دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹
«قارچ سیاه» چیز جدیدی نیست/ نگران تامین دوز دوم واکسن نباشید/ استفاده از ترکیب واکسنها در حال مطالعه است/ احتمال شروع موج پنجم کرونا در ایران از اواخر خرداد/ افزایش مراجعات کرونایی در برخی استانهای جنوبی/ واکسیناسیون زمانی موثر است که وسیع باشد
اعلام کردیم در درمان معمول کرونا از IVIG استفاده نشود، زیرا اولا محدودیت منابع آن را داریم، این داروی ضروری یکسری از بیماران است که تنها درمانشان IVIG است؛ بنابراین، نباید به صورت درمان معمول استفاده شود و در هیچ کجای دنیا هم IVIG به عنوان درمان معمول استفاده نمیشود. بنا بر تجویز پزشک استفاده از این دارو ممنوع نیست.
«بهترین واکسن، واکسنی است که در دسترس شماست»؛ این شعاری است که دبیر کمیته علمی کشوری کووید-۱۹ در کشورمان با اتکا به آن میگوید: هر واکسنی، با هر شیوه که تولید شده باشد و در هر کشوری که تولید شده باشد، باید استفاده کرد، چون مجب کاهش مرگ و میر میشود.
به گزارش «تابناک»؛ عاطفه عابدینی در نشست آنلاین خبری با اصحاب رسانه گفت: کمیته علمی از ابتدا نقش مشاور و راهنما در بیماری کرونا را بر عهده داشت که بعد از تغییر ساختار و نگرشها، علاوه بر تهیه دستورالعملها و راهنماهای تشخیصی و درمانی، زیر کمیتههای علمی را نیز تشکیل داد. مأموریت کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ با اضافه شدن برنامه واکسیناسیون، بیشتر شد و ما میبایست در این زمینه نیز برنامه ریزیهای لازم را انجام دهیم.
وی در ادامه به روند بیماری کرونا در موج چهارم اشاره کرد و گفت: اگر ایده بستری موقت نبود، نمیتوانستیم تختهای مورد نیاز بیماران را تأمین کنیم و افزایش مرگهای کرونایی در کشور اتفاق میافتاد. ایده بستری موقت به لحاظ روحی و روانی هم برای آن دسته از بیمارانی که از حضور در محیط بیمارستان خشنود نبودند، موفقیت آمیز بود و باعث شد این بیماران بعد از گرفتن دارو، به منزل بروند و فردا دوباره مراجعه کنند.
دبیر کمیته علمی کشوری با تاکید بر اینکه برای رسیدن به ایمنی جمعی باید حداقل ۷۰ تا ۷۵ درصد جمعیت هدف واکسن بزنند، گفت: فارغ از اینکه واکسیناسیون مهم است و می تواند از مرگ و میر بکاهد و مباحث مختلف دیگری که در این باره مطرح می شود، زمانی می توانیم از این مزایا بهره مند بمانیم که واکسیناسیون وسیع انجام شود، وگرنه مزایای واکسن در افراد واکسینه شده را هم نخواهیم توانست حفظ کنیم.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص «قارچ سیاه» گفت: قارچ سیاه اصلا چیز جدیدی نیست و نه ربطی به کرونا و کووید دارد و نه هند و نسخه کرونای این کشور. کسانی که بیماری های نقص ایمنی دارند و داروهایی مانند کورتون مصرف می کنند، ممکن است در معرض این عفونت ریوی قرار گیرند و از قدیم این گونه بوده و در همه جای جهان هم شایع است؛ اما توجه عموم به آن در نتیجه برخی شایعاتی است که در فضای مجازی شکل گرفته است.
عابدینی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص واکسن هراسی، گفت: واقعیت امر این است که هیچ واکسنی بدون عارضه نیست، اما عقل سلیم حکم میکند، بین عوارض کووید ۱۹ و واکسن، عوارض واکسن را قبول کنیم و بدانیم که در نتیجه واکسیناسیون می توان با مرگ و میرها مقابله کرد. نمونه این اتفاق را می توان در انگلستان دید که بعد از واکسیناسیون گسترده حالا به جایی رسیده که روز گذشته صفر جان باخته را ثبت کرد و روز قبل از آن یک کشته داشته است.
