وحید رحیمی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در استان تهران، با اظهاراتی جنجالی از موانع جدی بر سر راه کشت کلزا در شهرستان پاکدشت گفت: بر اساس الگوی کشت مصوب استان، کشت ۱۱۹۰ هکتار کلزا در پیشوا الزامی شده است؛ اما رسیدن به این هدف آن‌قدر‌ها هم که روی کاغذ ساده به نظر می‌رسد، در عمل آسان نیست.
وی با اشاره به روند کشت سایر محصولات گفت: کشت گندم و جو در ۳۸۰۰ و ۲۲۰۰ هکتار از اراضی شهرستان همچنان ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود طی ۲۰ روز آینده، کشت گندم نیز ادامه داشته باشد و، اما مشکل اصلی ما کشت کلزاست که طبق الگوی کشت باید در ۲۰ روز اول مهر انجام شود.
رئیس جهاد کشاورزی پیشوا ادامه داد: در همین بازه زمانی، بیش از ۹۰ درصد کشاورزان شهرستان مشغول برداشت ذرت علوفه‌ای هستند. این مسئله موجب شده اراضی برای کشت کلزا خالی نباشد و حتی زمین‌های قابل کشت هم درگیر عملیات برداشت ذرت باشند.
رحیمی در ادامه بیان داشت: این تلاقی زمانی، یکی از بزرگ‌ترین موانع توسعه کشت کلزا در این شهرستان است.
وی بر لزوم مدیریت بهتر و برنامه‌ریزی برای تطبیق زمان برداشت و کشت محصولات تأکید کرد و افزود: یا باید ارقام جدیدی از کلزا معرفی شود که در بازه‌های زمانی دیگری قابل کشت باشند، یا باید به‌طور جدی برای محصولات جایگزین فکر کنیم.
باد‌های خرداد، قاتل پنهان مزارع کلزا
رئیس جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه کمبود زمین خالی تنها چالش کشت کلزا در پیشوا نیست. باد‌های گرم و سهمگین خرداد، هرساله خسارت‌های سنگینی به مزارع کلزا وارد می‌کنند گفت: شهرستان پیشوا از دیرباز به باد‌های شدید و گرم خردادماه معروف بوده است. این باد‌ها که سرعتشان گاهی به ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد، باعث ریزش دانه‌های رسیده کلزا می‌شوند.
رحیمی با تأکید به این مسئله که از موانع جدی برای تشویق کشاورزان به کشت کلزا است توضیح داد: مشکل اینجاست که غلاف‌های پایینی کلزا زودتر می‌رسند، اما غلاف‌های بالایی هنوز نارس هستند و این شرایط کشاورز را مجبور می‌کند که کلزا را به‌صورت نیمه‌رسیده برداشت کند و برای خشک‌شدن، آن را روی زمین بگذارد، این فرآیند زحمت زیادی به کشاورز تحمیل می‌کند و هزینه‌های برداشت را بالا می‌برد.
وی تصریح کرد: همین موضوع باعث شده که بسیاری از کشاورزان پیشوا تمایلی به کشت کلزا نداشته باشند و به سمت محصولات کم‌دردسرتر مانند گندم و جو بروند. در واقع، کشت کلزا به دلیل همین ریسک‌ها، دیگر برای کشاورزان منطقه جذابیت ندارد.
فرار کشاورزان از کلزا؛ باید فکری کرد!
رئیس جهاد کشاورزی پیشوا برای حل این بحران، دو راهکار پیشنهاد داد:
۱. معرفی ارقام زودرس کلزا: به گفته او، باید ارقام جدیدی از کلزا معرفی شوند که زودتر برسند و امکان برداشت آنها پیش از خرداد فراهم باشد، ارقام زودرس می‌توانند فشار ناشی از باد‌های خرداد را کاهش دهند و کشاورزان می‌توانند محصول را پیش از آغاز این باد‌ها برداشت کنند.
