اختصاصی/ عضو شورای روابط خارجی آمریکا: وابستگی بایدن به لابی اسرائیل بیشتر از ترامپ است/ مکانیسم ماشه در دستور کار غرب نیست

بین الملل تابناک: وضعیت مذاکرات هسته ای بین ایران و امریکا ذیل تفاهم نامه ماه می 2023 تعریف می شود. بر اساس این تفاهم ایران غنی سازی خود را بیشتر از 60 درصد انجام نمی دهد.

امریکا هم در شرایط کنونی سعی دارد موازنه ایجاد شده بر هم نخورد. با وجود آمریکا از قطعنامه تروئیکای اروپایی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی حمایت کرده است. هر چند برخی منابع ادعا می کنند واشنگتن بندی مربوط به ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت را تعدیل کرده است.

همچنین برخی منابع غیر رسمی از چراغ سبز بایدن برای فروش نفت متعاقب تفاهم ایجاد خیر می دهند که البته از سوی هیچ طرفی تایید نشده است. همین موضوع به بحثی چالش برانگیز در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز تبدیل شده است.

یک گروه معتقدند که در تحریم می‌توان نفت فروخت و درآمد ارزی را بدون امتیازدهی به آمریکا افزایش داد و گروهی دیگر از هزینه هنگفت دور زدن تحریم و لزوم احیای برجام سخن می‌گویند.

در خصوص این موضوع خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.

هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست. کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.

به نظر می رسد قطعنامه اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی زمینه ساز اقدامات بعدی تروئیکای اروپایی و آمریکا علیه برنامه هسته ای ایران باشد. به این معنا که زمینه ساز فعال سازی «اسنپ بک» باشد. ارزیابی شما چیست؟

قطعنامه اخیر آژانس نشان دهنده نارضایتی قدرت های غربی از سیاست کلی ایران در مسائل بین المللی و نه فقط در موضوع هسته ای است. مهمترین دلیل نارضایتی غرب از ایران، حمایت تهران از روسیه در جنگ با اوکراین، حمایتش از حماس و حوثی‌های یمن است. دست‌کم در حال حاضر، قدرت‌های غربی خواهان جنگ با ایران نیستند، اما احساس می‌کنند که باید کاری کنند تا تهران را تحت فشار قرار دهند. قطعنامه آژانس را باید از این منظر دید. با این حال، این اقدامات لزوماً نباید منجر به فعال شدن مجدد مکانیسم ماشه شود.

اگر بایدن پیروز انتخابات آمریکا شود، آیا توافق جدیدی با ایران امضا خواهد کرد؟

من شک دارم که جو بایدن در صورت انتخاب مجدد، سیاست ملایم تری در قبال ایران اتخاذ کند یا توافقنامه جدیدی با تهران امضا کند. مشاوران بایدن، مانند بلینکن و سالیوان، مواضع تندی در مورد ایران دارند.

بایدن همچنین از سوی حامیان اسرائیل برای سفت کردن پیچ ها بر ایران تحت فشار قرار خواهد گرفت. بایدن چهار سال فرصت داشت تا سیاست آمریکا در قبال ایران را تغییر دهد و نتوانست این کار را انجام دهد. دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم در صورت انتخاب مجدد او مسیر خود را تغییر خواهد داد.

واشنگتن به فشار بر ایران به امید ایجاد تغییرات سیاسی ادامه خواهد داد. سیاست اسرائیل و اعراب محافظه کار نیز همین سیاست است، علیرغم ادعای بهبود روابط با تهران.

اگر ترامپ پیروز شود، رویکرد او به برنامه هسته ای ایران چه خواهد بود؟

به احتمال زیاد ترامپ نیز سیاست مشابهی را دنبال خواهد کرد. با این حال، ترامپ کمتر به افراد و گروه های طرفدار اسرائیل وابسته است. بنابراین احتمال کمی وجود دارد که تحت شرایط خاص، او ممکن است حاضر به توافق با تهران باشد. اما برای تحقق این امر، ایران باید تغییرات اساسی در سیاست های خود به ویژه در مورد خاورمیانه ایجاد کند. با این حال، صرف نظر از اینکه چه کسی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود، چنین تغییری بعید است. تجربیات سه رئیس جمهور میانه رو - رفسنجانی، خاتمی و روحانی، نشان داده است که در مسائل اساسی، روسای جمهور قدرت کمی دارند.

برخی استدلال می کنند فروش نفت توسط دولت ابراهیم رئیسی در نتیجه تفاهم بین ایران و امریکا و با چراغ سبز دولت بایدن است و اگر ترامپ به قدرت برسد، مانع فروش نفت ایران می شود. در صورتی که مقامات رسمی ایران معتقد هستند فروش نفت ارتباطی به دولت بایدن ندارد و با حضور ترامپ هم فروش نفت ایران ادامه خواهد داشت. ارزیابی شما چیست؟

بایدن فروش بیشتر نفت ایران را نه به عنوان لطف به تهران، مجاز دانست بلکه برای مقابله با کاهش صادرات روسیه پس از جنگ اوکراین انجام شد.