وی افزود: خیلی از ابعاد بیماری کرونا هنوز ناشناخته مانده؛ از همین روی، بهتر است واکسن بزنیم، چون می دانیم 90 درصد عوارض واکسن خفیف و قابل درمان است. البته واکسن عوارض شدید غیرشایع هم ممکن است داشته باشد؛ همان طور که ابعاد بیماری هنوز کاملا شناخته نشده و در دست مطالعه است.
دبیر کمیته علمی در پاسخ به سوالی درباره نبود برخی واکسنهای وارداتی برای تزریق دوز دوم، گفت: وزارت بهداشت، همه تلاش خود را میکند، برای کسانی که دوز اول را دریافت کردند، دوز دوم واکسن را تهیه کرده و در دسترس قرار دهد؛ هرچند مشکلاتی وجود دارد و واقعیت این است که وزارت بهداشت در این زمینه مشکلاتی دارد، تمام سعیشان این است که بتوانند به موقع دوز دوم را تهیه کنند.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره امکان استفاده از واکسنهای ایرانی در دوز دوم تزریق، گفت: یکسری مطالعات در دنیا هست که دارند ترکیب واکسنها را استفاده میکنند، زیرا فکر میکنند که شاید ایمنی در این صورت بیشتر ایجاد میشود. به عنوان مثال، فایزر و آسترازنکا در مطالعهای به صورت میکس داده شده و حتی مطالعات دیگری هم در جریان است، ولی از نظر علمی شاید بتوانیم از پلتفرمهای یکسان، واکسن را جایگزین کنیم؛ برای نمونه، واکسن سینوفارم که از یک ویروس کشته و غیرفعال شده است، شاید بتوان واکسن دوز دوم را با واکسنی که از همین پلتفرم استفاده کرده، جایگزین کرد. البته خیلی نگران این موضوعات نباشید و انشاءالله واکسن دوز دوم بموقع ارائه میشود.
عابدینی در پاسخ به سوال درباره پیش بینیها از زمان پیک پنجم کرونا در کشور با توجه به برخی نگرانیها از سویههای هندی و آفریقای جنوبی در برخی مناطق جنوبی کشور، گفت: امیدواریم که پیک پنجم اتفاق نیفتد و واقعا از همه مردم میخواهیم در مواقعی که لازم به خروج از منزل نیست، در خانه بمانیم و مسافرت نرویم؛ این موضوع خیلی کمک کننده است تا زمانی که واکسیناسیون مان به حد نصاب علمی برسد.
وی گفت: متاسفانه در برخی استانهای جنوبی کشور میبینیم که افراد مراجعه سرپایی و بستری زیاد شدهاند. برای همین موضوع، هفته آینده باید به یک استانی سفر کنیم، زیرا بیماران این استان زیاد شدند. امیدواریم پیک پنجم اتفاق نیفتد، اما اگر مراقب نباشیم، در اواخر خرداد ماه پیک پنجم را خواهیم داشت و احتمالا در آن پیک درگیری مان با ویروس جهش یافته هندی خواهد بود. البته سازمان بهداشت جهانی روی این نسخه های جهش یافته در کشورهای مختلف نام هایی مانند آلفا و بتا گذاشته تا نام کشورها نباشد اما طول می کشد تا این موضوع جا بیفتد.
دبیر کمیته علمی کشوری کووید۱۹ در پاسخ به سوالی درباره زمان صدور مجوز مصرف اضطراری واکسنهای پاستور و برکت، گفت: این موضوع به این وابسته است که دیتاهایی که قرار بوده در همین یکی دو روز آماده شود، آماده شده و مجوزش از نظر اجرایی برای وزارت بهداشت قابل عمل باشد و به زودی انشاءالله مجوزش داده خواهد شد. البته باید توجه کرد، این اتفاقی که دارد میافتد، یک اتفاق معمول در اپیدمیها و پاندمیهاست. ما برای واکسنها و ایمنی واکسنها فازهای یک، دو و سه را تعریف میکنیم. اگر قرار بود که واکسن فلج اطفال را تولید کنیم، ممکن بود چند سال طول بکشد، اما واقعیت این است که وقتی پاندمی کووید با این میزان کشندگی و مرگ و میر در تمام دنیا اتفاق افتاد، واکسنها زودتر وارد مصرف شدند. به عنوان مثال واکسن سینوفارمی که فاز یک و دو را طی کرد، سریع در فاز سوم به بسیاری از کشورها داده شد و بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس در فاز سوم سینوفارم در واکسیناسیون عمومی شرکت کردند؛ بنابراین، این اتفاق از نظر علمی و شرایط اورژانسی اتفاق غیر قابل معمولی نیست.
