بازار خودرو در انتظار یک تصمیم شفاف/ رئیس سازمان بورس: به‌ زودی عرضه‌ خودرو در بورس کالا از سر گرفته می‌شود

به گزارش تابناک اقتصادی؛ عرضه خودرو در بورس کالا، موافقان و مخالفانی دارد. موافقان از برچیده شدن سفره رانتخواران و دلالان در بازار خودرو می گویند و مخالفان نیز به انحصار در صنعت خودرو و ضرورت قیمت گذاری دستوری اشاره دارند.

این دوگانه در فضای کنونی اقتصاد باعث شده تا علاوه بر ابهامات گروه خودرویی در بازار سهام، به توقف عرضه خودرو در بورس و در نهایت کاهش عرضه در بازار منجر شود؛ روندی که دود آن به چشم متقاضیان واقعی خودرو رفته است. اما در این میان رئیس سازمان بورس اواخر دی ماه در نامه ای به وزیر اقتصاد نوشت: قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو خصوصا بر محصولات دو خودروساز بزرگ کشور، سهم مهمی در زیان ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی این صنعت را به خود اختصاص داده است... .

در پاسخ به این نامه، خاندوزی اعلام کرد: با توجه به مصوبه شورای عالی بورس و عدم دریافت مصوبه از سایر نهادها، عرضه خودرو در بورس کالا بر اساس مصوبه شورای عالی بورس طبق روال گذشته ادامه یابد و در صورت هر درخواست از سوی سایر دستگاه‌ها و نهادها، موضوع مجددا در شورای عالی بورس و اوراق بهادار مطرح گردد.

وزیر اقتصاد چند روز بعد نیز در نشستی اظهار داشت: منتقدین عرضه خودرو در بورس کالا، راهکار پیشنهاد کنند. خاندوزی افزود: رویکرد دولت سیزدهم محدود کردن ویژه‌خواری، توسعه دسترسی مردم و بهبود چشم‌انداز تولید و تولیدکننده، همزمان است. سیاست‌گذار به دنبال انتخاب بهینه است و هزینه‌های احتمالی آن را هم می‌پذیرد. اگر سازوکارهای کم‌هزینه و پر منفعت‌تر از سازوکارهایی که سال‌های قبل آزموده‌ایم وجود دارد، ما استقبال می‌کنیم و پذیرای آن هستیم.

اما پس از نامه رئیس سازمان بورس و پاسخ وزیر اقتصاد، دوم بهمن ماه شورای رقابت در نامه‌ای به رئیس سازمان بورس اعلام کرد: عرضه خودرو‌های خانواده دنا، پژو۲۰۷ و شاهین در بورس کالا مجاز نیست.

شورای رقابت در نامه به رئیس سازمان بورس کلیه محصولات ایران خودرو و ساپیا به‌ جز هایما و تارا را انحصاری اعلام کرد.

در این نامه آمده بود: پیرو عرضه برخی خودرو‌ها در بورس کالا به اطلاع می‌رساند، مدت مصوبه شصت و سومین جلسه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی مورخ ۲۸ /۷/ ۱۴۰۰ در خصوص تنظیم بازار خودرو یک سال بوده است. بدیهی است با انقضای این مدت، مصوبات قبلی شورای رقابت در این زمینه به خودی خود مبنای عمل بوده و باید اجرایی می‌شده است؛ بنابراین، مطابق مصوبات ۴۲۰، ۴۴۲، ۴۶۲ و ۴۶۸ بازار خودرو‌های انحصاری شامل کلیه خودرو‌های سواری دو شرکت ایران خودرو و سایپا به‌جز دو خودروی هایما و تاراست و عرضه آن‌ها باید طبق روال پیشین و مطابق با مصوبات ۴۱۴ و ۴۲۰ صورت گیرد. قیمت این خودرو‌ها نیز باید براساس مصوبات ۱۴۸ و ۴۴۲ طبق فرمول Price Cap محاسبه گردد، فلذا عرضه خودرو‌های خانواده دنا، پژو ۲۰۷ و شاهین در بورس کالا مجاز نیست. شایان ذکر است، شورای رقابت با تشکیل کارگروه تخصصی خودرو موضوع بازبینی دستورالعمل‌های بازار خودرو را در دستور کار قرار داده است و در صورت تصویب مصوبه جدید در این، زمینه جهت اجرا ابلاغ خواهد شد.

