کاپیتولاسیون؛ حق توحش آمریکا از ملت ایران

در سال‌های واپسین دهه‌ی ۳۰ و آغاز دهه‌ی ۴۰ شمسی، گزارش‌های مختلفی از جانب ساواک مبنی بر نارضایتی و ناخشنودی مردم حتی نظامیان به شاه مخابره می‌شد.
کد خبر: ۱۰۷۰۵۰۰
|
۲۶ مرداد ۱۴۰۰ - ۱۳:۳۴ 17 August 2021
|
16979 بازدید
|

کاپیتولاسیون؛ حق توحش آمریکا از ملت ایران

به گزارش «تابناک»، در یکی از این اسناد، از قول مارتین، یکی از اعضای هیأت مستشاری آمریکایی چنین آمده بود: «اخیرا بنابر آنچه استنباط می‌شود برخی از ارتشی‌ها نسبت به هیأت مستشاری آمریکایی در ارتش، احساسات بدبینانه‌ای پیدا کرده‌اند و به افراد این هیأت به چشم میهمانان ناخوانده و مزاحمی نگاه می‌کنند...».

 در یکی دیگر از این اسناد چنین نوشته شده بود: «ساعت ۱۰ صبح روز چهارشنبه در اتاق سرگرد شهیدی، معاون آجودانی شهربانی کل بودم. یک نفر سرهنگ دوم، گویا رئیس شهربانی یزد بود، به مرخصی آمده و از موضوعی ناراحت بود، به‌طوری که بلندبلند فریاد می‌کرد که کی از شر این مستشاران خلاص می‌شویم و این مملکت از خر توی خری خلاص می‌شود.»

با این همه اما حکومت محمدرضا پهلوی، در اقدامی ناباورانه، قانون مصونیت سیاسی و قضایی اتباع آمریکا در ایران در ۲۱ مهرماه ۴۲ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. طبق اسناد و مدارک موجود و اظهارات مقامات آن روز ایران، آمریکا از سال ۱۳۴۰ در دوران ریاست جان. اف. کندی (که دست بر قضا از حزب دموکرات بود) از رژیم شاه خواست رژیم کاپیتولاسیون را در مورد اتباع آمریکا در ایران برقرار کند. آمریکایی‌ها از این امتیازخواهی چند انگیزه را دنبال می‌کردند:

۱. تحقیر ملت ایران
۲. انگیزه‌بخشی به اتباع آمریکایی برای زندگی در ایران
۳. قبضه کردن بازار ایران
۴. واداشتن مقامات ایران به نگهبانی از اتباع آمریکا
۵. برتری‌جویی در برابر رقیبان
کاپیتولاسیون؛ حق توحش آمریکا از ملت ایران
اگرچه شروع تصویب این لایحه‌ی ننگین از زمان دولت امینی آغاز شد، اما نهایتا در دولت اسدالله علم در مهر ۴۲ به تصویب رسید. اما پس از سقوط کابینه‌ی علم، حسنعلی منصور، یکی دیگر از مهره‌های آمریکا در ایران، کار تصویب آن در دو مجلس سنا و شورای ملی را به پیش برد. جالب آنکه در روز مقرر، هم رئیس مجلس و هم نخست‌وزیر (منصور) سعی کردند تا می‌توانند اطلاعات کمی درباره‌ی این قانون به نمایندگان بدهند. در مجلس سنا، یکی از سناتورها به نام دکتر صدیق از میرفندرسکی، معاون وزارت امورخارجه درخواست کرد که چون این لایحه «متبادر به ذهن نیست، اگر ممکن است توضیحاتی بدهند.» سناتور دیگری به نام دکتر کاظمی نیز توضیح خواست که «... آن مصونیت‌ها و معافیت‌ها را بفرمایید...»، با این حال اما میرفندرسکی از پاسخ طفره رفت و با چند جمله، سر و ته قضیه را هم آورد. نهایتا اینکه در پایان مجلس، طبق نقشه‌ی رئیس دولت و رئیس مجلس سنا، با چند بار بلند شدن و نشستن سناتورها، لایحه‌ی کاپیتولاسیون در مجلس سنا به تصویب رسید.

