به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز شنبه یکم خرداد ماه در حالی چاپ و منتشر شد که واکنشها به گفت و گوی کلاب هاوسی لاریجانی، سوالاتی اقتصادی از کاندیداهای ریاست جمهوری، جشن پیروزی در غزه و پیشرفت برجامی در وین در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم:
حمید رضا فتحی سقزچی، حقوقدان طی یادداشتی در شماره امروز سقوط اخلاقی جامعه در روزنامه مستقل نوشت: خبری بهت آور جامعه را تکان داد. پدر و مادری هشتاد ساله، دو فرزند و داماد خود را کشتهاند؛ جسد آنها را مثله کردهاند و در سطل زباله انداختهاند. پدر خانواده فردی نظامی و با درجه سرهنگی است. ابتدا تصور میرفت آنان به جنون مبتلا بودهاند. خبرهای بعدی چنین چیزی را تایید نکرد. عواملی پیچیده، موجب بروز چنین فجایعی میگردد. متخصصان و جرم شناسان میبایست جامعه را آگاه کنند و عوامل بروز خشونت را ریشهیابی نمایند. بخشی از این عوامل به سیاستهای فرهنگی حکومت باز میگردد. آیا دهها شبکه رادیو و تلویزیونی تاثیری بر اخلاق جامعه داشته است؟ آیا سازمانهای متعدد فرهنگی کارآمدی دارند؟ آیا بودجهی فرهنگ در حای درست هزینه میشود؟ بسیاری از شبکههای صدا و سیما برنامههایی مذهبی پخش میکنند، اما تبلیغات زیاد، اثر مثبت خود را از دست میدهد و به ضدتبلیغ، تبدیل میشود. به طور مثال، برای احداث ساختمان از بتن استفاده میشود. عیار بتن با مقدار سیمانی سنجیده میشود که در تهیه آن به کار رفته است. مصرف بیش از حد سیمان، بتن را پوک میکند و از استحکام ساختمان میکاهد و منجر به فروپاشی میشود. تبلیغات هم چنین اثری دارد. اگر از اندازه مجاز بیشتر شود اثر معکوس خواهد داشت.
اکنون آمار جرم و جنایت در جامعه بالا رفته است. در سالهای پیش از انقلاب، دو روحانی واعظ در تبلیغات دینی نقشی اصلی داشتند. مرحوم حسینعلی راشد و زنده یاد شیخ احمد کافی.
رادیوی ایران، سخنرانیهای مرحوم راشد را در هفته فقط یک بار پخش میکرد. شیخ احمد کافی به شهرستانها و کلانشهرها میرفت و جمعیت انبوهی در سخنرانی او حضور مییافتند.
تاثیر معنوی سخنرانیهای شیخ احمد کافی بسیار زیاد بود. هر گاه در شهرستانی سخنرانی میکرد از فردای آن روز دادگاهها خلوت میشد و نزاعها کاهش مییافت. جوانهای آن روز با شنیدن سخنرانی شیخ احمد کافی به طور معمول تا چند روز به یاد خدا بودند. مردم در شهرهای دور دست، نوارهای کاست احمد کافی را دهها بار گوش میکردند. تلویزیون برنامههای دینی و مذهبی نداشت و سخنرانی هیچ روحانی را پخش نمیکرد. به رغم این تبلیغات اندک، کشورمان با داشتن ۳۵ میلیون نفر جمعیت، تنها نه هزار زندانی داشت.
اکنون وضعیت چگونه است؟ اگر بهترین واعظان کشور به مدت ده شبانه روز در شهری سخنرانی کنند آیا پس از آن، تعداد مراجعه کنندگان به دادگاهها کاهش خواهد یافت؟
آمارهای طلاق، قتل، سرقت، بیکاری، جرم و جنایت نسبت به سالهای پیش از انقلاب به شدت بالا رفته است. در آن سالها در شهرها فقط افرادی انگشت شمار رباخواری میکردند، اما امروزه در هر کوی و برزن، اشخاص حقیقی و حقوقی، بانکها و موسسات مالی و اعتباری به طور رسمی و علنی ربا میخورند و کسی جلوی آنها را نمیگیرد.
