بین الملل تابناک: با وقوع بحران و جنگ داخلی در سوریه، ترکیه یکی از بازیگران مداخلهگر در این بحران بوده که در راستای تمایلات توسعه طلبانه رجب طیب اردوغان، عملیات نظامی متعددی در شمال این کشور راه اندازی و در بخشهایی نیز نیروهای خود یا وابسته به خود را مستقر کرد. به همین ترتیب، اردوغان با بهانه تکراری «تامین امنیت مرزها» و «بازگشت آوارگان» بار دیگر به دنبال حمله گسترده به شمال سوریه است.
به همین ترتیب، اردوغان با بهانه تکراری «تامین امنیت مرزها» و «بازگشت آوارگان» بار دیگر به دنبال حمله گسترده به شمال سوریه است؛ مسآله ای که بار دیگر سوریه را در مرکز توجهات و بی ثباتی قرار داد.
حملات هوایی ترکیه به مواضع شبه نظامیان «نیروهای دموکراتیک سوریه» (قسد)، با ادامه حملات موشکی و توپخانه ای از مالکیه در حومه حسکه تا منبج در حومه شمال شرقی حلب گسترش یافته است.
علاوه بر این مناطق، تمام روستاها و شهرها در حومه عفرین و تلرفعت در شمال حلب زیر آتش هستند و این حملات در مناطق اصلی یعنی ابوراسین، عین عیسی و حومه قامشلی متمرکز است. همچنین برخی منابع حمله زمینی ترکها به عین العرب، منبج، تل رفعت و حومه عفرین را پیشبینی میکنند.
ترکیه با حملات به این مناطق تلاش می کند، راه مذاکره با نیروهای قسد باز شود، خواه از طریق آمریکاییها و خواه از طریق روس ها. به گفته رسانههای ترکیه، این مذاکرات با دیدار سفیر آمریکا در آنکارا با وزیر دفاع ترکیه آغاز شد، ترکها درخواستهای خود را در اختیار سفیر آمریکا قرار دادند تا از ادامه جنگ و حمله به شمال و شمال شرق سوریه جلوگیری شود.
«عقب نشینی نیروهای قسد تا ۳۰ کیلومتری از مرزها همراه با ایجاد نقاط نظارتی مستقل برای ترکها یا به صورت مشترک با آمریکایی ها»، «اختصاص سهم واردات نفت به مناطق تحت کنترل توسط گروههای مسلح» و یا «جایگزینی تمامی موارد مذکور با تحویل نظارت بر مرز تا عمق ۳۰ کیلومتری به ارتش سوریه»، از جمله درخواستهای ترکیه است.
روسیه نیز برای میانجیگری و کاهش تنش دست به اقداماتی زده است. فرمانده نیروهای روسی در سوریه با مظلوم عبدی (فرمانده نیروهای قسد) دیدار کرد و پیشنهادی شامل عقب نشینی نیروهای قسد از مرز ترکیه و استقرار یگان پنجم ارتش سوریه را به وی داد. در پاسخ، نیروهای قسد این گزینه را رد و پیشنهاد کردند که نیروهایشان به موازات حضور نیروهای پلیس سوریه در آن مناطق بمانند.
مخالفت قسد با ابتکار روسیه در حالی است که در دو روز گذشته، کاروانهای نظامی ترکیه به سمت مناطق مرزی با سوریه گسیل شدند؛ این نیروها در دو محور اصلی نزدیک گذرگاه باب السلامه در حومه اعزاز در غرب و در گذرگاه قرقمیش در حومه جرابلس در شرق سوریه پخش شدند.
تحرکات ارتش ترکیه و نیروهای وابسته به آنها در شمال و شمال شرق سوریه، یادآور سناریوی آنها در تجاوزات قبلی (عملیات شاخه زیتون و سپس چشمه صلح) است.
نیروهای قسد همچنان روی آمریکاییها حساب میکنند و بر این باورند که حضور آنها مانع از هرگونه عملیات زمینی می شود.
تحرکات کردهای سوریه نشان می دهد که اولویت آنها تامین امنیت رهبرانشان است و بر این باورند، ترکیه تنها به دنبال نمایش قدرت است، علیرغم این که طبق اطلاعات امنیتی دریافتی خود به خوبی می دانند، آنکارا در حال آماده شدن برای دست کم ورود به عین عرب در حومه حلب و برخی مناطق دیگر هستند.
چرا حمله ترکیه به مناطق تحت تسلط قسد قریب الوقوع است؟
«عرفان پژوهنده» کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتوگو با تابناک اظهار داشت: چند روزی است که پس از حمله تروریستی در میدان تقسیم ترکیه، زمزمهها مبنی بر شروع عملیات زمینی در مناطق شمالی سوریه که تحت تسلط قسد است، شدت گرفته است. ترکیه پیش از این هم خواهان انجام چنین عملیاتی بود؛ اما با مخالفت شدید ایران، روسیه و آمریکا، انجام آن را تعویق انداخت؛ با این حال، انجام عملیات تروریستی اخیر ـ که آنکارا پ.ک.ک و به طور خاص، شاخه سوری آن را مسئول آن میداند و معتقد است دستور ترور از منبج صادر شده، ولی کردهای سوری هرگونه دخالت در آن را رد میکنند ـ بهانه لازم را برای انجام عملیات زمینی مهیا کرده است.
