تابناک : از ناملایمات زندگی امروزه بشر پدیده فقر و نیاز مالی است که بسیار با اهمیت بوده و بر دیگر امور بشری سایه می افکند و در روایات متعددی به خطرات فقر تصریح شده است. از پیامبر اسلام نقل شده که «کادَ الفَقْرُ انْ یکونَ کُفراً» «نزدیک است که فقر به کفر انجامد.» در دستورات قرآنی و سیره ائمه و عقلا و فقها هم بر امر فقرزدایی بسیار تاکید و متواتر دستورهایی در این زمینه صادر شده است.
این امر واقعیتی غیرقابل انکار بوده و هست که جامعه ای که از انسان گرسنه رنج می برد، نمی تواند یک جامعه بالنده باشد.در کلام امیرمومنان در مورد بوجود آمدن فقرا آمده است: خداوند سبحان روزي فقير را در اموال توانگران مقرر داشته، پس هيچ فقيري گرسنه نماند مگر آنكه توانگري حق او را بازداشته است و خداوند تعالي توانگران را بدين سبب بازخواست ميكند.
در زمان حال هم بسیاری از فقهای حاضر در این زمینه توصیه هایی داشتند که در این میان حضرت آیت الله جوادی آملی فقیه و فیلسوف و مفسر قرآن در سال های اخیر به هر گونه ای که مقدور بوده نسبت به این موضوع تذکرات فراوانی داده اند و پیام اخیر ایشان هم بسیار مورد توجه قرار گرفت که به بهانه همین سخنان مروری بر برخی از این نظرات ایشان درباره موضوع فقر و فقرزدایی خواهیم داشت.البته امید است که این توصیه ها و تذکرات همان گونه که مورد توجه و عنایت مردم قرار گرفته در نظر و نگاه مسئولان هم اثرگذار باشد.
توصیه به سید ابراهیم رییسی رییس دولت سیزدهم
مسئولان باید همت بلند داشته باشند و بدانند که مدیریت و اقتصاد یک کار علمی است، باید همه تلاش کنند که مردم محترمانه و آبرومندانه زندگی کنند چرا که فقر به معنای نداشتن و نداری نیست، اسلام به شخص ندار، فقیر نمی گوید! در فرهنگ اسلام، فقیر کسی است که ستون فقراتش شکسته است، چنین فردی به هیچ کس اعتماد نخواهد کرد. در بیان قرآن، اقتصاد عامل قیام و ایستادگی جامعه است اگر اقتصاد خراب باشد و ستون فقرات جامعه مشکل داشته باشد، مجبور خواهد بود به دیگران باج بدهد.ما هرگز در را به روی خود نمی بندیم، ما با کسی قهر نیستیم و با همه کشورها تعامل می کنیم. آن ها نیز باید مودب باشند و ادب را در مقابل ما رعایت کنند، اما ما پس از دست دادن با آنها، باید انگشتان خود را بشماریم، این معنای استقلال است.
توصیه به امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش
تا آنجا که ممکن است باید بتوانیم جلوی فقر و مشکلات را بگیریم. هم دعا بکنیم که خدا به مسئولان ما درایت و لیاقت و صلاحیت اقتصادی بدهند که خوب بفهمند، درآمد مملکت جور بشود، از سوی دیگر هم کوشش بکنیم که هیچ کسی سفره اش خالی نباشد.
توصیه به سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی
کسی که به اثر بیکاری و کم کاری دست به سرقت می زند و به زندان می افتد، دوباره نباید سر از زندان در بیاورد، بلکه باید برای او کاری تهیه و تأمین شود تا دوباره به دنبال کار خلاف نرود، وگرنه سارق را گرفتن مهم نیست، جلوی سرقت را گرفتن مهم است. دین می گوید جلوی سرقت را بگیر! سارق را هر کسی می گیرد!
من قبلا به مسئولین کشور هم گفته ام که در کشور دو کار اساسی هست: یکی اینکه به فقیر باید کمک کنیم، ولی این را دیگر کشورها چه مسلمان چه کمونیست و چه غیره نیز انجام می دهند، به وامانده رسیدن یک امر عاطفی است، یک امر عقلی نیست، و امر دوم این است که جلوی فقر را بگیرید نه اینکه به فقیر کمک کنید، آن علم میخواهد، مدیریت میخواهد، آنکه اسلام آورده این است که جلوی بیکاری را می گیرد، جلوی فقر را میگیرد نه اینکه به فقیر کمک کند.