کشورمان با داشتن ۸۵ میلیون نفر جمعیت بیش از ۱۵ میلیون پرونده قضایی دارد، اما هند با داشتن یک میلیارد جمعیت، فقط دو میلیون پرونده در دادگستری دارد؛ یعنی ایران، هشت برابر کل کشور هند پرونده دارد.
روند رو به افزایش خودکشی در بین نونهالان و نوجوانان نشان میدهد جامعه ما به سقوط اخلاقی گرفتار شده است. سازمانهای مسئول و دستگاههای فرهنگی که تعدادشان بسیار زیاد است؛ چه کردهاند و چه میکنند؟
احسان شادی طی یادداشتی در شماره امروز جهان صنعت با عنوان حقیقت وین؛ پرستیوی یا روحانی نوشت: شهروندان ایرانی که زخم دشنه تحریم بر بدن دارند و از این زخم درد میکشند و میدانند سوخت تحریم از سفره آنها تامین میشود هر روز چشم به راه وین هستند که خبرهای خوش در این باره بشنوند. در این روزگار سردرگمی، بنگاهها نیز میخواهند بدانند برای آینده کوتاهمدت خود باید با تحریم یا بیتحریم برنامهریزی کنند. حسن روحانی رییسجمهوری که هشت سال پیش با وعده رفع تحریمها آمد در این روزهای باقی مانده از دوران ریاستش باز هم وعده رفع تحریم میدهد. روز پنجشنبه با صراحت کامل خبر داد بخشهای اصلی تحریم شامل نفت و بانک به زودی برداشته میشود و گفت: امیدوارم این داستان همین روزها تمام شود. در حالی که کشورهای اروپایی خبرهای متناقض میدهند، اما در داخل ایران حاکمیت سیاسی بر تلویزیون ایران با تردیدافکنیهای دامنهدار نقش منفی را در این میان به خوبی ایفا کرده و هر رشتهای از امید که روحانی میبافد را پنبه میکند. تنها چند ساعت پس از خبر خوش روحانی، پرستیوی که شبکه برونمرزی تلویزیون ایران است خبر داد منابع آگاه به این رسانه گفتهاند تحریمها به طور موقت برداشته میشود. به این ترتیب خبر خوش رییسجمهور کام شهروندان را شیرین نکرده و با توجه به اینکه شهروندان ایرانی به ویژه در شهرهای کوچک و روستاها بیشتر از هر رسانهای به تلویزیون ایران نگاه میکنند این مبارزه بیامان شهروندان را سردرگم کرده است.
به نظر میرسد رییسجمهور در این هفتههای آخر فعالیت خود باید احتیاط و آیندهنگری خودخواهانه را کنار گذاشته و با صراحت از این شبکه بخواهد منابع خود را معرفی کند یا در غیر این صورت مساله را از نهادهای دیگر پیگیری خواهد کرد. منابع آگاه پرستیوی واقعا کیستند؟ آیا ممکن است کسانی که در تیم روسیه در این گفتگوها حاضرند منابع یا منبع آگاه پرستیوی باشند؟ برخی آگاهان در این باره گمانهزنی کرده و با توجه به گفتههای ظریف در آن گفتوگوی جنجالی این احتمال را رد نمیکنند. برخی دیگر میگویند شاید از گروهی که همراه عراقچی رفتهاند کسانی تحلیل خود را ارائه میکنند. سناریوی آخر این است که پرستیوی منبعی ندارد و تحلیلهای خود را به صورت خبر ارائه میکند. برخی سیاسیون نیز که نگاهی بدبینانهتر دارند میگویند احتمال اینکه آقای روحانی نیز بیش از اندازه خوشبین است را نباید صفر فرض کرد. حقیقت وین را چه کسی میگوید؟ پرستیوی یا روحانی؟
سید جلال ساداتیان در بخشی از یادداشتی که در شماره امروز اعتماد با عنوان خطر تداوم تحریمها نوشت: در صورتی که پایتختها تصمیم سیاسی لازم را اتخاذ کنند، اشکالی جدی را به توافق صورت گرفته وارد نکنند یا به دنبال خواستههایی بیش از آنچه از ابتدا برای مذاکرهکنندگان تعیین شده بود نباشند، میتوان انتظار داشت که بدون نیاز به تمدید تفاهم اجرایی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاریها ذیل این تفاهم تا تاریخ اجرایی شدن برجام ادامه داشته باشد.