خاندوزی نیز در واکنش به نامه شورای رقابت، در حاشیه آیین تجلیل از فعالان پیشتاز اقتصاد ایران گفت: مجوز عرضه خودرو در بورس کالا توسط شورای عالی بورس داده شده است. نامه شورای رقابت در شورای عالی بورس مطرح و در این زمینه تصمیم‌گیری خواهد شد. همچنین با شورای رقابت هم صحبت شده تا تعارض تصمیمات ایجاد نشود.

ماجرای خسارت ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی به سهامداران

عشقی رئیس سازمان بورس سه روز پس از نامه رئیس شورای رقابت، در نامه ای به وی نوشت: ارزش بازار سرمایه به واسطه تأثیر مستقیم این خبر در همان روز نزدیک به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افت و ضرر قابل توجهی به دارایی سرمایه‌گذارانی که به مصوبات پیشین اعتماد کرده بودند وارد نمود. بدیهی است اعلام سیاست‌های بازار قبل از تصمیم‌گیری نهایی، عدم هماهنگی نهادهای عالی تصمیم‌گیری پیش از مداقه لازم و تصمیم‌گیری قطعی به نحوی که کلیه جوانب امر در نظر گرفته نشود، در نهایت به ضرر نظام حکمرانی خواهد بود.

جلسه ای که برگزار نشد

در شرایطی که روز گذشته خبری منتشر شد، مبنی بر اینکه «پس از اتفاقات رخ داده طی روزهای گذشته درخصوص عرضه خودرو در بورس کالا، اعلام نظرات شورای رقابت در رسانه‌ها منتشر شد و موجی از نگرانی در میان سهامداران بازار سرمایه به وجود آمد، خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی، ساعت ۱۷ روز دوشنبه ۱۰ بهمن‌ماه در جلسه‌ای مهم با حضور اعضای شورای عالی بورس، اعضای شورای رقابت و رییس سازمان بورس، پیگیر رفع نگرانی سهامداران و احقاق حقوق آنها خواهد بود و این جلسه در محل وزارت امور اقتصادی و دارایی برگزار خواهد شد.» اما در نهایت عصر روز گذشته رییس سازمان بورس اعلام کرد: جلسه شورای رقابت و وزیر اقتصاد درباره عرضه خودرو در بورس به دلیل عدم حضور و به حد نصاب نرسیدن برگزار نشد.

عرضه خودرو در بورس به نفع کیست؟

بر اساس این گزارش؛ مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، روز گذشته در دهمین جلسه ستاد پیگیری رفع موانع سرمایه‌گذاری و تولید با انجمن‌ها و تشکل‌های فعال اقتصادی کشور در مورد قیمت‌گذاری خودرو، گفت: شورای رقابت تاکنون وارد جزئیات نشده و تنها کلیات این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. در حال پیگیری هستیم تا در تصمیم نهایی، به صنعت خودرو آسیبی وارد نشود. دغدغه‌های شورای رقابت در مورد قیمت‌گذاری خودرو لحاظ می‌شود و زمان زیادی نسبت به جمع‌بندی این موضوع نمانده است. به‌زودی عرضه‌های خودرو در بورس کالا از سرگرفته می‌شود.

عشقی تصریح کرد: عرضه‌ها متوقف نمی‌شود و همچنان ادامه خواهد داشت. در خصوص برخی از خودروهایی که این شورا درباره‌ی آن نقطه‌ نظراتی دارد، در حال بررسی و مذاکره هستیم. رئیس سازمان بورس بیان کرد: در داخل شورای رقابت نظرات متفاوتی وجود دارد که هنوز در این خصوص به جمع‌بندی نرسیده است.