۲. معرفی محصولات جایگزین: در صورت عدم امکان اصلاح ارقام کلزا، باید محصولات جایگزینی برای کشت در شهرستان معرفی شوند و این محصولات باید با اقلیم منطقه سازگار بوده و از نظر اقتصادی برای کشاورزان مقرون‌به‌صرفه‌تر از کلزا باشند.
رحیمی تأکید کرد که بدون ورود محققان و مراکز تحقیقاتی، حل این معضلات امکان‌پذیر نخواهد بود. وی افزود: برای حل این معضل، باید گونه‌های کلزایی معرفی شوند که دوره رسیدگی کوتاه‌تری داشته باشند و پیش از خرداد قابل برداشت باشند. اگر چنین گونه‌هایی معرفی نشوند، همچنان شاهد فرار کشاورزان از کشت کلزا خواهیم بود.
تلاش برای رسیدن به اهداف الگوی کشت
رئیس جهاد کشاورزی پیشوا در پایان به روند کشت گندم و جو در شهرستان اشاره کرد و گفت: کشت گندم و جو مطابق برنامه پیش می‌رود و پیش‌بینی می‌کنیم طی ۲۰ روز آینده، به اهداف تعیین‌شده در این بخش برسیم.
رحیمی تأکید کرد: چالش‌های کشت کلزا در شهرستان‌های جنوب شرق استان، از جمله پیشوا، پیچیده‌تر از سایر مناطق است و برای رسیدن به اهداف الگوی کشت، نیاز به مدیریت دقیق‌تری دارد.
وی در ادامه بیان کرد: برای تحقق الگوی کشت، نیاز به مدیریت بهتر در زمینه‌های زمانی کشت و برداشت، شناسایی محصولات جایگزین و اصلاح ارقام کلزا داریم. بدون این اقدامات، جلب مشارکت کشاورزان برای کشت کلزا در شهرستان پیشوا دشوار خواهد بود.
براساس تحقیقات میدانی خبر نگار تابناک، به‌نظر می‌رسد باد‌های خرداد، نبود زمین خالی در مهرماه و تداخل زمانی با برداشت ذرت، سه مانع بزرگ در مسیر توسعه کشت کلزا در پیشوا هستند و این موانع، کشت کلزا را از یک برنامه عادی زراعی به یک مأموریت دشوار تبدیل کرده‌اند.
از یک‌سو، زمان کشت کلزا با برداشت ذرت هم‌پوشانی دارد و زمین‌های کشاورزی درگیر برداشت هستند و از سوی دیگر، باد‌های گرم خرداد به جان مزارع کلزا می‌افتند و بخشی از محصول را از بین می‌برند. همین شرایط باعث شده بسیاری از کشاورزان، عطای کشت کلزا را به لقایش ببخشند.
در چنین شرایطی، معرفی ارقام جدید کلزا که زودتر برسند، می‌تواند یکی از راهکار‌های کلیدی برای حل این مشکل باشد. این ارقام به کشاورزان امکان می‌دهند تا برداشت را پیش از خرداد به پایان برسانند و از خسارات ناشی از باد‌های سهمگین جلوگیری کنند.
همچنین، معرفی محصولات جایگزین که نیاز به کشت و برداشت در این بازه‌های زمانی نداشته باشند، می‌تواند کشاورزان را به الگوی کشت پایدارتر و سودآورتر هدایت کند.
آیا تحقیقات علمی و ورود مراکز تحقیقاتی به این حوزه، کلید حل مشکلات کشت کلزا در پیشوا خواهد بود؟ آیا کشاورزان مجدداً به کشت کلزا روی می‌آورند یا همچنان ترجیح می‌دهند از این محصول پرریسک فاصله بگیرند؟ پاسخ این سؤالات، به تصمیمات کلان در زمینه اصلاح الگوی کشت و حمایت‌های دولت از کشاورزان بستگی دارد.