دولت منصور که توانسته بود با خیمه‌شب‌بازی خود، لایحه‌ی کاپیتولاسیون را به تصویب مجلس سنا برساند، برای گام نهایی به مجلس شورای ملی رفت. از آنجا که بیشتر کسانی که نام مثلا «نماینده‌ی مردم» را یدک می‌کشیدند، از اعضای «حزب ایران نوین» بودند، منصور اطمینان داشت که مأموریت خود را به درستی انجام خواهد داد و لایحه را به تصویب خواهد رسانید. از این‌رو، در مجلس هنگام طرح لایحه، با جرأت و جسارت تمام اعلام کرد: «من افتخار می‌کنم این لایحه را تقدیم می‌نمایم»! با این همه، برخی از نمایندگان مجلس، به نام مخالف طرح صحبت کردند و تصویب آن را خلاف مصالح ملی دانستند. برخی از دلایل آنان چنین بود:
- اگر آمریکا به ایران کمک نظامی و اقتصادی می‌کند، خیلی بیشتر از آن استفاده می‌برد و مستحق امتیاز جدیدی نیست.
- از شصت سال قبل، هیأت‌های مذهبی و فرهنگی آمریکا در ایران مشغول فعالیت‌اند، از چهل سال قبل به این طرف (از زمان شوستر) مستشاران آمریکا به عناوین مختلف در ادارات مالی، نظامی، فرهنگ و... مساغل مهمی داشته‌اند و دخالت‌های نابجایی کرده‌اند و در تمام این مدت هیچ حادثه‌ی ناگواری به دست ملت ایران علیه این خارجی‌ها به وجود نیامده که دلیل وحشی‌گری ایرانیان نسبت به خارجیان باشد تا امروز از ما حق توحش بگیرند.
- اگر این امتیاز را به آمریکایی‌ها بدهیم، فردا تمام کارشناسان خارجی، مانند آن را از ما می‌خواهند. در این صورت ما حق نداریم که استثنائی قائل شویم.
- اگر یک نفر آمریکایی جاسوس بود و اسرار مملکت را در کیف مبارکش گذاشت و یا اگر پولی از جای دیگر گرفت و یا باندی بند و سست کرد و یا خواست خواسته‌ی ملت دیگری را در یاران عملی کند، ما چگونه می‌توانیم او را کنترل کنیم؟
اگر فردا یک گروهبان آمریکایی متعرض زن ما شد، نمی‌توانیم به هیچ مقامی مراجعه کنیم.

فشار سفارت آمریکا برای تصویب این لایحه تا آن پایه بود که دولت و مجلس ناگزیر شدند بدون در نظر گرفتن آداب و رسوم قانونگذاری، آن را به رأی بگذارند. لایحه را نه به کمیسیون‌های دادگستری و نظام فرستادند و نه برای مطالعه در اختیار نمایندگان قرار دادند و نه به اشکالات بسیاری از نمایندگان که به لایحه داشتند و روی برخی از کاستی‌ها و نواقصی که در لایحه وجود داشت انگشت گذاشتند، بها دادند. در پایان نیز این لایحه با ۷۴ رأی موافق در برابر ۶۱ رأی مخالف به تصویب مجلس رسید. لایحه‌ای که در حقیقت لایحه‌ی تحقیر ایران بود.

اما هنوز چند روزی از تصویب طرح کاپیتولاسیون نگذشته بود که مجله‌ی داخلی مجلس شورا که متن کامل سخنرانی نمایندگان را در آن منتشر کرده بود به دست امام رسید و آن بزرگمرد تاریخ معاصر ایران به‌درستی دریافت که آمریکا و محمدرضا پهلوی چگونه ملت ایران را تحقیر کرده‌اند. تصویب این طرح آنچنان برای امام سخت و گران آمده بود که آثار ناراحتی و عصبانیت آن حتی در چهره‌ی ایشان نیز هویدا شد و دهان به دهان در بین مردم گشت تا جایی‌که بسیاری از مردم برای اطلاع و آگاهی از آن، روانه‌ی قم شدند.