پیام به اختتامیه کنگره بین المللی اقتصاد، اشتغال و تولید در آیینه قرآن و عترت (ع)
مال در نظام اسلامی به منزله ستون فقرات یک ملّت است عناصر محوری اقتصاد را قرآن کریم در چند آیه بیان کرده است: عنصر اول این است که مال را به منزله ستون فقرات یک ملّت و جامعه معرفی کرد که این ثروت مملکت را نباید به دست سفیهان سپرد، زیرا ثروت مملکت عامل قیام و استقامت و پایداری یک ملّت است. اگر سفیه ستون فقرات یک ملّت را به دست بگیرد این ستون را میشکند و این ملّت را زمینگیر میکند.
عنصر دوم آن است که اگر ملّتی نتواند ستون فقراتش را حفظ بکند فقیر است؛ یعنی ستون فقرات او شکسته است.اگر این ستون محفوظ نماند و در اثر ربا و مانند آن آسیب ببیند، این ملّت فقیر میشود. فقیر به آن ملّتی میگویند که ستون فقراتش شکسته است، زیرا عامل قیام که ثروت است آن را از دست داد و از آن بهره صحیح نبرد.
ملتی که ستون فقراتش شکسته است، قدرت قیام ندارد، عنصر سوم آن است، ملتی که ستون فقراتش شکسته است این قدرت قیام ندارد چه رسد به مقاومت، تا برسد به اقتصاد مقاومتی. آیه سوره «نساء» این است که مال عامل قیام است، ملّتی که عامل قیام ندارد، یک ملّت ویلچری است.
توصیه به دکتر صالح آبادی رییس بانک مرکزی
دعای پیامبر گرامی اسلام در شعب ابی طالب این است که «اَللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی اَلْخُبْزِ وَ لاَ تُفَرِّقْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ»؛ خدایا من می توانم شعب و سختی های آن را تحمل کنم؛ اما ملت گرسنه را نمی شود در راه الهی نگه داشت و آن را اداره کرد.
در بیان قرآن کریم، مال عامل قیام یک ملت است. اگر ملت بخواهد بایستد باید جیبش پر باشد، فقیر به معنای ندار نیست! بلکه کسی است که ستون فقراتش شکسته است، کسی که ستون فقراتش شکسته است حرف شنوی از حکومت ندارد.
بانک مرکزی وظیفه بسیار سنگینی دارد، از کارهای اصلی بانک مرکزی این باشد که دست قانون دانانی که قانون را دور میزنند از ذخایر بانک مرکزی کوتاه کند؛ اختلاس های میلیاردی از افراد عادی ساخته نیست، این اختلاس ها با قلم افراد صورت می گیرد نه با زور اسلحه. لذا در خصوص اختلاس های صورت گرفته نیز، بررسی و آسیب شناسی شود که چگونه افرادی توانستند حق را باطل کنند و اختلاس صورت بگیرد.
سخنرانی به مناسبت ایام شهادت حضرت علی(ع)
حضرت علی(ع) با فقر مبارزه میکرد و گاهی میفرمود من فقر را ریشهکن میکنم، یعنی وظیفه حاکم آن است که فقرزدایی کند، نه فقیر را کمک کند؛ چون کمک به فقیر کاری عاطفی است و از غیر رهبران الهی هم ممکن است صادر شود، اما فقرزدایی وظیفه رهبران الهی است.
توصیه به قالیباف رییس مجلس
آن که روسری خود را بر سر چوب می کند، با قرآن مخالف نیست بلکه با این شرایط کشور مخالف است. پیغمبر (ص) فرمود، کشوری که مشکل مالی داشته باشد، دینش در خطر است! این را پیغمبری (ص) میفرماید که سه سال را در شعب ابیطالب گذرانده، در نتیجه این دعای حضرت برای مردم جامعه است که از خدا میخواهند بین مردم و نان مردم فاصله نیندازد؛ لذا اگر سهلانگاری در بخشهای مدیریتی و اقتصادی کشور صورت بگیرد، آسیب دیدن دین مردم قطعی است.در زمان جنگ بودجه کشور که بر اساس فروش نفت بسته میشد، به دلیل دسیسه دشمنان دچار افت شدید شد اما باز هم کشور اداره می شد. در نتیجه وقتی رابطه صحیح با خداوند برقرار باشد، اداره کشور با وجود همه مشکلات باز هم مقدور است. فرهنگ اقتصادی مردم باید رشد کند تا سرمایههای خود را در بخش تولید داخلی و اشتغال سرمایهگذاری کنند.