بلیت ۴۵ هزار تومانی سینما منطقی است، اما تماشاگر را فراری می‌دهد

همزمان با حواشی اکران نوروز ۱۴۰۱، قیمت بلیت سینما با رشد ۵۰ درصدی به ۴۵ هزار تومان رسید. قیمت گذاری با توجه به عدم افزایش قیمت بلیت سینما در طول دو سال اخیر و رشد شدید هزینه تولید فیلم سینمایی، منطقی است؛ اما در عین حال این واقعیت نیز انکارناشدنی است که چنین رشد قیمتی، منجر به کاهش بیش از پیش شمار تماشاگران سینمای ایران خواهد شد.

به گزارش «تابناک»؛ یازده سال تا آغاز سال ۱۴۰۱ مانده و بلیت سینما، یکی از محصولات فرهنگی و هنری است که نرخش برای سال آینده تعیین شده است: ۴۵ هزار تومان. این قیمت گذاری که تصمیم مشترک صنوف و سازمان سینمایی محسوب می‌شود، اعتراض‌هایی را در پی داشته، اما باید در نظر داشت نرخ بلیت سینما از ابتدای شیوع کرونا افزایش نیافته و در دو سال اخیر ثابت بوده است. این در حالی است که هزینه‌های عمومی در این مدت به شدت افزایش یافته و افزایش هزینه‌های عمومی در حوزه سینما نیز تاثیر عمیقی گذاشته است.

کف هزینه تولید یک فیلم سینمایی با استاندارد‌های قابل قبول برای نمایش در سال ۱۳۹۸، سه تا پنج میلیارد تومان بود، اما حالا به هفت تا پانزده میلیارد تومان افزایش یافته است. از قضا این کف هزینه تولید است و اگر قرار بر تولید یک فیلم تاریخی یا جنگی باشد یا زمان تولید به جای ۴۵ تا ۵۰ روز مرسوم، به ۶۰ تا ۹۰ روز یا بیش از این‌ها برسد و یا بخشی از فیلم در اروپای غربی ضبط شود، با رقم‌های نجومی بیش از ۳۰ میلیارد تومان برای تولید مواجه هستیم.

این افزایش هزینه تولید فیلم‌های بلند داستانی، متاثر از افزایش هزینه‌های عمومی کشور، کاهش ارزش پول ملی و وضعیت کلی است و به افزایش انواع هزینه‌ها اعم از دستمزد بازیگران و دیگر عوامل تولید، افزایش هزینه اجاره وسایل فیلمبرداری، لوکیشن و محصولات مصرفی نظیر متریال برای دکور و لباس، افزایش هزینه‌های اسکان، رفت و آمد تیم تولید و دیگر هزینه‌های مرسوم بازمی‌گردد.

اگر هزینه یک فیلم سینمایی را ۱۵ میلیارد تومان در نظر گرفت، این فیلم باید بیش از ۴۵ میلیارد تومان فروش داشته باشد تا اصل سرمایه سازندگان بازگردد و اساساً پس از ۴۵ میلیارد فروش، هرچه بیشتر فروش داشته باشد، یک سوم آن در حکم سود است؛ برای نمونه، اگر فیلمی ۱۵ میلیارد تومان هزینه داشته باشد، در صورتی که ۴۶ میلیارد تومان بفروشد، اصل سرمایه تهیه کننده به همراه تنها ۳۰۰ میلیون تومان سود از طریق «گیشه» بازگشته که از سود بانکی هم کمتر است؛ آن هم در سینمای ایران که ریسک بازگشت اصل سرمایه هم بسیار بالاست.

از آن سو، صاحبان سالن‌های سینما نیز تاکید دارند که هزینه‌های سالن داری با توجه به افزایش هزینه‌های جاری اعم از برق و گاز تا قیمت لامپ پرژکتور‌های سینمایی رشد شدیدی داشته و حتی با سهم قابل توجهشان از قیمت بلیت سینما نیز توان اداره سالن‌هایشان را ندارند؛ بنابراین چاره‌ای به جز افزایش قیمت بلیت سینما نیست و اگر ظرفیت لازم فراهم بود، قیمت بلیت سینما می‌توانست با شکل تندتری نیز رشد کند. با این حال این رویکرد تبعاتی را در پی خواهد داشت که مهم‌ترین آنها، فراری دادن تماشاگران از سالن‌های سینما خواهد بود.

سینمای ایران در حال حاضر نیز کمتر از ده درصد مردم ایران را در سال میزبانی می‌کند و پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران کمتر از ۴ درصد کل مردم ایران تماشاگر داشته‌اند که دقیقاً به قیمت بلیت سینما بازمی‌گردد و در طرح‌های رایگان سازی بلیت سینما در روز ملی سینما، صف‌های طولانی مردم این تحلیل را تایید می‌کند. اکنون با افزایش قیمت بلیت سینما و با توجه به کاهش محسوس کیفیت فیلم‌های ایرانی در چند سال اخیر، گروه‌های بیشتری مجبور به حذف سینما از سبد خریدشان و اولویت دادن هزینه سینما به اموری چون خوراک و پوشاک می‌شوند که جزو اولویت‌های حیاتی محسوب می‌شوند.

این شرایط تماشای فیلم را شبیه حضور در سالن‌های کنسرت یا تماشای تئاتر خواهد کرد که با توجه به قیمت این محصولات هنری، گروه محدودتری توان استفاده از آن‌ها را دارند و عمدتاً طبقه برخوردارِ اقتصادی که جمعیت زیادی نیز نیستند، مشتری ثابت این عرصه‌ها به ویژه کنسرت‌ها هستند. این رویکرد قاعدتاً چندان با عدالت فرهنگی تطابق نخواهد داشت و هنر و فرهنگ بیش از پیش طبقاتی می‌شود.

با این اوصاف به نظر می‌رسد همچون سال‌های اخیر، مداوماً شاهد افزایش اجتناب ناپذیر قیمت بلیت سینما و کاهش اجتناب ناپذیر تماشاگران باشیم. سالن‌داران در چند سال اخیر با ترفند‌هایی همچون نیم بها کردن قیمت بلیت سینما در دو و سه روز هفته کوشش کردند تماشاگران کم‌بضاعت را به سالن‌های سینما بیاورند، اما این راهکار به میزان مورد انتظارشان تاثیرگذار نبود و در سال آینده بار دیگر تنها روز‌های سه‌شنبه -تا پیش از غروب آفتاب- بلیت سینما نیم بهاست و در سایر روزها، بلیت سینما در سینما‌های باکیفیت ۴۵ هزار تومان خواهد بود.