به گزارش تابناک اقتصادی؛ اوایل خردادماه دولت از پیشنویس لایحه برنامه هفتم توسعه با دوسال تاخیر رونمایی کرد و قرار شد پس از تعطیلات (14 و 15 خرداد 1402 ) این برنامه تقدیم مجلس شود. اما به گفته محمد رشیدی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، تاکنون فقط برخی از نسخههای این لایحه به مجلس تحویل داده شده و قرار است نسخه نهایی آن در پایان شهریور تقدیم شود.
فارغ از مسئله تاخیر در ارائه این برنامه به نظر میرسد تدوین برنامه هفتم توسعه از کیفیت کافی برخوردار نیست و تاکنون نقدهای متعددی بر آن وارد شده است. به عنوان مثال مرکز پژوهشهای اتاق ایران در آخرین گزارش خود آشفتگی در نگرش، ساخت برنامه و عدم پایبندی به اولویتهای برآمده از استراتژی انتخابی را از مهمترین ایرادات این نظامنامه معرفی کرد. همچنین محمد رشیدی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، در وصف برنامه هفتم توسعه گفت: دولت در این برنامه صرفاً پیشنهادهای دستگاههای مختلف را آورده است. بنابراین این نظام نامه با یک برنامه راهبردی فاصله زیادی دارد.
در برنامه هفتم توسعه توجهی به سرمایهگذاری نشده است
به نظر میرسد حوزه انرژی تحت تاثیر بیکیفیتی برنامه هفتم توسعه با خلاهایی روبه شود که در صورت توجه نشدن به آن کشور دچار چالش شود. وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی، در این باره به تابناک گفت: در برنامه هفتم توسعه صحبتی از سرمایهگذاری در میادین نفتی و گازی نشده است در حالی که به گفته جواد اوجی، وزیر نفت، این میادین به حدود ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری احتیاج دارند.
شقاقی ادامه داد: تجهیزات میادین نفت و گاز ایران از دهه 90 تاکنون ترمیم نشده و فرسوده هستند. همچنین صادرات غیرنفتی کشور در گرو سرمایهگذاری و توسعه پالایشگاهها است با این حال هیچ بندی از برنامه هفتم توسعه به این موضوع نپرداخته است. حال با فرض اینکه سرمایهگذاری هم انجام شود باز این سوال پیش میآید که محل تامین منابع مالی آن از کجا تامین خواهد شد؟ موضوعی که پاسخ به آن بسیار مهم است و برنامهریزان باید به آن بپردازند.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: با این اوصاف و در صورت اصلاح نشدن روند کنونی پیشبینیمیشود که ایران تا چندسال آینده به یکی از کشورهای واردکننده انرژی تبدیل شود. همانطور که در حال حاضر این اتفاق برای بنزین افتاده است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از موضوعاتی که در برنامه هفتم توسعه به آن توجه نشده موضوع حرکت سریع جهان به سمت انرژیهای پاک و تجدیدپذیر است. پیشبینی میشود که در آینده انقلاب صنعتی سوم رخ دهد و اکثر کشورها بر توسعه انرژیهای پاک و تجدیدپذیر مانند: خورشیدی، بادی و ... تمرکز کنند. حال جایگاه ایران در این میان چیست؟
وی ادامه داد: مادامی که درک درستی از آینده جهان، الزامات آن و منابع در اختیار از ساختارهای داخلی کشور وجود نداشته باشد نمیتوان روی عملی شدن برنامه هفتم توسعه حساب باز کرد و ممکن است این برنامه به سرنوشت دیگر برنامههای توسعه که بدون دستاورد بودند دچار شود.
شقاقی گفت: مجلس باید در این زمینه اقدام کند و نسبت به تغییر رویکرد برنامههای توسعه کشور قدم بردارد. در حال حاضر رویکرد جهان نسبت به برنامهریزی از حالت ایستا به سناریو محور شدن تغییر پیدا کرده است. ضمن آنکه شرایط و تحولات پرشتاب جهانی و ابر چالشهای نوظهور نیز در نظر گرفته میشود.
او افزود: اما برنامهریزی در ایران مسیری ایستا و تکراری دارد که معمولا هم بدون دستاورد است. بنابراین پیشنهاد میشود آسیب شناسی درستی در این زمنیه صورت گیرد و تدوین برنامههای توسعه کشور با در نظر گرفتن ابرچالشها، الزامات منابع انسانی، مالی محیطی انجام شود.