وی افزود: از سوی دیگر، شبکه الجزیره به نقل از منابع ترک عنوان کرد که روسیه برای برآورده کردن خواستههای ترکیه مبنی بر خروج نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) از منبج، عین العرب (کوبانی) و تل رفعت و جایگزینی آنها با نیروهای دولت مرکزی سوریه در تلاش است؛ تلاشی که بنا بر برخی گزارش ها شکست خورده و کردها پیشنهاد روسها را نپذیرفتهاند. خطر ترکیه برای کردهای سوریه خطری بسیار جدی است، خاصه در مورد اخیر که با مخالفت چندان جدی و محکم ایران، روسیه و آمریکا هم مواجه نشده است. با این حال، این اقدام کردها دلیل خود را دارد.
پژوهنده ادامه داد: مناطق یاد شده برای خروج نیروهای قسد، تقریبا تمامی مناطق و شهرهای اصلی کردنشین مورد ادعای کردهای سوریه را شامل میشود. به غیر از این مناطق، تنها شهر حسکه میماند که کردهای سوریه مدعی هویت کردی داشتن آن هستند. از این روی، میتوان گفت قضیه برای نیروهای قسد، مرگ و زندگی و حتی هویتی است. اگر این نیروها چنین شرایطی را بپذیرند، خصوصا که عینالعرب (کوبانی) نماد مقاومت کردهای سوریه در برابر داعش است، در میان مدت و بلند مدت با هواداران عمدتا کرد خود دچار مشکل خواهد شد و شعار مرکزی این نیروها مبنی بر حمایت از حقوق کردهای سوریه زیر سوال خواهد رفت؛ از سوی دیگر، مشکلات آنها با شهروندان عرب مناطق باقی مانده تحت تسلط خود تشدید خواهد شد، چون ما شاهد کوچ دست جمعی احتمالی کردها به این مناطق خواهیم بود و دعوا بر سر تغییر دموگرافی شهرهای عرب نشین و هویت این شهرها بالا خواهد گرفت.
این کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار داشت: با توجه به اینکه ترکیه اردوغان که انتخابات را در پیش رو دارد و سیاست خون در برابر رای اردوغان امری مسبوق به سابقه است که طی آن، با عملیات در دیگر کشورها احساسات ملیگرایانه ترکها را تقویت میکند، در کنار عدم مخالفت جدی ایران، روسیه و آمریکا، به نظر حمله ترکیه در صورت برآورده نشدن خواستهها، قطعی است. در چنین شرایطی یکی از گزینههای نیروهای قسد برای فشار به کشورهای غربی، رها کردن حفاظت از اردوگاه بازماندگان داعش در الهول است که این موضوع حتی میتواند منجر به تقویت بازماندگان داعش شود. البته همه اینها بسته به انتخابها، پیشنهادهای پشت پرده و شرایط در دیگر نقاط دنیاست که بر این منطقه اثرگذار است.
عقبنشینی نیروهای آمریکایی از برخی مواضع در شمال سوریه
همزمان با جدی شدن هشدارهای مقامات آنکارا مبنی بر انجام عملیات زمینی در مناطق شمالی سوریه، منابع مطلع ترکیهای از عقبنشینی نظامیان آمریکا از برخی مواضع خودشان در این منطقه خبر دادند.
به گزارش عربی۲۱، وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که تعداد گشتزنیهای مشترک نظامیان این کشور با نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) در شمال سوریه کاهش یافته است.
پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون در این باره گفت: در حالی که عملیات علیه داعش متوقف نشده است، تصمیم به کاهش گشتزنیها گرفته شد، چون نیروهای سوریه دموکراتیک تعداد گشتهای خود را کاهش دادهاند.
رایدر گفت که لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا به زودی با خلوصی آکار، همتای ترکیهای خود در این باره گفتوگو خواهد کرد.
وی همچنین با ابراز نگرانی از احتمال هرگونه عملیات نظامی زمینی ترکیه در مناطق شمالی سوریه، تاکید کرد: واشنگتن در این باره در ارتباط مستقیم با آنکاراست.
رایدر در حالی از کاهش گشتزنیهای مشترک با نیروهای قسد در مناطق شمالی سوریه خبر داده است که شبکه الجزیره به نقل از یک منبع رسمی ترکیهای در این باره اعلام کرده است: طرف آمریکایی درک خود را از خواستههای ما نشان داد و اطلاعات ما حاکی است که آنها از برخی مواضع عقبنشینی کردهاند.
این منبع که حاضر به افشای نامش نشده است، در این باره اظهار کرد: آنکارا تمامی مقدمات و آمادگیهای نظامی و لجستیکی لازم را برای اجرای عملیات نظامی در شمال سوریه انجام داده است.
وی افزود: عملیات نظامی با دقت و بدون هیچ گونه تهدیدی برای امنیت نیروهای آمریکایی و روسی انجام خواهد شد و مرحله اول آن با هدف کنترل شهرهای تل رفعت، منبج و عین العرب (کوبانی) انجام میشود.
این منبع ادامه داد: ما مسکو را از مخالفت خود با استقرار رسمی نیروهای دولت سوریه در مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک مطلع و به آنها اعلام کردیم که نیروهای قسد را منحل کرده یا آنها را از مناطق تحت نفوذ روسیه بیرون کنند.