کاهش کیفیت و کمیت یادگیری در حال وقوع و «فقریادگیری» در جامعه روز به روز در حال افزایش است. کاهش یادگیری از سال‌های گذشته به نحو مستمر و پیش‌رونده آغاز و در حال حاضر نمودی جدی یافته است.
به گزارش تابناک به نقل از خبرگزاری دانشجو، سوالی که والدین و معلمان نسل زد در چندسال اخیر خیلی زیاد از زبان آن‌ها می‌شنوند این است که «آیا تحصیل کردن واقعاً او را به موفقیت می‌رساند یا نه؟».
میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربی، ۱۳.۷۷ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۱.۲۳ رسیده است. در رشته علوم ریاضی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۳.۲۸ و در سال ۱۴۰۲، ۱۰.۷۹ است. در رشته علوم انسانی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۰.۷۶ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۸.۷۵ رسید. در رشته علوم و معارف اسلامی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۲.۸۸ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۰.۵۶ رسیده است.
تصویر زیر وضعیت معدل در استان‌های مختلف را نشان می‌دهد، همان‌طورکه از رنگ‌بندی‌ها معلوم است جز چند استان وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان در سایر استان‌ها قرمز و نارنجی است، یعنی میانگین معدل دانش‌آموزان ۱۰ و کمتر از ۱۰ است.
اما نمی‌توان از این موضوع چشم پوشی کرد که نقشه وضعیت معدل استان‌ها تا حد زیادی منطبق با نقشه فقر کشور است.
این افت ناگهانی در چندسال اخیر تمامی کارشناسان حوزه آموزش، معلمان و آموزش و پرورش را به فکر فرو برده است. عده‌ی زیادی عقیده دارند این افت شدید تحصیلی ماحصل دوران کرونا و تحصیل و امتحانات آنلایپ است؛ اما در حقیقت ما می‌توانیم چند علت در این خصوص بگوییم که احتمالا هرکدام به نحوی در این اتفاق نقش داشته اند.
در ابتدا باید سهل یا دشواری سؤالات را بررسی کنیم. سؤالات امتحانات نهایی نسبت به امتحانات داخلی معمولاً دقیق‌تر است، تمام کتاب را در برمی گیرد، شبیه کنکور است و دقت بالایی را می‌طلبد.
علت دیگر این است که ما در چند سال اخیر شاهد نابرابری‌های شدیدی در آموزش وپرورش هستیم. مدارس غربال شده اند، یک دسته مدارسی داریم که اسم آن را مدارس خاص گذاشته اند و در این مدارس دانش‌آموزان با نمره‌های بالا جمع می‌شوند. معمولاً هم متعلق به خانواده‌هایی هستند که در دهک‌های بالا و دهک‌های ۹ و ۱۰ جامعه قرار دارند. یعنی هم پولدار و متعلق به طبقات بالاتر هستند و هم در مدارس خاصی مانند سمپاد تحصیل میکنند.
در کنار این مدارس، مدرسه‌های دولتی فراموش‌شده هستند که معلم متخصص ندارد و تراکم دانش‌آموز در کلاس‌های آن بالاست و میانگین در کلاس‌ها دارد به ۳۵ نفر می‌رسد که همین روی یادگیری تأثیرگذار است.
موضوع دیگری که بر تحصیل دانش‌آموزان مؤثر است، کمبود معلم متخصص است. در ابتدای سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ دیدیم که ما به معنای واقعی کمبود معلم داریم. برخی از مدارس هفته‌های اول شروع سال تحصیلی معلم نداشتند.
متاسفانه سال‌هاست به طوری مستمر توان نظام آموزشی به صورتی پنهان تحلیل رفته و حالا این موضوع آشکار و خودش را نشان می‌دهد. این امر کنشگران و فعالان اجتماعی را نگران کرده است، زیرا ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی آموزش عمومی و مدرسه‌ای در توسعه و پیشرفت جامعه بسیار تاثیرگذارند؛ از این رو این نگرانی به‌جا و ارزشمند است. اما باید هرچه زودتر چاره‌ای اندیشید.
متاسفانه وارد بحرانی در آموزش و تربیت شده ایم که زیر ساخت کشور است