فوتسال ایران چه در دوران طلایی و چه دوران افول حواشی متعددی داشته که این ورزش جذاب را تحت‌الشعاع قرار داده و درگیری‌های فیزیکی، اعتراض‌های شدید، چالش‌های انضباطی و تنش روی سکوها به عاملی برای خدشه‌دار شدن اعتبار آن تبدیل شده‌اند.
به گزارش تابناک ورزشی، فوتسال ایران، این معجون بی‌پایان هیجان، سرعت و تکنیک بیش از همیشه گرفتار طوفان حاشیه‌ها شده است. سالن‌هایی که باید مهد هنر ناب فوتسالی باشند به میدان فریادها، جنجال‌ها و درگیری‌ها بدل شده‌اند. سکوهایی که روزی محفل عشق به تیم محبوب بودند حالا صحنه‌ای برای فحاشی، ناسزا و دشمنی شده‌اند. چرا فوتسال به این حال و روز افتاده است؟
اتفاقات و حواشی فوتسال در هفته‌های اخیر به خوبی عیار کمیته فوتسال را نشان داده و عملکرد مدیریتی احسان اصولی و تیمش را باید به حساب ناکارآمدی آنها گذاشت که صدای فحش‌ها و ناسزاها روی سکوهای سالنها گوش اهالی فوتسال را می‌آزارد .
باید اعتراف کنیم جنجال‌ها و حواشی فوتسال ایران به معضلی دائمی بدل شده‌اند و هر فصل صحنه‌هایی از اعتراضات شدید، درگیری‌های بازیکنان و حتی تنش روی سکوها را شاهد هستیم اما آیا می‌توان جلوی این ناهنجاری‌ها را گرفت؟ چه راهکارهای عملی و اصولی برای جلوگیری از تکرار مکرر این حواشی وجود دارد؟ سهم فدراسیون فوتبال و کمیته فوتسال در کاهش این حواشی را چگونه باید تعریف کرد؟
لیگ برتر فوتسال ایران این هفته‌های پایانی داستانی پر از عشق، هیجان و نبردهای نفس‌گیر است؛ قصه‌ای که با درخشش ستاره‌ها و فریادهای پرشور هواداران جان می‌گیرد اما این زیبایی زیر سایه تنش‌ها و جنجال‌های بی‌مورد رنگ می‌بازد. وقت آن رسیده که این عشق را از حواشی دور کنیم و فوتسال را به همان جادوی خالصش برگردانیم.
در تابناک مروری داشته‌ایم بر دلایل و ریشه‌های تنش‌ها و جنجال‌ها و در کنار آن راهکارهایی که شاید بتوان از اهرم آنها پلی برای بهبود اوضاع این روزهای فوتسال ساخت:
- داوری و تصمیم‌های عادلانه
یکی از اصلی‌ترین عواملی که موجب افزایش تنش در فوتسال می‌شود، ضعف داوری است. داوران، نگهبانان عدالت فوتسال‌اند اما گاهی سیبل اعتراضات و خشم‌های احساسی می‌شوند. اگر می‌خواهیم حواشی را کم کنیم باید دست داوران را برای اجرای عدالت باز بگذاریم. اگرچه اشتباهات داوری به‌ویژه در بازی‌های حساس هم می‌تواند جرقه‌ای برای انفجار احساسات بازیکنان، مربیان و حتی هواداران باشد. استفاده از داوران باتجربه‌تر و آموزش حرفه‌ای آنها برای مدیریت شرایط پرتنش، توسعه سیستم ویدئو چک (VAR) در فوتسال برای کاهش اشتباهات تأثیرگذار داوری و اعمال قوانین سختگیرانه برای اعتراضات بیش از حد به تصمیمات داوران می‌تواند به کاهش اعتراضات و جلوگیری از ایجاد تنش بین تیم‌ها بیانجامد. البته به شرطی که عزمی جدی برای به کارگیری این راهکارها در ساختار کنونی فدراسیون و کمیته فوتسال و کمیته داوران باشد که در غیر این صورت هیچ راهکاری منجر به نتیجه مثبت نخواهد شد و باز هم شاهد رفتارهایی خارج از عرف و دعوا و درگیری بین عوامل و بازیکنان در زمین مسابقه و فحاشی و شعارهای عجیب و غریب روی سکوهای سالنها خواهیم بود.
