ابوالفضل نوروززاده، طی یادداشتی در روزنامه اقتصاد سرآمد نوشت: سردارِ جوان در شرایطی به فرماندهی سپاه پاسداران رسید که ارتش بعث صدام مناطق مهمی از پنج استان کشور را تحت اشغال خود در آورده بود؛ وخامت شرایط و نابسامانی به حدی بود که ظرف یک سال چهار نفر به فرماندهی سپاه رسیدند و با عدم توفیق روبرو شدند.
اما دیری نپایید که با ورود فرمانده جوان، شرایط به سرعت تغییر یافت، به‌گونه ای که با گذشت تنها ۹ ماه، مناطق تحت اشغال ارتش بعث صدام بازپس گرفته شد.
نظم و ثبات از ویژگی هایی بود که سپاه پس از ورود دکتر محسن رضایی خیلی زود به آنها دست یافت.
فرماندهی دکتر محسن رضایی اما ابعاد دیگری نیز دارد.
اقدامات و ابتکاراتی که قصد داریم به تفصیل به آنها بپردازیم، نمایانگر بُعد دیگری از توانایی های ایشان است؛ بعدی که در سایه توفیقات نظامی کسب شده در دوران جنگ، کمتر بدان توجه می شود.
صحبت از تبحر و خلاقیت دکتر محسن رضایی در مدیریت است ک در قدم اول سپاه را به سرعت منسجم ساخت و پس از جنگ تحمیلی این نهاد را به یک قدرت انکارناپذیر بدل کرد.
کشف استعداد ها
سردار بهمن کارگر رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، چندی پیش در این باره گفت:« فرماندهان بزرگ شهید دفاع مقدس مانند حسن باقری، همت، باکری، خرازی، زین‌الدین، شوشتری، دقایقی، بقائی، هاشمی، ردانی‌پور، همدانی، احمد کاظمی، قاسم سلیمانی و ... از کشفیات آقای رضایی بودند.»
در واقع نبوغ دکتر محسن رضایی در شناسایی استعداد ها و بکارگیری افراد بر اساس توانایی هایشان خیلی زود سپاه را به یک سازمان یافتگی مطلوب رساند.
تشکیل سپاه قدس
یکی دیگر از اقدامات موثر فرمانده که علاوه بر تضمین موازنه در مرزها، باعث شد تا ایران در منازعات منطقه ای و بزنگاه های مهم دست بالا را داشته باشد، تشکیل سپاه قدس بود.
در ابتدا نیروی قدس برای انجام عملیات‌های برون مرزی خود علیه ارتش بعث عراق با کمک نیرو های کرد و مخالفان رژیم بعث و تحت فرماندهی شهید اسماعیل دقایقی، سپاه بدر را در این کشور تشکیل داد.
زمان زیادی نگذشت که سپاه بدر به یکی از بازوهای پرتوان نیروی قدس سپاه در جنگ تحمیلی تبدیل شد. نیروی قدس پس از جنگ با حمایت از ملل مسلمان، جنبش های دور و نزدیک نقش بسزایی در تثبیت قدرت نظامی ایران در منطقه و حتی فراتر از آن ایفا کرد.
تشکیل نیرو های سه گانه
در بحبحه جنگ و درست زمانی که زمزمه هایی مبنی بر انحلال تیپ و لشکر های سپاه به گوش می‌رسید؛ فرمانده طی نامه ای از امام درخواست نمود تا با تشکیل نیروهای سه گانه سپاه موافقت گردد.
از آنجایی که حضرت امام (ره) خود نیز پیش از این قصد گسترش سپاه به سه نیرو زمینی هوایی و دریایی را داشتند، طی حکمی در ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ فرمان تشکیل نیرو های سه گانه را ابلاغ نمودند.
در نحوه اطلاع رسانی این فرمان اما دودستگی هایی وجود داشت؛ مرحوم هاشمی معتقد بود که بهتر است این اقدامات علنی نشود؛ فرمانده اما بخاطر امکان ایجاد شبهه انحلال ارتش و تضعیف روحیه رزمندگان با این امر مخالف بود؛ که نهایتا مشروح این فرمان ساعت ۱۴ همان روز در اخبار سراسری رادیو قرائت گردید.
