پایان یاری که دشمن شد؛ چرا «گولن» به کابوس اردوغان تبدیل شد؟

«فتح الله گولن» رهبر جنبش خدمت که زمانی دوست و یار اردوغان به شمار می رفت و سبب قدرتمند شدن او در ساختار سیاست ترکیه شده بود در امریکا درگذشت.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «فتح الله گولن» واعظ ۸۳ ساله که در تبعید خودخواسته بود، پس از بستری شدن در بیمارستانی در پنسیلوانیا درگذشت.

به گفته فرزند برادر گولن وی پس از انتقال به بیمارستانی در آمریکا به هنگام معالجه درگذشته است.

هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه در یک کنفرانس مطبوعاتی در آنکارا گفت که منابع اطلاعاتی مرگ گولن را تایید کرده و او را رهبر یک «سازمان تاریک» توصیف کرد.

دولت ترکیه فتح‌الله گولن را به سازماندهی کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه سال ۲۰۱۶ متهم کرد و تابعیت ترکیه ای او را نیز لغو کرد.

گولن ادعا می‌کرد که با تشکیل یک سازمان غیر دولتی برای دموکراسی تلاش می‌کند و هرگونه تلاش برای انجام اقدامات تروریستی و یا کودتا علیه اردوغان را رد کرده بود.

گولن در راس شبکه گسترده‌ای از مدارس مذهبی در سراسر جهان قرار داشت از سال ۱۹۹۹ در پنسیلوانیا، در ایالات متحده مستقر بود. مهاجرت گولن به آمریکا به خاطر درمان بود اما از آنجایی که در ترکیه برایش حکم تعقیب صادر کرده بودند، نتوانست برگردد و ماندگار شد.

گولن در دوره حضور در آمریکا، تحت حمایت سرویس اطلاعاتی آمریکا (سیا) قرار داشت و علیرغم درخواست‌های مکرر دولت ترکیه برای استرداد و محاکمه وی، واشنگتن هیچگاه حاضر به عودت وی نشد.

اردوغان، رییس دولت ترکیه، در دهه نخست سده بیست‌ویکم از شبکه گولن برای تثبیت قدرت خود در برابر تشکیلات کمالیستی، مدافع ترکیه سکولار، استفاده کرد اما از سال ۲۰۱۰، روابط گولن و اردوغان پرتنش شد و اردوغان از آن پس متحد سابقش را به مدت تقریبا ۱۵ سال به «تروریسم» متهم کرد.

پس از کودتای ترکیه شمار زیادی از اعضای گروه گولن به اتهام دست داشتن در این کودتا بازداشت شدند. بنا به برخی گزارشها، نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر به اتهام عضویت در شبکه گولن تحت تعقیب قرار گرفته‌اند و سه هزار نفر از آنان «به اتهام نقش داشتن در کودتای نافرجام»، به حبس ابد محکوم شده‌اند. 

پس از این کودتای نافرجام و به عنوان بخشی از پاکسازی‌های بی‌سابقه، بیش از ۱۲۵ هزار نفر از موسسات دولتی ترکیه اخراج شده‌اند؛ از جمله حدود ۲۴ هزار سرباز و هزاران قاضی.

گولن با این استدلال که جوانان در ترکیه راه خود را گم کرده اند و آموزش بهترین پاسخ بود، به شهرت رسید.

جنبش او - که در ترکیه به عنوان Hizmet یا «خدمت» شناخته می شود - برای اولین بار جای پای خود را به مدارس راه اندازی کرد و در ادامه موسسات آموزشی را در سراسر ترکیه و سراسر جهان افتتاح کرد.

با رشد جنبش، پیروان او گسترش یافتند و شروع به کار در داخل دولت و ارتش کردند.

«جنبش خدمت» زمانی متحد اردوغان بود، اما رئیس‌جمهور ترکیه قول داد صدها مدرسه را تعطیل کند و دولت را از شر گولنیست‌ها خلاص کند.

تا پیش از کودتای نافرجام، جنبش خدمت در پیروزی‌های انتخاباتی حزب رجب طیب اردوغان که در آن زمان نخست وزیر ترکیه بود، نقش مهمی داشت.

دولت ترکیه همچنین شبکه‌ای از مدارس خصوصی تحت مدیریت جنبش خدمت را در سراسر جهان برای تعطیلی زیر فشار گذاشت که در موارد زیادی موفق بود.‌