- کنترل بازی با مدیریت هیجانات
بازیکنان و کادر فنی در لحظات حساس بازی، تحت فشار شدید روانی قرار می‌گیرند. این فشار می‌تواند به رفتار‌های غیرورزشی منجر شود. آموزش روان‌شناختی به بازیکنان و مربیان برای کنترل خشم و هیجانات درون بازی، برگزاری کارگاه‌های روانشناسی ورزشی برای بهبود مهارت‌های ذهنی و مدیریت استرس بازیکنان و ترویج فرهنگ احترام و رفتار حرفه‌ای بین بازیکنان، کادر فنی و داوران می‌تواند به کنترل بازی‌ها و مدیریت هیجانات لیگ کمک شایانی داشته باشد. وقتی استرس بالا می‌رود، تصمیمات اشتباه بیشتر می‌شود. بازیکنان، مربیان و حتی هواداران نیاز دارند یاد بگیرند که چطور احساساتشان را کنترل کنند.
- سخت‌گیری در قوانین انضباطی
یکی از مشکلات بزرگ فوتسال ایران عدم برخورد جدی با متخلفان است. بازیکنان و مربیان می‌دانند حتی اگر درگیری ایجاد کنند مجازات سختی در انتظارشان نیست که همین مساله بروز حواشی را تشدید می‌کند. به نظر می‌رسد «افزایش جرایم مالی و محرومیت‌های سنگین» برای بازیکنان و مربیان خاطی یکی از راهکارهایی است که می‌تواند آمار حواشی را دستخوش تغییر کند.
البته کمیته انضباطی همچنان نقش اول را خواهد داشت اما بررسی فوری و صدور احکام عادلانه باید در اولویت این کمیته باشد که بارها شاهد طولانی شدن روند بررسی و صدور احکام بوده‌ایم. تیم‌ها، مربیان، بازیکنان، عوامل درونی و بیرونی باشگاه‌ها نباید به هیچ عنوان گمان کنند دارای مصونیت هستند. کمیته انضباطی قدرتمند و مستقل با ورود به موقع و صدور احکام درست و پیش‌گیرانه می‌تواند خاطیان را سر جای خود بنشاند تا جو حاکم بر سالنها رفته رفته به سمت آرامش بیشتر و تمرکز کادر فنی تیم‌ها بر مسایل فنی پیش برود که این مورد می‌تواند فرهنگ فوتسالی لیگ برتر و فوتسال ایران را دچار تحولی اساسی کند.
- رسانه؛ آب یا آتش!
رسانه‌ها می‌توانند نورافکن‌های حقیقت باشند یا هیزم‌های آتش حاشیه. آنها انتخاب می‌کنند لیگ را آرام‌تر کنند یا به جنجال‌های بی‌پایان دامن بزنند. رسانه‌ها همیشه تأثیر به‌سزایی در شکل‌گیری یا کنترل حواشی دارند. برخی رسانه‌ها با تیتر‌های جنجالی و انتشار شایعات آتش درگیری‌ها را شعله‌ورتر می‌کنند. رسانه ابزار ارتباطی قدرتمندی است که می‌تواند در هدایت و مدیریت احساسات عمومی و کنترل تنش‌ها نقش مؤثرتری ایفا کنند. البته این بستگی به شناخت کافی، ارتباط دوسویه و اعتماد به نقش رسانه در ارکان فدراسیون و کمیته فوتسال هم دارد. بدون ارتباط با رسانه همیشه یک جای کار می‌لنگد و فدراسیون‌ها باید این را بپذیرند و تعریف دوباره‌ای از نقش رسانه در ارتقای فرهنگ ورزش داشته باشند؛ تعریفی که خارج از زد و بندهای رایج و لابی‌گری‌های متداول باشد.
