ژانر وحشت در بازی‌های ویدیویی

در مقاله قبلی به مفهوم شناسی ژانر بازی های «نقش آفرینی (RPG)» (https://www.tabnak.ir/0051Xs) به تفصیل پرداختیم. در این مقاله نیز به تشریح یکی دیگر از ژانرهای مهم و پرطرفدار بازی های ویدیویی بنام «ژانر وحشت (ترسناک)» می پردازیم.

ماهیت بازی های ویدیویی با ژانر وحشت (ترسناک)

اگر از طرفداران ژانر فیلم های وحشت باشید با کلیشه ها و شیوه داستان گویی آنان آشنا هستید حتی اگر هم نباشید قطعا تاکنون، چند فیلم ترسناک را در طول زندگیتان مشاهده کرده اید. در فیلم های ژانر ترسناک، کارگردان تلاش می کند با ایجاد صدا، محیطی مرده و با سناریوهای غافلگیرانه باعث وحشت شما شود. اما باگذشت زمان این سناریوها تکراری و قابل پیش بینی شده و تنها عنصر وحشت برانگیز خود یعنی« غافلگیری» را از دست می دهد. گرچه «ژانر وحشت»، ژانر «عامه پسندی» نیست ولی این که فیلمهای ترسناک، بسیار تکراری و قابل پیش بینی شده، باعث کاهش بینندگان این سبک از فیلم ها شده است. اما در بازیهای ویدیویی (گیم)، ما با چیزی متفاوت طرف هستیم. در بازی های ترسناک، «این بار شما هستید که «نقش قربانی» داستان را بازی می کنید». بازی های ترسناک، همانند فیلم های ترسناک دنبال می شوند و شما را در مکانی تاریک و مرموز تنها می گذارند و باید از دست قاتل یا شبحی که بدنبال شما افتاده است فرار کنید. اگرچه در آغاز و پایان داستان های بازی های ویدیویی ترسناک همانند همتایان فیلمشان از همان کلیشه های تکراری استفاده می کنند؛ اما این نحوه عملکرد شما در بازیست که سرانجام و عاقبت داستان را رقم می زند. «سیستم بازی (یا همان گیم پلی)» از یک الگوی ساده، پیروی می کند؛ بدین گونه که شما در یک «دشت» یا «ساختمان» قرار می گیرید و باید از نقطه «الف» به نقطه «ب» بروید. اما شما تنها نیستید و در این مکانها، فردی یا موجودی به طور خودکار در آنجا مشغول گشت زدن می باشد و اگر با شما رو برو شود بهتان حمله ور شده و به راحتی شما را می کشد. همین برخوردهای تصادفی و تقریبا غیرقابل پیش بینی، هسته تشکیل دهنده و عنصر غافلگیری بازی های ترسناک است که آن را از فیلم های ترسناک متمایز و موفق تر می کند.

انواع سبک های بازی های ژانر وحشت

بازی های ترسناک را می توان به سه دسته «ترسناک(هارور)Horror»، «ترس و بقا (سروایور هارور)Horror Survival» و « بازی های ترسناک آنلاین(Online Horror)» تقسیم کرد. هدف هر سه این نوع بازی های ژانر وحشت، ترساندن شما با شیوه های کمی متفاوت است که در ادامه درباره آن ها صحبت خواهیم کرد.

1-سبک هارور(ترسناک)