صبح روز ۴ آبان‌ماه ۴۳ که مصادف بود با روز میلاد حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، همه‌ی مردم در خانه‌ی امام و کوچه‌های اطراف آن جمع شدند. ساعت حدود ده صبح بود که امام با چهره‌ای برافروخته، چشمانی از شدت خشم و خستگی و بی‌خوابی سرخ شده، در مقابل مردم ظاهر شد و سخنانی بر زبان آورد که اگرچه ظاهر آن، نشانگر غم و اندوه بود، اما باطنا سرشار از عزت و اقتدار این ابرمرد تاریخ ایران بود. امام سخنان خود را چنین آغاز کرد:
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
ایران دیگر  عید ندارد. من تأثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم. قلب من در فشار است. این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده‌ام، خوابم کم شده است. {گریه‌ی حضار} ناراحت هستم. {گریه‌ی حضار} قلبم در فشار است. {گریه‌ی حضار} با تأثرات قلبی روزشماری می‌کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید. {گریه‌ی حضار} ایران دیگر عید ندارد. {گریه‌ی حضار} عید ایران را عزا کرده‌اند. {گریه‌ی حضار} عزا کردند و چراغانی کردند. {گریه‌ی حضار} عزا کردند و دسته‌جمعی رقصیدند. {گریه‌ی حضار} ما را فروختند، استقلال ما را فروختند... عزت ما پایکوب شد. عظمت ایران از بین رفت...»

منبع: khamenei.ir

اشتراک گذاری
تور پاییز ۱۴۰۳ صفحه خبر
بلیط هواپیما
برچسب ها
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۸
در انتظار بررسی: ۸
انتشار یافته: ۲۳
رضا مدیاتک
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۴۱ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
خوب الان شما می توانید بر علیه لبنان و فلسطین و چین و روسیه شعار بدهید
محمود
|
Turkey
|
۱۴:۱۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
همه مطالبی که در بالا اشاره فرمودید دقیق نیست و بعضا نادرست است. چیزی به نام کاپیتولاسیون وجود خارجی نداشت بلکه مسئله استفاده یا عدم استفاده مستشاران نظامی آمریکا از مصونیت دیپلماتیک طبق کنوانسیون وین در خصوص روابط دیپلماتیک بود. لازم به ذکر است که دو تا کنواسیون وجود دارد: کنوانسیون وین در خصوص روابط دیپلماتیک 1961 و کنوانسیون وین در خصوص روابط کنسولی 1963. طبق کنواسیون 1961 اماکن دیپلماتیک و دیپلمات ها مصونیت سیاسی دارند. در حال حاضر هم چنین است. در آن مقطع زمانی مستشاران نظامی آمریکا با توجه به اینکه طبق این کنوانسیون دیپلمات محسوب نمیشدند مصونیت سیاسی نداشتند. آمریکا از ایران درخواست کرد که این مستشاران نیز در چارچوب کنوانسیون 1961 دیپلمات محسوب شوند دولت ایران هم با تصویب مجلس موافقت کرد. پس کاپیتالاسیونی وجود نداشته اما مردم ایران بی اطلاع از مسائل سیاسی و حقوقی بودند و چنین برداشت نادرستی کردند.
ناشناس
|
Luxembourg
|
۱۴:۲۱ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
الان چین حق کاپیتولاسیون نداره با اون چینی که فیلم دختران ایرانی رو پخش کرده بود چکار کردید .‌
۱- ملت تحقیر نشدند
۲- انگیزه برای چینی ها نشده مزرعه راه بیندازند بیت کوین
۳- بازار ایران قبضه اجناس بنجل چینی نشده
۴- مقامات ایرانی بعضی هاشون حافظ منافع چین نشدند مثلا واکسن و ....
۵ - الان چین با کارت ایران بازی نمیکند
پاسخ ها
ناشناس
| Switzerland |
۱۸:۳۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
رابطه ایران و چین در حد بده بستان خیلی محدود هست. با روسیه هم همینطور.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
کاپیتولاسیون همان حق مصونیت کنسولی است که هم اکنون جمهوری اسلامی هم قبول دارد منتها به نیروهای نظامی آمریکا هم تعمیم داده شده بود
ناشناس
|
Turkey
|
۱۴:۳۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
................. استقلال ما را فروختند... عزت ما پایکوب شد. عظمت ایران از بین رفت...»
یعنی همین قرارداد 25 ساله با چین !!
یعنی نزدیک به 50 میلیارد دلار در بانکهای چین و ندادن آن به ایران ...
یعنی انرژی اتمی بی خاصیت و بی حاصل روسی و باج 40 ساله به شوروی ....
یعنی نداشتن یک کرسی محکم در سازمان ملل از نظر جوامع جهانی !!!
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۵۸ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
الان هم آقازاده ها حق کاپیتولاسیون دارند
زیاد فرقی نکرده
تصادف 3-4 سال پیش میدان فاطمی که یادتون نرفته ؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۰۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
من با یه سلطنت طلب بحث میکردم اینقدر خوشحال بود از قانون کاپیتولاسیون. میگفت ارتش مارو زمان شاه آمریکا درست کرد معلومه که ما نباید اجازه داشته باشیم آمریکایی هارو محاکمه کنیم. اگر آمریکا نبود ما هیچی نبودیم.

