ریسکی که مربوط به کل بازار یا بخشی از آن می‌شود، ریسک سیستماتیک گفته می‌شود. این نوع ریسک که به «ریسک غیرقابل‌حذف»، «نوسان پذیری» یا «ریسک بازار» نیز شناخته می‌شود بر کل بازار و نه فقط سهام یک شرکت یا صنعت خاص تأثیر می‌گذارد. این نوع ریسک هم غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و هم اجتناب کامل از آن غیرممکن است. ریسک سیستماتیک از طریق متنوع سازی حذف نمی‌شود، بلکه تنها راه کاهش آن از طریق به‌کارگیری استراتژی‌های پوشش ریسک یا با استفاده از استراتژی تخصیص دارایی است.
شما با متنوع سازی می‌توانید بخشی از ریسک بازار را حذف کنید یا کاهش دهید. برای مثال قرار دادن مقداری از دارایی هایتان در اوراق مشارکت (قرضه) می‌تواند ریسک ناشی از عملکرد شرکت ها در بورس را کاهش دهد؛ اما از سوی دیگر بر عملکرد پرتفوی شما نیز اثر می‌گذارد؛ زیرا تغییر نرخ سودی که از قبال اوراق مشارکت نسبت به سهام دریافت می‌کنید پرتفوی شما را ارزشمندتر نخواهد کرد و قدری بر بازده پرتفوی شما اثر می‌گذارد.
تغییرات نرخ سود، تورم، رکود و جنگ همه منابع ریسک سیستماتیک هستند زیرا بر روی کل بازار تأثیر می‌گذارند. ریسک سیستماتیک زمینه‌ساز سایر ریسک های سرمایه گذاری است.
رکود بزرگی که چند سال پیش جهان را فرا گرفت مثال مهمی از ریسک سیستماتیک ارائه می‌کند. هرکسی که در سال ۲۰۰۸ در بازار سرمایه گذاری کرده بود، بدون توجه به نوع اوراق بهادارش، شاهد تغییرات در ارزش سرمایه گذاری به خاطر این اتفاق اقتصادی در بازار بود.
رکود بزرگ سایر انواع دارایی ها را نیز به روش‌های مختلف تحت تأثیر قرار داد. بااین‌حال سرمایه گذارانی که ثروت خود را به دامنه گسترده‌تری از دارایی ها تخصیص داده بودند کمتر از آن‌هایی که همه سرمایه خود را در سهام سرمایه گذاری کردند، هدف قرار گرفتند و زیان دیدند.
اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص، صندوق یا پرتفوی چقدر ریسک سیستماتیک دارد، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید. بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی‌ثبات و نوسان پذیر است. به لحاظ آماری بتای بیشتر از یک یعنی سرمایه گذاری در دارایی موردنظر از ریسک سیستماتیک بیشتری نسبت به بازار برخوردار است و بتای کمتر از یک به این معنی است که ریسک سیستماتیکی دارایی نسبت به بازار کمتر است و بتای برابر با یک یعنی ریسک سیستماتیک دارایی و بازار با هم برابر است. درحالی‌که این نوع از ریسک انواع مختلفی از اوراق بهادار را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ریسک غیر سیستماتیک بر روی گروه خاصی از اوراق بهادار یا تنها بر یک شرکت یا صنعت تأثیرگذار است. ریسک غیر سیستـماتیک می‌تواند از طریق متنوع سازی کاهش یابد یا به‌طورکلی حذف شود.
معادل انگلیسی ریسک سیستماتیک عبارت است از:
Systematic Risk
تهیه‌شده در: مدیر مالی
