تورم را به طور کلی میتوان در دستهبندیهای زیر قرار داد:
در صورتیکه درصد تغییرات شاخص CPI را در دو مقطع زمانی مختلف نسبت به یکدیگر محاسبه کنیم میتوانیم به تورم نقطه به نقطه دست بیابیم. فاصله این مقاطع زمانی میتواند به صورت ماهانه یا سالانه باشد. به عنوان مثال، تـورم نقطه به نقطه سال 1400، درصد تغییرات شاخص CPI سال 1400 نسبت به سال 1399 است. برای این منظور شاخص CPI سال 1400 را از سال 1399 کم کرده و حاصل را بر شاخص CPI سال 1399 تقسیم میکنیم.
این محاسبات میتواند به صورت ماهانه نیز باشد. به عنوان مثال، گفتـه میشود تـورم نقطه به نقطه شهریور ماه نسبت به مرداد ماه 45% است که این یعنی حاصل تفاوت شاخص CPI در یک تاریخ مشخص از این دو ماه تقسیم بر شاخص ماه قبل.
نکته مهم در محاسبات این شاخص این است که هر گونه نوسانات قیمتی که بازه بین این دو تاریخ رخ میدهد نادیده گرفتـه میشود و ملاک اندازهگیری تاریخ مورد نظر خواهد بود.
در صورتیکه متوسط نرخ تورم ماهانه را طی یکسال در نظر بگیریم و از آن میانگین هندسی بگیریم، متوسط نرخ تورم سالانه در نظر گرفتـه میشود. تفاوت این روش با روش قبل در این است که تفاوتهای قیمتی که در بازه زمانی یکسال رخ میدهند اهمیت پیدا میکنند. همین امر باعث میشود که متوسط نرخ تـورم سالانه با نرخ تورم نقطهبهنقطه یک سال متفاوت باشد.
گاهی تورم یک سال را نسبت به سال پایه در نظر میگیرند (به عنوان مثال سال 1384). برای اینکار لازم است که شاخص CPI سال پایه را از سال مورد نظر کم کنیم و نتیجه را بر سال پایه تقسیم کنیم. این عدد به ما میگوید که درصد تغییرات شاخص CPI نسبت به سال پایه چقدر بوده و در واقع تـورم نسبت به سال پایه چه مقدار است. /کاریزما