در سوی دیگر رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف از روند بازی‌ها، تصمیمات داوری، اتفاقات حاشیه‌ای و مسائل مدیریتی، از انتشار اخبار نادرست یا شایعات جلوگیری کنند. زمانی که اطلاعات به‌درستی و بدون اغراق به هواداران و مخاطبان منتقل شود احتمال ایجاد تنش‌های ناشی از سوءتفاهمات و شایعات کاهش می‌یابد. یکی از عوامل مهم بروز تنش در لیگ فوتسال اختلاف‌نظر‌ها درباره قضاوت‌های داوری است که رسانه‌ها می‌توانند با تحلیل‌های دقیق و منصفانه از داوری‌ها به بهبود وضعیت داوری کمک کنند. انتقاد سازنده و پیشنهادات منطقی درباره تصمیمات داوران می‌تواند به کاهش تنش‌های ناشی از قضاوت‌های اشتباه کمک کند و همچنین اعتماد به داوری را بین هواداران و تیم‌ها افزایش دهد.
ایجاد فضایی برای تبادل‌نظر میان مسئولان فدراسیون، مربیان، بازیکنان و هواداران و گفت‌و‌گو‌های مستقیم و برنامه‌های تحلیلی که در آنها اختلافات و مسائل مختلف بررسی و مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند می‌توانند به حل مشکلات و کاهش تنش‌ها کمک کنند. این نوع تعاملات می‌تواند باعث رفع سوءتفاهم‌ها و ارتقاء روحیه همبستگی در جامعه فوتسال شود. زمانی که بازیکنان و تیم‌ها احساس حمایت از سوی رسانه‌ها دارند، احتمال بروز تنش‌ها و برخورد‌های غیرورزشی کاهش می‌یابد. تأکید بر موضوعات اجتماعی و فرهنگی در فوتبال، بررسی نقش خانواده‌ها، جوانان و همچنین شرایط توسعه پایدار فوتسال در کشور توجهات را از حواشی و تنش‌های داخلی به سمت مسائل مثبت و توسعه‌ای جلب می‌کند. یادمان نرود که رسانه‌ها همیشه می‌توانند پلی میان تیم‌ها، داوران، فدراسیون و هواداران باشند.
- هوادار؛ قلب تپنده یا سلاح خطرناک!
وقتی سکوها می‌لرزند و هواداران نام تیم محبوب‌شان را فریاد می‌زنند، بازیکنان جان می‌گیرند اما این انرژی باید در مسیر درست هدایت شود. باشگاه‌ها باید عاشقان فوتسال را نه‌تنها به تشویق، بلکه به رفتار حرفه‌ای تشویق کنند. تماشاگران بخشی جدایی‌ناپذیر از فوتسال هستند اما در برخی مواقع جو متشنج روی سکوها به زمین بازی هم سرایت می‌کند که افزایش نظارت بر تماشاگران و برخورد جدی با تماشاگران خاطی، استفاده از دوربین‌های مداربسته در سالن‌های فوتسال برای شناسایی افراد متخلف و همچنین ترویج فرهنگ هواداری سالم با راه‌اندازی کمپین‌های اجتماعی و تبلیغاتی می‌تواند در کاهش تنش‌ها و بهبود فضای سالنها موثر و کاربردی باشد به شرطی که باشگاه‌ها و تیم‌ها و عوامل آنها از مدیر تا تدارکاتچی در این کار بزرگ نقش خود را به خوبی برعهده بگیرند و سهم خود را اجرایی کنند.
همه به خوبی می‌دانیم هواداران قلب تپنده فوتسال‌اند اما این قلب گاهی آنقدر تند می‌زند که از هیجان به خشونت می‌رسد. تعصب زیباست اما وقتی منطق و احترام را از بین ببرد، به یک سلاح خطرناک تبدیل می‌شود. تماشاگرانی که باید شادی گل‌ها را جشن بگیرند، حالا درگیر انتقام و تسویه‌حساب‌های بیهوده‌اند. سوال؛ چرا این اتفاق می‌افتد؟ جواب این سوال را باید در کشوی جادویی میز مدیریت فوتسال جستجو کرد! جایی که گزارش‌های مکتوب بسیاری از حواشی فوتسالی روی هم انباشیته شده و خاک می‌خورند! این سال‌ها نه فرهنگ‌سازی در باشگاه‌ها انجام شده، نه آنقدر فوتسال برای فدراسیون تاج اهمیت داشته که فرهنگ سازی را جدی بگیرند!