عابدینی ادامه داد: در عین حال بسیاری از داروها را به کشورهای دیگر هم مجوز مصرف اضطراری دادند تا بتوانند مرگ و میر را کاهش دهند. وقتی واکسنی بعد از اینکه فاز حیوانی را رد کرد و وارد فاز انسانی شد و فاز یک را که مربوط به ایمنیاش است، طی کرد، میتوانیم اعلام کنیم که اصلا مضر نیست و وقتی که وارد فاز دوم میشود، دنبال عوارض آن هستیم. حال وقتی واکسنی در فاز دوم هم عوارض غیرطبیعی بدی نداشته و توانسته در فرد آنتیبادی ایجاد کند یا اینکه بتواند فرد را از ابتلا به کووید نجات دهد، کارایی خود را نشان میدهد.
وی در پاسخ به سوالی درباره تجویز داروی IVIG در برخی بیماران کرونا، گفت: داروی IVIG یا ویالهای IVIG به صورت یک آنتیبادیهای غیر اختصاصی است که پیش از این در بیماریهای نقص ایمنی مانند بیماریهای ژنتیکی و مادرزادی استفاده میشد و برخی مواقع هم بنا بر تشخیص پزشک در یکسری بیماریها داده میشد. اینکه ما اعلام کردیم که IVIG نباید به صورت معمول در درمان بیماری کرونا استفاده شود، حرف درستی است، زیرا هنوز مدارک کافی درباره اینکه این دارو واقعا موثر است یا نه، نداریم.
عابدینی افزود: در عین حال هزینه آن و اینکه تولیدش در ایران نیست و دارویی است که برای آن محدودیت تعداد در کشور داریم و از طرفی واقعا برای یکسری از بیمارانمان ضروری است، نمیتوانیم بگوییم که این را به عنوان دارو در کووید استفاده کنیم. زیرا در برخی مواقع حتی اثر معکوس داشته است. بیماری کرونا دو فاز دارد؛ یک فاز ویروسی و یک فاز التهابی و شاید این دارو در برخی مواقع اوضاع بیمار را بدتر کند؛ بنابراین از آنجایی که مدارک کافی برای استفاده از IVIG در درمان کرونا نداریم، اعلام کردیم که این دارو به صورت معمول نباید در درمان کووید استفاده شود، اما گاهی ممکن است یک سندروم یا گرفتاری ناشی از کووید داشته باشیم که مجبوریم در این صورت این دارو را بدهیم. در این شرایط بنا بر تجویز پزشک این کار ممنوع نیست.
وی تاکید کرد: ما اعلام کردیم که در درمان معمول کرونا از IVIG استفاده نشود، زیرا اولا محدودیت منابع آن را داریم، این داروی ضروری یکسری از بیماران است که تنها درمانشان IVIG است؛ بنابراین، نباید به صورت درمان معمول استفاده شود و در هیچ کجای دنیا هم IVIG به عنوان درمان معمول استفاده نمیشود و در دستورالعملی این را نداریم، اما در قالب طرح تحقیقاتی و مقاله داده شده است. البته همکاران در سازمان غذا و دارو برای واردات دارو مشکلات خودشان را دارند، ولی واردات آن باید به گونهای باشد که اگر پزشکی نسخه کرد و در بیماری استفاده از IVIG لازم بود، استفاده کنند. به هر حال کمبود این ویالهای دارویی برای IVIG هم وجود دارد و باید فکری کرد تا بیشتر در دسترس باشد.