اجازه دهید، برایتان داستان، محیط و آنچه که در این ژانر رو برو هستید را توضیح دهم. شما با سردرد فراوان از خواب بلند می شوید و خود را در یک زیرزمین می بینید. هیچ ایده ای از اینکه چگونه به این زیرزمین کشیده شده اید ندارید. از جای خود بلند می شوید و متوجه یک زنجیر به پای خود می شوید. با کمی جستجو موفق به پیدا کردن کلیدی برای بازکردن زنجیر می شوید. پس از خارج شدن از زیرزمین، متوجه یک انبار بزرگ می شوید که زیرزمین، تنها بخشی از آن است. ناگهان صدای پا از انتهای راهرو به گوش می رسد و یک مرد عظیم الجثه با یک ماسک و یک قمه در دست، وارد زیرزمین می شود. احتمالا این فرد شما را در آن اتاق زندانی کرده است. اینکه چرا و چگونه، اصلا مهم نیست باید قبل از اینکه او شما را پیدا کند فرار کنید. برای فرار کردن می بایست از انواع تله ها، پازل ها و قفل ها عبور کنید و در همین حال آن مرد ماسک دار شما را در تمام این موانع تعقیب می کند. در نهایت شما فرار می کنید و این اتفاق تلخ را از یاد می برید. همان طور که اشاره شد، ژانر ترسناک خلاصه می شود در حل پازل ها و همچنین فرار از دست قاتلان و موجوداتی که سعی در کشتن شما دارند. برای تمام کردن این بازی ها شما نیاز به «اندیشه» و البته «شجاعت» دارید. در این بازی «گیم پلی» بسیار ساده است. شما فقط در محیطی پر از «تله معما» راه می روید و از دست دشمنان فرار می کنید. دشمنانی که نمی توانید آن ها را بکشید. در طول بازی شما مسلح نیستید و همین امر باعث آسیب پذیری شما و در نهایت به وحشت شما ختم می شود. از لحاظ داستان سرایی می تواند بسیار «ساده» و «اسرارآمیز» باشد مانند: گرنی (Granny)، الین ایزولیشن (Alien Isolation). یا می تواند بسیار «پیچیده» و «روانشناختی» باشد مانند: بندی (Bendy) یا هلو نیبر (Hello Neighbor). از بهترین های این ژانر می توان به بازی هایی همچون: گرنی (Granny)، بندی (Bendy)، الین ایزولیشن (Alien Isolation)، هلو نیبر (Hello Neighbor)، پاپی پلی تایم (Poppy Playtime)، لیتل نایتمرز (Little Nightmares) و ...اشاره کرد.

2-سبک سروایور هارور (وحشت و بقا)

شما به عنوان یک خبرنگار از یک «شماره ناشناس» پیامی را دریافت می کنید که ادعا می کند در نزدیکی یک «کاخ متروکه» اتفاقات فرا انسانی رخ داده است و از شما می خواهد که در باره آن گزارشی تهیه کنید. شما با حالت شک و تردید به آنجا می روید. با ماشین در راه کاخ متروکه هستید که متوجه می شوید جاده بسته شده و امکان عبور از آن نمی باشد و می بایست پیاده به مسیر ادامه دهید. ساعت هشت و نیم شب است. آسمان تاریک شده است، بنابراین، چراغ قوه خود را از ماشین برمی دارید و به راه خود ادامه می دهید. بالاخره به کاخ می رسید و در نگاه اول همه چیز عادی بنظر می رسد. همه چیز ساکت است، شاید زیادی ساکت. چشمتان به کلبه ای در نزدیکی کاخ می افتد و وارد آن می شوید. کمی پس از وارد شدن به آنجا صدای خرش خرشی را از اتاق بغلی می شنوید و پس از نگاه کردن به اتاق بغلی متوجه موجودی شبیه به سگ می شوید که مشغول خوردن جسدی می باشد. نگرانی بر شما غالب می شود و در همین لحظه هفت تیری را روی زمین می یابید و به آن موجود شلیک می کنید و موفق می شوید آنرا بکشید. با بررسی جسد متوجه می شوید که او همان فردی است که با شماره ناشناس به شما زنگ زد و شما را به آنجا کشاند. از کلبه خارج می شوید و ناگهان صدای زوزه هایی به گوشتان می خورد به خشاب هفت تیر نگاه می کنید و متوجه می شوید که از هفت گلوله، فقط چهار گلوله برایتان باقی مانده است. همچنین چراغ قوه تان ضعیف شده و توان خود را از دست داده؛ گویی شارژش به پایان رسیده است. تمام این مسئله ها باعث شده که بیماری نفس تنگیتان عود کند. در این زمان از آخرین قطرات اسپری خود استفاده کرده و به مسیر خود ادامه می دهید تا پرده از این راز بردارید.

