بینالملل تابناک: قطعنامه پیشنهادی ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران با ۲۰ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع به تصویب رسیده است. البته این قطعنامه از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سخن نگفته است.
در بخشی از قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ادعا شده است: ایران تعهدات خود در زمینه پادمان های پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را نقض کرده است.
انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه ای بی اشاره به عدم انجام تعهدات متقابل خود مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در قبال تهران، به شورای حکام درباره قطعنامه پیشنهادی خود اعلام کردند: نیاز شورای حکام به پاسخگو قرار دادن ایران در قبال تعهدات قانونی اش مدت هاست که وجود دارد. ایران باید فورا، به طور کامل و بدون ابهام با آژانس همکاری کند!
در بخش دیگری از این قطعنامه اضافه شده است: شورای حکام از تهران می خواهد که از تصمیمش در لغو انتصاب چند بازرس با تجربه آژانس که برای انجام مؤثر فعالیت های راستی آزمائی (برنامه صلح آمیز هسته ای ایران) نیاز به آن ها وجود دارد، صرف نظر کند.
تروئیکای اروپایی روز سه شنبه ۴ ژوئن متن پیش نویس این قطعنامه را به طور رسمی در اختیار شورای حکام قرار داده بودند.
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران درباره اقدام جمهوری اسلامی ایران در مقابل صدور قطعنامه در شورای حکام توسط کشورهای غربی گفت: قبلاً گفته بودیم که صدور قطعنامه اقدامی غیرسازنده است.
وی همچنین افزود: از امروز اقداماتی را که در چارچوب پادمان است آغاز کردیم. انتظار این است که کشورهای غربی بجای سوءاستفاده از سازمانهای بینالمللی و رویکرد فشار، راه تعامل و همکاری را در پیش گیرند. باید تجربه به آنها ثابت کرده باشد که ایران مقابل فشارهای سیاسی از حقوق مسلم خود کوتاه نمیآید.
در خصوص این موضوع خبرنگار تابناک گفتگویی با «مارک فینو» سخنگوی اسبق وزارت خارجه فرانسه انجام داده است که در ادامه می آید. «فینو» در حال حاضر عضو ارشد بخش عدم اشاعه در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) است.
* در حالی قطعنامه علیه ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی تصویب شد که پیشتر اعلام شده بود آمریکا مخالف این اقدام اروپا است. به نظر نی رسید آمریکا مانع از اقدام اروپا خواهد شد. اما بعد از تصویب قطعنامه آمریکا از هماهنگی با اروپا در این زمینه خبر داد. دلیل این تغییر موضع آمریکا چه بود؟
در ابتدا، ایالات متحده نگران بود که مانند موارد قبلی، ایران با افزایش فعالیتهای هسته ای خود و حرکت به سمت تولید مواد با درجه تسلیحات، به چنین قطعنامه شورای حکام تلافی کند. ظاهراً در مذاکرات با E3 (انگلیس، آلمان و فرانسه) متن قطعنامه کمرنگ شده و هیچ اشاره ای به ارجاع احتمالی ایران به شورای امنیت به دلیل نقض توافق پادمان نشده است.
*ایران تصویب این قطعنامه را غیرسازنده خوانده است. به نظر شما این قطعنامه چه آثار منفی بر همکاری ایران و آژانس خواهد داشت؟
اگر ایران این درخواست جدید برای همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را علیرغم دو قطعنامه قبلی در سالهای 2020 و 2022 و همچنین بیانیه مشترک مارس 2023 با آژانس رد کند، این شک بیشتر خواهد شد که برنامه هستهای آن دیگر صرفا صلحآمیز نیست. بنابراین آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهان همکاری ایران در زمینه موضوع ذرات و دسترسی کامل بازرسان آژانس، است.
*در خصوص تعهدات ایران ذیل ان پی تی ، آژانس در گزارش خود به یادداشت تفاهم مارس ۲۰۲۳ نیز ارجاع داده بود. در حالی که این تفاهم خارج از تعهدات پادگانی ایران به شمار می رود. به نظر می رسد ، آژانس تعهدات فراتر از پادمان و مبتنی بر برجام را نیز تعهدات پادگانی ایران تفسیر کرده است در خالی که طرف مقابل به برجام پایبند نبوده است. ارزیابی شما چیست؟
به طور رسمی، ایران از برجام خارج نشده و همچنان به مفاد آن پایبند است، اگرچه برخی از مفاد کلیدی را در واکنش به خروج آمریکا و اعمال مجدد تحریم ها به حالت تعلیق درآورده است. یکی از جنبه های مهم شفافیت است، از جمله در مورد تعداد سانتریفیوژهای فعال در غنی سازی اورانیوم، و متعاقبا نیاز آژانس بین المللی انرژی اتمی برای ارزیابی برنامه هسته ای ایران.
*تبعات حقوقی قطعنامه تصویب شده چه خواهد بود؟
ایران تحت نظارت دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی و کشورهای عضو آن قرار خواهد گرفت تا ارزیابی کند که آیا به تعهدات قانونی خود در چارچوب موافقتنامه پادمان و پروتکل الحاقی خود (که ایران با اجرای آن موافقت کرده است، اگر چه آن را تصویب نکرده است) پایبند است یا خیر. فرض بر این است که در صورت عدم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، شورای حکام ممکن است تصمیم بگیرد که ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد.
البته از آنجایی که روسیه و چین به قطعنامه اخیر شورای حکام رای منفی دادند، می توان انتظار داشت که این کشورها هرگونه تحریمی علیه ایران را در شورای امنیت وتو کنند. اما کل این روند ممکن است مضر باشد.