گاهی ممکن است بنا به شرایطی، اصحاب دعوا یا وکلا نتوانند در دادگاه حقوقی برای رسیدگی به پرونده حاضر شوند. به طور کلی عدم حضور در دادگاه غیرموجه است و می‌تواند عواقب نامطلوبی داشته باشد. برای مثال ممکن است روی انواع اعتراض‌ها تاثیرگذار باشد. با این حال در قانون مواردی پیش‌بینی شده که در صورت وقوع آنها غیبت در دادگاه موجه خواهد بود.
به گزارش «تابناک»؛ وکلا موظف هستند طبق قانون در جلسه دادگاه حقوقی حضور داشته باشند. بر اساس ماده ۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی، عدم حضور تنها در صورتی موجه است که یکی از موارد زیر به وقوع پیوسته باشد: فوت اقوام نسبی يا سببی تا درجه اول از طبقه دوم، بیماری كه مانع از حركت بوده يا حركت برای بیمار مضر تشخيص داده شود، حوادث قهری همچون سيل و زلزله و وقايع خارج از اختيار وكيل كه مانع از حضور او در دادگاه شود.
بر اساس قانون وکیل باید دلایل و معذورات خود را کتبی به دادگاه ارسال کند. گاهی ممکن است جلسه دادگاه برای زمان دیگری تجدید شود؛ این تجدید جلسه فقط برای یک نوبت امکان‌پذیر است.
به طور کلی تجدید جلسه زمانی صورت می‌گیرد که دستور جلسه اجرا نشده باشد یا علی‌رغم عملی شدن آن، به جلسه دیگری نیاز باشد.
گاهی ممکن است وکیل از وکالت خود استعفا دهد. بر اساس قانون، عزل یا استعفای وکیل نباید زمانی صورت بگیرد که موجب تجدید جلسه دادگاه شود، زیرا در این صورت جلسه رسیدگی تجدید نخواهد شد.
لازم به ذکر است، اگر دادگاه عدم حضور وکیل را موجه نداند، به روند رسیدگی ادامه می‌دهد و مراتب را به مراجع صالح برای تعقیب قضایی وکیل اعلام خواهد کرد.
طبق ماده ۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر وکیل همزمان ناچار به حضور در دو دادگاه مختلف باشد که امکان هماهنگی و جمع هر دو وجود نداشته باشد، باید در دادگاهی حاضر شود که طبق قانون آیین دادرسی کیفری یا سایر قوانین، حضور در آن الزامی است.
در چنین شرایطی، وکیل باید به سایر دادگاه‌ها لایحه ارسال کند و دلایل عدم حضور خود را اعلام کند.
نکته مهم این است، در صورتی که وکیل حق توکیل داشته باشد، باید وکیل دیگری را برای حضور در دادگاه به جای خودش معرفی کند. هیچ عذری برای عدم حضور در جلسه دادگاه از سوی وکلایی که از این حق برخوردارند قابل قبول نیست.
عذر موجه برای عدم حضور خواهان در دادگاه حقوقی
ممکن است خواهان به دلایل مشابه ذکر شده در بالا مانند بیماری یا حوادث قهری، امکان حضور در دادگاه را نداشته باشد.
در این صورت، خواهان می‌تواند یک لایحه دفاعیه به بستگان درجه یک خود که به آنها وکالت داده است، بسپارد تا تقدیم دادگاه کنند.
عذر موجه عدم اقدام به واخواهی در زمان مقرر
طبق ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی، محکومعلیه غایب می‌تواند به حکم غیابی اعتراض کند. بر اساس ماده ۳۰۶ این قانون، افراد ساکن ایران بیست روز و افراد مقیم خارج دو ماه از تاریخ ابلاغ برای واخواهی فرصت دارند.
خارج از این مدت زمان امکان درخواست واخواهی وجود ندارد؛ مگر در صورتی که عدم اقدام به واخواهی در زمان مقرر بنا به دلایل موجهی بوده باشد که در همین ماده و به شرح زیر پیش‌بینی شده‌اند: فوت یکی از اولاد، همسر و یا والدین؛ بیماری که مانع حرکت فرد شده باشد؛ توقیف یا حبس بودن فرد به نحوی که مانع واخواهی شده باشد و نیز حوادث قهریه مانند آتش‌سوزی، سیل و زلزله.
جهات عذر موجه عدم حضور متهم در قانون آیین دادرسی کیفری
در برخی موارد بنا به تشخیص دادگاه، حضور متهم در جلسه دادگاه ضروری است. در این صورت او موظف به حضور است. با این حال، طبق ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری، عدم حضور متهم در مواردی ممکن است موجه دانسته شود که این موارد به شرح زیر است: متهم در توقیف یا حبس باشد؛ فوت همسر یا یکی از افراد خانواده تا درجه سوم از طبقه دوم؛ ابتلای همسر، اولاد، والدین و یا شخص متهم به بیماری سختی که مانع حضور در دادگاه شود؛ دیر رسیدن یا نرسیدن احضاریه به شکلی که مانع حضور شود؛ بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله یا ابتلا به بیماری‌های مزمن، واگیردار و خاص و سایر مواردی که به تشخیص بازپرس موجه باشند.
متهم می‌تواند یک مرتبه پیش از رسیدن موعد شرکت در جلسه دادگاه، با ارائه توضیح، بازپرس را از عدم حضور خود آگاه سازد و از او در این باره موافقت بگیرد. در این‌صورت ممکن است بازپرس تا سه روز به متهم مهلت بیشتر بدهد.