مسائلی نیز وجود دارد که ممکن است باعث اختلافات جدیدی شود. برای نمونه ایران از ابتدا روی بحث راستیآزمایی تاکید داشت، اما اینکه چگونه این راستیآزمایی قابل انجام است، بحثهای زیادی وجود دارد.
زمانی که تحریمهای بانکی برداشته شود شما باید بتوانید بدون دردسر تبادل بانکی انجام دهید و انجام این کار میتواند به معنی راستیآزمایی باشد، اما وقتی کشور ما درگیر مساله FATF است و احتمالا در صورت رفع تحریمها هم با مشکلات زیادی در حوزه بانکی مواجه خواهد بود در این صورت این مشکلات به پای تحریم نوشته خواهد شد یا FATF؟ چنین مسائلی ممکن است دردسرساز شود و به نظر میرسد همه چیز به نگاه سیاسی پایتختها بستگی دارد.
تا امروز تلاشهای زیادی از جانب گروههای مختلف صورت گرفته تا مذاکرات وین به نتیجه نرسد. از تحرکات اسراییل که از مذاکره با ایالات متحده تا به راهاندازی تنش در منطقه و مقصر نشان دادن ایران را در دستور کار قرار داد تا برخی اتفاقات در داخل کشورمان که صورت میگرفت تا پروژه احیای برجام با شکست مواجه شود.
به رغم این تخریبها در حال حاضر و بر اساس پیشرفتهای صورت گرفته که بازتاب آن در اظهارات مقامات مسوول از جمله رییس هیات مذاکرهکننده ایران و معاون هماهنگکننده ارشد سیاست خارجی اروپا پیداست بیشتر راه دستیابی به توافق طی شده میتوان انتظار داشت که طرفین در روزهای پیش رو تاریخ اجرایی شدن برجام را اعلام کنند.
اگر هم اختلافی هنوز مطرح باشد در مذاکرات آتی قابل حل است، اما به نظر میرسد، مصوبه مجلس و توافق اجرایی با آژانس کمی مساله را پیچیده کرده است. این پیچیدگی با کمک مجلس یا خواست سران ارشد نظام قابل حل است و بستگی دارد چه روندی مد نظر آنها باشد.
در صورتی که اراده سیاسی برای توافق در مقطع زمانی فعلی وجود نداشته باشد یا اختلافات به اندازهای باشد که امکان رفع آن در کوتاهمدت وجود نداشته باشد شرایط به نفع کشورمان پیش نخواهد رفت. به این علت که دولت فعلی فرصت چندانی پیش روی خود ندارد و اگر قرار باشد مذاکرات از سوی دولت بعدی صورت گیرد دستکم چند ماه زمان برای استقرار دولت بعدی، انتخاب وزیر خارجه، انتخاب مذاکرهکنندگان و آشنایی آنها با جزییات نیاز خواهد بود.
واگذاری مذاکرات به دولت بعد یعنی رفع تحریمها دستکم چند ماه بیشتر زمان خواهد برد و چنین شرایطی به ضرر دولت و ملت ایران تمام میشود. همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودهاند حتی یک روز تاخیر در رفع تحریمها جایز نیست. این تحریمها بر زندگی مردم اثر گذاشته و کشور بسیاری از بازارها را از دست داده است.
به همین دلیل بهتر آن است تدابیری اتخاذ شود که در دولت فعلی و در کوتاهترین زمان ممکن امکان دستیابی به توافق با شروط مد نظر ایران وجود داشته باشد.