اگر فدراسیون و کمیته فوتسال به‌عنوان مرجع اصلی اهالی فوتسال سابقه تنش‌های قدیمی بین برخی تیم‌ها و اتفاقاتی که هواداران برخی تیم‌ها رقم زده‌اند را جدی گرفته بودند، امروز برای نابودی فرهنگ هواداری و افزایش تنش‌ها مرثیه سرایی نمی‌کردیم و از داشتن لیگی پویا و جذاب با رقابت ۵ تیم مدعی که تنور لیگ را داغ‌تر کرده‌اند، لذت وافر می‌بردیم.
- سیاست‌گذاری شفاف در فدراسیون
مسئولیت اصلی کاهش حواشی بر دوش فدراسیون فوتبال است. اگر قوانین سختگیرانه اجرا نشوند هیچ تغییری حاصل نخواهد شد. برگزاری جلسات منظم با مربیان و بازیکنان برای تأکید بر لزوم رعایت اخلاق ورزشی، ایجاد ساز و کار‌های دقیق برای رسیدگی سریع به اعتراضات و شکایات و حمایت از داوران و جلوگیری از تحت‌فشار قرار گرفتن آنان توسط باشگاه‌ها می‌تواند به عنوان راهکارهایی دم دستی برای رسیدگی به کاهش تنش‌ها باشد. اما نسخه کامل‌تر فقط با سیاست‌گذاری شفاف‌تر در فدراسیون امکان اجرایی شدن دارد. فدراسیون فوتبال نباید به فوتسال به عنوان ورزشی در کنار فوتبال یا برادر کوچکتر فوتبال نگاه کند. فوتسال برادر کوچیکه فوتبال نیست!
سالن‌های فوتسال باید محلی برای هیجان سالم باشند، نه صحنه‌ای برای درگیری‌های لفظی و فیزیکی. فدراسیون فوتبال و بخصوص کمیته فوتسال باید با افزایش سطح امنیت سالنها با حضور نیروی انتظامی و عوامل اجرایی حرفه‌ای، کنترل دقیق ورود و خروج هواداران و ممنوعیت ورود افراد دارای سابقه درگیری و همچنین ایجاد سامانه گزارش تخلفات هواداری برای شناسایی افراد متخلف گام‌های جدی برای کنترل بیشتر روی سالنها بردارند که در غیر این صورت درب همیشه به روی همین پاشنه‌ای خواهد چرخید که آشیل فوتسال نیز هست. اتفاقات سالن‌های فوتسال نیاز به بررسی عمیق تری دارد تا خدای ناکرده روزی شاهد وقوع حوادث تلخ‌تر نباشیم که جبران شدنی نیست.
- تغییر فرهنگ، نه فقط قوانین!
بدون قانون، فوتبال یک میدان بی‌نظم خواهد بود. باید قوانین را محکم‌تر کنیم و بدون مصلحت‌اندیشی اجرا کنیم. اگرچه قوانین و مقررات سختگیرانه می‌توانند از وقوع بسیاری از حواشی جلوگیری کنند اما تغییر فرهنگ فوتسال ایران مهم‌ترین عامل در حل این معضل است. احترام به داوران، مدیریت احساسات توسط بازیکنان، رفتار حرفه‌ای مربیان و مسئولیت‌پذیری رسانه‌ها همگی می‌توانند به کاهش تنش‌ها کمک کنند. حواشی و درگیری‌ها اگرچه به نظر می‌رسد بخشی از ماهیت ورزش باشند اما در فوتسال حرفه‌ای جایی برای آنها وجود ندارد. فوتسال بازی زیبایی است که باید در اوج هیجان اما بدون درگیری و حواشی مخرب برگزار شود. آیا ما آماده‌ایم تا این تغییر بزرگ را رقم بزنیم؟
- رخوت زمستانی کمیته فوتسال!