رئیس سازمان بورس افزود: صنعت خودرو حدود ۸ تا ۹ سال با معضل قیمت‌گذاری دستوری مواجه بوده است. وی مطرح کرد: سازمان بورس ابتدا تمایلی به عرضه خودرو در بورس نداشت اما با توجه به ساختار این صنعت به این نتیجه رسیدیم که تنها راه نجات صنعت خودرو، بورس است.

عشقی در رابطه با ضرر و زیان قرعه‌کشی خودرو، بیان کرد: از طرفی از خودروسازان می‌خواهیم که خودرو را با نصف قیمت تمام شده، به فروش برساند و در عین حال نیز انتظار خودروی با کیفیت از آنها داریم.

رئیس سازمان بورس ادامه داد: از طرفی دیگر مدیران خودروسازها توسط دولت تعیین می‌شوند و با وجود اقدامات دستوری در این صنعت، آن‌ها بازخواست می‌شوند.

وی بیان کرد: زمانی که می‌خواهیم اقدامی سازنده انجام دهیم، یک دستگاه نظارتی با هر استدلالی در آن اختلال ایجاد می‌کند و بدون اینکه وجه قانونی و حقوقی داشته باشد، مانع از اقدامی می‌شود که امیدها به آن بسته شده است. مقام‌معظم رهبری نیز امروز در فرمایش های خود به این موضوع اشاره داشتند.

رئیس سازمان بورس در ادامه گفت: بارها توضیح دادیم که عرضه خودرو در بورس به نفع مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و همچنین دولت است. دولت خواهان واگذاری دو خودروسازی ایران‌خودرو و سایپاست.

عشقی مطرح کرد: اگر خودروسازها به همان منوال گذشته پیش می‌رفتند، زیان انباشته آن‌ها امسال به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان نیز می‌رسید. درآمدهای آتی آن‌ها نیز توسط سیاست‌های موجود از بین رفته است و در چنین شرایطی امکان واگذاری خودروسازها از بین می‌رفت.

وی گفت: بورس کالا مشکلات مذکور را از میان می‌برد و در این بین امکان دارد در ابتدا ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از مبالغ مدنظر، معاملات انجام شود؛ این بستر موجب افزایش عرضه‌ها خواهد شد؛ اما در صورت ادامه شرایط پیشین، خودروسازان دیگر امکان افزایش ظرفیتی که امسال داشتند، در سال‌ آینده نخواهند داشت.

عشقی تصریح کرد: سازمان بورس با جدیت از عرضه خودرو در بورس کالا دفاع می‌کند، چون اگر عرضه‌ها تداوم نداشته باشد، امیدی به زنده شدن این صنعت وجود نخواهد داشت. رئیس سازمان بورس ابراز کرد: افرادی که از ابتدای سال خودرو خریدند تاکنون سود زیادی کردند اما افرادی که سهام آن‌ها را خریداری کردند، متحمل ریسک زیادی شدند.

عشقی بیان کرد: ما اقدام غیرقانونی انجام نمی‌دهیم و عرضه خودرو در بورس توسط عالی‌ترین نهاد این موضوع، یعنی شورای عالی بورس تصمیم‌گیری و انجام شده است؛ اما متاسفانه با نامه‌ای که زده شد، سهامداران زیان زیادی را متحمل شدند.

وی افزود: امکان اینکه یکباره تصمیم دیگری گرفته شود وجود ندارد چون این امر تبعات زیادی را در پی خواهد داشت. البته عرضه خودرو کماکان ادامه دارد و تنها در خصوص برخی از خودروهایی که مدنظر قرار گرفت، اختلافاتی به وجود آمد. رئیس سازمان بورس خبر داد: برای به نتیجه رسیدن این موضوع از مراجع تصمیم‌گیر و ذیصلاح مُصر خواهیم بود. امیدواریم هرچه سریع‌تر مشکلات مذکور برطرف شود تا اصلاح صنعت خودرو رقم بخورد.