در این سبک، «گیم پلی» کمی پیچیده تر شده است. دلیل اینکه بجز «وحشت»، «بقا» هم به نامش اضافه شده این است که زنده ماندن، فقط به فرار از دست دشمنان خلاصه نمی شود و شما باید با منابعی که به شما داده شده برای زنده ماندن تان تلاش کنید و منابع موجود را مدیریت کنید چرا که نامحدود نیستند و شانس پیدا کردن آنها در مسیر، بسیار نادر است. به طور مثال در چراغ قوه ای که دارید باید بتوانید مقدار باتری باقی مانده در آن را مدیریت کنید و آگاهانه از آن استفاده کنید. بر خلاف ژانر قبلی، دشمنان در این ژانر، جاودانه نیستند و شما می توانید بسیاری از آنان را با استفاده از سلاح های گرم و سردی که بازی در اختیارتان قرار می دهد نابود کنید. در این نوع سبک بازی های وحشت، تعداد دشمنان از مهمات و سطح توان شما بیشتر است به همین دلیل شما باید در استفاده از سلاح، هوشمندانه عمل کنید و فقط در شرایط لزوم از آن استفاده کنید و باید از بیشتر دشمنان پرهیزکرده و پنهانی از چنگال آنان فرار کنید. همین دوگانگی از درگیر شدن با دشمنان موجب ایجاد استرس و هیجان می شود که بخش لذت بخش بازی های ترسناک است. لازم به ذکر است که، عملا در این بازی ها، نوعی سیستم برای تحت فشار قرار دادن شما ایجاد می شود مانند زمانی که باید ماموریت تان را در زمانی مشخص مثلا 1 ساعت یا 4 روز به پایان برسانید و اگر بعد از پایان زمان، هنوز ماموریت را کامل نکرده باشید خواهید مرد؛ یا نوارهای سطح بندی شده که مانند نوار خون عمل می کنند اما به جای آنکه جان شما را نشان دهند چیزهای دیگری را که اگر از حدی پایین تر یا بالاتر بروند باعث مرگ شما خواهند شد را نشان می دهند مثل «نوار آسم» که اگر از حدی بالاتر برود باعث خفگی تان خواهد شد. همان طور که مشاهده می کنید در این سبک برخلاف سبک قبلی، بازی تلاش می کند به جای «مانع تراشی» شما را «محدود» سازد. از بهترین این سبک می توان به: آوت لست (Outlast)، رزیدنت ایول (Resident Evil)، سایلنت هیل (Silent Hill)، لتال کمپانی (Lethal Company)، فایو نایتز ات فردی ( Five Nights at Freddy’s)، دد اسپیس (Dead Space) اشاره کرد.

3- سبک بازی های ترسناک آنلاین

در بازی های آنلاین ترسناک، بازیکن ها ازطریق اینترنت به دو دسته «قاتلین» و «قربانی ها» تقسیم می شوند. قربانیان، معمولا بین4 تا 8 و قاتلین، بین1 تا 3 نفر تقسیم می شوند. در این بازی ها در یک محیطی باز، قربانیان می بایست کارهایی را برای فرار از دست قاتلین انجام دهند، مانند بازسازی ماشین و قاتلین می بایست آنان را تعقیب و شکار کنند. بازی زمانی به پایان می رسد که تمام قربانیان کشته یا موفق به فرار شوند. این مسئله که تمام کاراکترها و شخصیت ها، بازیکنان واقعی هستند، می تواند بازی را بسیار چالشی و استرس آمیز کند. قاتل یا قاتل ها، معمولا به صورت «آشکار» یا بصورت «مخفی» آدم می کشند. «آشکار» مانند: «دد بای دی لایت (Dead by Daylight)». در این بازی، قربانیان باید کارهایی را برای فرار انجام دهند مثل بازسازی ژنراتورها. در همین حال قاتل به شکار آنان می پردازد. «مخفی» مانند: «امانگ آس (Among us)» که از «بازی شب مافیا» الهام گرفته است. این به آن معناست که قاتل در میان شما پنهانست. او به شما و دیگر بازیکنان دروغ می گوید و قصد کشتن تمام بازکنان را دارد. از بهترین این نوع سبک می توان به: دد بای دی لایت (Day by Daylight)، امانگ آس (Among us) و بلک فرایدی (Black Friday) اشاره کرد.