دانشگاه امام حسین
در سال ۱۳۶۵ با دستور دکتر محسن رضایی مرکز آموزش عالی امام حسین (ع) با هدف تامین نیروی انسانی متخصص و حل مسائل علمی و فناوری سپاه و کشور تاسیس گردید.
این مرکز آموزش عالی، خیلی زود به عنوان یک دانشگاه جامع متشکل از دانشکده های متعدد به رسمیت شناخته شد.
این دانشگاه در حال حاضر دارای ۱۰ دانشکده و پژوهشکده و دو مرکز مستقل می باشد و در رشته های متعددی دانشجو می پذیرد.
با توجه به فعالیت های دانشگاه امام حسین (ع) در حوزه پژوهش، فناوری، مدیریت دانش و آینده پژوهی و... در طی این سالها میتوان گفت اهدافی که برای این دانشگاه ترسیم شده بود به خوبی میسر شده است.
قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا
این قرارگاه در سال ۶۸ با حکم دکتر محسن رضایی تشکیل شد. فراغت از یک جنگ هشت ساله و نیاز مبرم کشور به نیرویی سازنده برای بازگشت به مسیر توسعه یکی از مهم ترین دلایل تشکیل این قرارگاه تعبیر می شود.
این قرارگاه تا به امروز توانسته است پروژه های پرشماری را به سرانجام برساند و گام های بلندی در زمینه رشد، توسعه و سازندگی در جای جای ایران اسلامی بردارد.
تاسیس مجموعه تاریخ‌نگاری دفاع مقدس
از همان ابتدا پیش بینی شده بود که عده ای در دوران پسا جنگ به دلایل مختلف، تحریف واقعیات جنگ را بجای تعریف واقعیات آن بنشانند.
به همین جهت مجموعه تاریخ نگاری دفاع مقدس با حمایت فرمانده وقت سپاه فعالیت خود را با حضور بی واسطه و نزدیک در عملیات ها و اتاق های فرماندهی برای ثبت و ضبط حقایق جنگ تحمیلی آغاز کرد.
سردار حاجی محمدزاده مسئول وقت دفتر سیاسی سپاه در همین رابطه گفت:« اگر محسن رضایی فرمانده وقت سپاه و حمایت های او نبود، این مجموعه هرگز شکل نمی‌گرفت و شاید حقایق جنگ برای همیشه وارونه جلوه داده می‌شد.»
با توجه به تاثیرات عمیق اقدامات و تصمیمات دکتر محسن رضایی در سپاه، می توان ایشان را مدیری راهبرشناس، مبتکر و دوراندیش دانست؛ مدیری که کوشید تا تفکرات و برنامه هایش را این بار در الگویی به اندازه یک کشور عملیاتی کند.
در این خصوص میتوان به سند چشم انداز ۱۴۰۴ اشاره کرد.
ورود به مجمع تشخیص مصلحت نظام و پیشنهاد سند چشم انداز ۱۴۰۴
مهم ترین نقصانی که در آن سالها توسط دکتر محسن رضایی مشاهده و برای آن چاره‌جویی شد، سرگردانی و پراکندگی در برنامه‌ریزی کشور بخاطر منسجم نبودن سیاست های کلان بود؛ سردار رضایی برای رفع این نارسایی، سند چشم انداز ۱۴۰۴ را پیشنهاد نمود؛ سندی که رهبر معظم انقلاب، آن را حلقه مفقوده نظام مقدس جمهوری اسلامی دانستند.
دستیابی جمهوری اسلامی ایران به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام‌بخشی در جهان اسلام و تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین‌الملل از اهداف اصلی این سند به شمار می رفت.
علاوه بر این، ایشان در تدوين سياست های کلی اقتصادی و سياست هاي کلي اصل ۴۴ قانون اساسی و اصلاح قانون سرمايه گذاري خارجی نقش اساسی ايفا کرده است.
در واقع فرمانده پس از ورود به مجمع تشخیص مصلحت نظام، تلاش کرد به مانند گذشته نقاط ضعف را شناسایی کند و راه حل هایی برای رفع آن بیاید، اما این بار یک تفاوت مهم وجود داشت؛ این بار تصمیمات نهایی در مورد راه حل ها با فرمانده نبود بلکه از سوی دولت ها اتخاذ می‌شد.