میگفتم شما محمدرضا شاه که بحرین رو داد رفت و رضاشاه که دشت و کوه آرارات رو داد به ترکیه و دشت ناامید رو داد به افغانستان رو پدر ایران میدونید بعد در توهمات خودتون جزیره کیش رو فروختید به چین و بابت همین موضوع جمهوری اسلامی رو متهم میکنید؟ برای افسانه فروش کیش به چین؟!!

اصلا یه وضعیه این سلطنت طلب ها رو اگر تمام جهان هستی رو بگردید احمق تر از اینها پیدا نمیکنید. کله سلطنت طلب رو باز کنین میبینین سیستمش مغزیش به جای مخ پر شده از کود و پهن
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۴۷ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
اونها هم فکر می کنن مغز امثال تو از پهن پر شده
هر دوی شما چشم و گوش خود را به روی واقعیات بسته اید و فقط کورکورانه تبعیت می کنید
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۴۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
اگه تو مغز کسی پهن و کود باشه،بعد یه مدت،بالاخره یه واکنشی رخ میده،یه بخاری یه ...،بترس از کسی که مغزش خالیه خالی باشه
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۸:۲۸ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
رضا شاه کی دشت ارارت رو داد؟تاریخ بخون
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۱۷ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
خوش به حالت
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۱:۰۱ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
از تو بی سواد تر داریم اصلا
شاه بحرین را داد رفت ؟؟ کمتر کیهان بخون
سلام
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۱:۰۶ - ۱۴۰۳/۰۶/۰۶
دقیقا. سلطنت طلب ها کلا کتاب نمیخونن
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۲۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
ما که قبل انقلاب زندگی کردیم توحشی از آمریکایی ها ندیدیم و خیلی با ما دوست بودن!
اما الان که کاپیتولاسیون نداریم نه تنها عزتی در دنیا نداریم که توحش خودمونم چند برابر شده!
مهدی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۳۶ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
اون موقع امریکا , این موقع روسها و چینی ها و عربها و امریکا جونبی ها ، بس کنید این حرفها را دیگر خریداری نداره!!!
رسول
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۳۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
حال که 70 سال از ان میگذرد در بیمارستان بیمار و همراهانش رفتار و حرکاتی از خود بروز میدهند که ادمی بر قانون کاپیتالاسیون صحه میگذارد
برچسب منتخب
# مهاجران افغان # حمله ایران به اسرائیل # قیمت دلار # سوریه # دمشق # الجولانی
الی گشت
قیمت امروز آهن آلات
نظرسنجی
سرمربی بعدی تیم پرسپولیس چه کسی باشد؟