌های رقیب امریکا از جمله روسیه و چین در پیش گرفته تا تیم رسمی امنیت ملی ترامپ را از روند تصمیم گیری و تصمیم سازی‌ها در حوزه‌های مهم امنیت ملی امریکا کنار گذاشته و فرایند مذاکرات امنیت ملی را به محدوده روابط خود و ترامپ محدود نماید.

علیرضا مکی