در ورودی شهر قیر و کارزین استان فارس سنگ‌نگاره‌ای از دوران اشکانی بر جای مانده که شروع به ریزش کرده است، این سنگ نگاره تنها سنگ‌نگاره اشکانی موجود در استان فارس است که با وجود بار‌ها بازیدید مدیران و مسئولان میراث‌فرهنگی استان فارس و ستادی از آن و دادن وعده‌هایی مبنی بر حافظت و مرمت آن همچنان در همین وضعیت به سر می‌برد.
به گزارش خبرنگار تابناک از استان فارس، به گواه بازدیدکنندگان از این نقش اشکانی، این سنگ‌نگاره دچار ترک‌های ساختاری شده و از جبهه شرقی هم شکسته و شروع به ریزش کرده است و چنانچه هرچه سریع‌تر به این اثر رسیدگی لازم نشود، برای همیشه از بین می‌رود.
نقش برجسته اشکانی مذکور در دامنه کوه‌های مشرف به شهر قیر واقع شده که در قابی به ابعداد تقریبی یک متر۲۰/۱ در ۴۰/۲ قرار گرفته و بیانگر نوع پوشش این دوران شامل لباس، کفش و تجهیزات جنگی در دوره اشکانیان است، به علت سال‌ها بی‌توجهی وعدم رسیدگی اکنون دچار آسیب‌های جدی شده است؛ به گفته کارشناسان میراثی، این نگاره به دلیل عدم آسیب‌شناسی و استحکام بخشی، اکنون آسیب‌های شدیدی به خود دیده است.
هوازدگی سرباز پارتی در حال تیراندازی
آنچه در نقش برجسته اشکانی در ورودی شهر قیر و کارزین می‌بینیم، نقشی از یک سرباز پارتی در حال تیراندازی است؛ تیردان این سرباز با ۷ عدد تیر در پشت لباس او قرار دارد؛ این نقش یک الگوی خوب برای به تصویر کشیده شدن تجهیزات جنگی و نوع پوشش سربازان اشکانی است و حیف است که در گذر زمان و عدم مرمت و حفاظت لازم از بین برود.
منیژه هادیان دهکردی، عضو هیئت علمی و مدیر سابق پژوهشکده حفاظت و مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی اخیرا و پس از مشاهده تصاویر این نقش باستانی گفته است: آنچه در ظاهر این اثر دیده می‌شود تاثیرات تخریب و آثار وندالیسمی است که بر این نقش‌برجسته وارد شده است.
به گفته وی ترک‌های افقی زیاد در بخش فوقانی این نقش اشکانی، نشان از بروز هوازدگی شدیدی همچون تنش‌های حرارتی و رطوبتی است که به لایه لایه‌شدن آن منتهی شده است.
عضو هیئت علمی و مدیر سابق پژوهشکده حفاظت و مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی همچنین گفت: شرایط محیطی این نقش برجسته و مکانی که نقش در آن واقع شده است، این سنگ نگاره را در معرض خطرات زیاد انسانی و اقلیمی قرار داده و این اثر ارزشمند را بسیار آسیب‌پذیر کرده است؛ بنا بر موقعیتی که سنگ‌نگاره در آن قرار دارد، ممکن است در آینده با تخریب‌های بیشتری مواجه کند.
لزوم مرمت سنگ نگاره در مکان خودش
ملیحه مهدی‌آبادی، کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی نیز یکی از متخصصان پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور که از این نقش‌برجسته دیدن کرده، اظهار کرد: پیش از این در سال ۸۸ این سنگ نگاره را دیده و بررسی کاملی روی این اثر داشتم، اکنون که مجدد آن را می‌بینم شاهد وجود آسیب‌هایی در آن هستیم.
به گفته وی بهترین اقدامی که در حال حاضر برای حفظ و نگهدار از این اثر می‌توان انجام داد این است که قطعات ریخته‌شده از محل جمع‌آوری شده و نگهداری شوند تا در طرح مرمتی مورد استفاده قرار بگیرند.
این کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی همچنین تاکید کرد: از آنجا که این نقش برجسته در نزدیکی یک جاده قرار دارد باید ابتدا باید یک آسیب شناسی بر روی آن با هدف تشخیص دلیل تخریب انجام شود.
مهدی‌آبادی با توصیف این سنگ نگاره اشکانی گفت: به دلیل اینکه نقش برجسته یک بلوک سنگی با وزن بسیار زیاد است، امکان انتقال آن وجود ندارد و حفاظت و مرمت آن باید به سرعت و در همین مکانی که واقع شده است به انجام برسد.
طرح مرمت تنها سنگ نگاره اشکانی در فارس در مراحل نهایی است
با هدف اینکه آیا مقرر شده است تا اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس در خصوص این سنگ نگاره اقداماتی به انجام برسد با مدیرکل این اداره به گفتگو نشسته ایم:
محمد ثابت اقلیدی با اشاره به اینکه مقرر شده است تا فرایند مرمت این سنگ نگاره اشکانی براساس طی مراحل قانونی آغاز شود، گفت: بدین ترتیب برای انتخاب پیمانکار مرمت این سنگ نگاره در سامانه تداراکات دولت (ستاد) فراخوان داده شده تا اقدامات لازم به انجام برسد.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس ادامه داد: طرح مرمت تنها سنگ نگاره اشکانی در فارس که یک سرباز پارتی (اشکانی) را به تصویر می‌کشد و در حدفاصل قیر و کارزین و فیروزآباد واقع شده در حال طی مراحل نهایی است و محوطه سازی و نورپردازی هم در اطراف این اثر باستانی به انجام می‌رسد.
وی اعلام کرد: دلیل اینکه این نقش باستانی اکنون دچار چنین وضعیتی شده این است که در دسترسی عمومی قرار داشته و روی آن یادگاری و خط و خطوط‌هایی نوشته شده است و همچنین سال‌ها هم مورد مرمت قرار نگرفته است.
ثابت اقلیدی افزود: طی بازدیدی که سال گذشته از این نگاره سنگی داشتیم سامان دهی آن در دستور کار گرفته و طرح مرمت و سامان دهی آن در مراحل نهایی قرار دارد.
مرمت سنگ‌نگاره کورانگون برای نخستین بار
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا سنگ نگاره خاص دیگری هم در استان فارس برای انجام مرمت در نظر گرفته شده است، گفت: سنگ‌نگاره کورانگون که نخستین و کهن‌ترین نقش برجسته عیلامی ایران و جهان با دیرینگی بیش از ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است و در شمال استان فارس، در ۱۰ کیلومتری شمال غربی شهر فهلیان در نزدیکی روستای سه تلون یا سه تلان که در یک منطقه صعب العبور و بین راه آسفالت بهبهان به شیراز و در کنار رودخانه فهلیان در ارتفاع ۱۰۰ متری از کنار جاده واقع شده هم برای اولین بار مرمت می‌شود.