هنوز میانه زمستان هستیم و به نظر می‌رسد با اتفاقاتی که این هفته در بازی مس سونگون و گهرزمین سیرجان دو تیم مدعی لیگ برتر در تبریز افتاد کمیته فوتسال در خواب زمستانی فرو رفته که قادر به کنترل وضعیت سالنها نیست. مهدی تاج به‌عنوان سکاندار فدراسیون باید بر شانه رئیس کمیته‌اش بزند تا او را بیدار کند. این خواب سنگین برای سلامتی مدیری که نه فوتسالی است، نه کنترلی بر امور زیر مجموعه‌اش از جمله سازمان لیگ و ... دارد و خود را با هزار وصله و پینه به فوتسالی‌ها سنجاق کرده خوب نیست. خواب زیاد رخوت می‌آورد. رخوت زمستانی شاخه‌های مدیران را سنگین‌تر می‌کند. برخلاف لیگ برتر فوتسال که از سطحی مقبول و کیفیتی قابل قبول برخوردار شده و بار دیگر هیجان را به سالن‌های فوتسال آورده، رخوت کمیته فوتسال به چشم می‌آید. این رخوتی را درباره تیم ملی فوتسال هم دیدیم را مهیای جام جهانی ازبکستان کنند و همگان دیدیم که تیم ملی چگونه در گرداب مشکلات گیر کرد و دست خالی به خانه برگشت.
کمیته فوتسال انتخابی یا انتصابی؟!
به نظر می‌رسد تا زمانی که رئیس کمیته فوتسال از طرف فدراسیون فوتبال منصوب می‌شود، این نهاد همچنان ضعیف باقی خواهد ماند. پیشنهاد می‌شود انتخاب رئیس کمیته فوتسال با رأی مربیان، بازیکنان و مدیران باشگاه‌ها انجام شود، نه انتصاب از بالا چراکه سابقه این چند سال اخیر به خوبی نشان داده که انتصاب آدم‌هایی که از جنس فوتسال نبوده‌اند، ارزش افزوده‌ای برای این رشته ورزشی نداشته و حتی باعث بروز حواشی بیشتری شده که رئیس کمیته کنونی فوتسال نیز از این قاعده مستثنی نیست.
ضروری است که در تصمیم‌گیری‌های کلان فوتسال تجدیدنظر شود. اعضای کنونی کمیته فنی فدراسیون یا همان مشاوران رئیس کمیته فوتسال در این مدت نشان دادند که کارایی، قدرت اجرایی یا تاثیرگذاری خود را از دست داده‌اند که نتایج حضور آنها در سطح ملی و باشگاهی به چشم نمی‌آید. هر ببینده معمولی یا مخاطب و هوادار خاص فوتسال به خوبی می‌داند که این روزها سالن‌های فوتسال برخلاف لیگ جذاب و رقابتی، به صحنه نمایشی مشنج و ترسناک تبدیل شده که زیبایی‌های نمایش درخشان فوتسالیست‌های لیگ را می‌بلعد.
کافی است با کادر فنی و بازیکنان شاغل در لیگ گفتگویی ساده انجام دهید تا به عمق ناپیدای حاشیه‌ها و جنجال‌های رخ داده در سالن‌های فوتسال پی ببرید. این صحنه‌ها برای تماشاگرانی که به دور از حاشیه برای تشویق و همراهی تیم مورد علاقه‌شان به سالنها می‌روند یا از طریق تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی فوتسال را دنبال می‌کنند بسیار زشت و زننده خواهد بود. این وضعیت باید چاره اندیشی شود و گره کور ماجرا زودتر باز شود تا جنجال‌ها بیشتر نشده و حوادثی غیرقابل پیش بینی پیش نیامده است. نگذارید فوتسال که یکی از معدودترین و پرافتخارترین رشته‌های گروهی موفق ایران است و بارها باعث برافراشته شدن پرچم کشورمان شده از چشم مخاطبان و هواداران پرشمارش بیفتد...
فوتسال رو نجات بدین. اینا بلد نیستن مدیریت کنن