مروری بر چند نمونه از بدترین بازی های ترسناک

حال که سبکهای مختلف ژانر وحشت را برایتان بازگو کردیم و «بهترین» هر یک از آنان را برایتان مثال زدیم، خوب است که به «بدترین بازی های ترسناک» نیز بپردازیم. از بدترین بازی های ترسناک می توان به «رزیدنت اویل 5 و 6 (Resident Evil 5,6)» و «دد اسپیس3 (Dead Space 3)» اشاره کرد. در هر سه این بازی ها، شما تنهایی به کاوش نمی پردازید و یک همراه با خود دارید. همچنین مهمات و سلاح در محیط پراکنده است. اصلی ترین ترفند و هسته اصلی بازی های ترسناک این است که به شما احساس ناامنی و آسیب پذیری بدهد تا احساس خطر کنید؛ اما در این سه بازی با داشتن همراه و مهمات کافی برای نابود کردن دشمن عملا آن حس آسیب پذیری را از بین برده و بازی را به یک بازی «شوتر»(Shooter) تبدیل می کند. اما چرا شرکت سازنده با این که به این موضوع آگاه است چنین تصمیمی گرفته است؟ دلیل را همان اول مقاله گفتیم. ژانر ترسناک، ژانر عامه پسندی نیست و همه نمی توانند استرس را تحمل کنند. به همین دلیل، شرکت سازنده آگاهانه دست به چنین تغییری برای کاهش ترس و استرس و عامه پسندانه کردن بازی می زند؛ چرا که ژانر شوتر یکی از عامه پسندترین ژانرهای بازی های ویدیویی است و افراد بسیار در سنین متفاوت می توانند آن را بازی کرده و از آن لذت ببرند. با این حال این تصمیم، نتیجه معکوس داد؛ چرا که نه طرافداران ژانر وحشت و نه شوتر را راضی نمی کند. بگذارید با یک مثال بهتر برایتان توضیح دهم. فرض کنید می خواهید کیک بپزید ولی به دلیل داشتن خامه فراوان افراد کمتری از آن می خوردند ولی آن طرف، قورمه سبزی بسیار سالم و محبوب تر است پس در یک حرکت احمقانه با همان وسایل کیک پزی و با استفاده از دستور پخت قرمه سبزی شروع به ساخت کیکی با طعم قرمه سبزی می کنید و نتیجه می شود کیکی که نه کیک است و نه قورمه و هیچ کس را راضی نمی کند.

جمع بندی

در کل، «ژانر بازی‌های ویدیویی ترسناک» خالق بازی هایی است که نه تنها با ایجاد هیجان موجب لذت بیشتر شما البته متناسب با رده سنی تان می‌شود بلکه در «قدرت» و «سرعت تصمیم گیری» و «قدرت تفکر» تاثیر مثبت دارد. با این حال، اگر فردی مضطرب و عصبی هستید یا از مشکلات قلبی رنج می برید و استرس و هیجان بیش از حد برایتان سم است یا زیر سن 18 سال هستید اکیدا به شما پیشنهاد می کنم از این ژانر خوداری کنید. هیجان و تقویت قدرت تفکر و تصمیم گیری را از ژانرهای دیگری همچون ژانر استراتژیک و ژانر نقش آفرینی نیز می توان کسب کرد.

از وقتی که برای مطالعه مقاله گذاشتید بسیار سپاسگزارم.

نویسنده مقاله: نوید محمدی/ تحلیل‌گر و مفسر بازی‌های ویدیویی

Satrapgame80@gmail.com