به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، در ادامه به بررسی آخرین دستاورد‌های علمی در زمینه درمان بیماری‌های قلبی و جراحی‌های قلب می‌پردازیم و مروری بر چالش‌ها و آینده این فناوری‌ها خواهیم داشت.
چاپ سه‌بعدی "قلب‌های کوچک" (Mini Hearts)
یکی از پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه جراحی قلب، توسعه "قلب‌های کوچک" چاپ سه‌بعدی است. این فناوری توسط محققان مؤسسه تحقیقات قلب استرالیا ارائه شده و شامل ایجاد وصله‌های سه‌بعدی از سلول‌های بنیادی بیمار است که بر روی مناطق آسیب‌دیده قلب قرار می‌گیرند. این روش امیدوارکننده است، زیرا می‌تواند زمان بهبودی بیماران را به‌طور چشمگیری کاهش دهد و نیاز به جراحی‌های باز قلب را کم کند. این فناوری هنوز در مرحله آزمایش‌های پیش‌بالینی است و تاکنون بر روی انسان‌ها آزمایش نشده است. با این حال، نتایج اولیه نشان‌دهنده ایمنی و بهبود عملکرد قلب در مدل‌های حیوانی است. محققان امیدوارند با تأمین بودجه بیشتر، این فناوری را به مرحله آزمایش‌های بالینی برسانند.
روش‌های کم‌تهاجمی برای تعویض دریچه‌های قلب
در سال‌های اخیر، روش‌های کم‌تهاجمی مانند تعویض دریچه آئورت از طریق کاتتر (TAVR) به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این روش شامل قرار دادن یک دریچه جدید از طریق یک کاتتر در رگ‌های خونی است و نیاز به جراحی باز قلب را از بین می‌برد. TAVR زمان بستری در بیمارستان را کاهش می‌دهد و بهبودی سریع‌تری را برای بیماران به همراه دارد. مطالعات نشان داده‌اند که نتایج این روش پس از پنج سال با جراحی سنتی برابری می‌کند. این روش اکنون به‌طور گسترده در بیماران بالای ۶۵ سال استفاده می‌شود و به عنوان یک گزینه درمانی استاندارد برای بسیاری از بیماران شناخته شده است.
ساخت دریچه‌های قلب از بافت بدن بیمار
یک نوآوری دیگر در زمینه جراحی قلب، ساخت دریچه‌های قلب از بافت خود بیمار است. این روش توسط دکتر احمد علی امیرغفران، جراح قلب و عروق از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، توسعه یافته است. در این روش، از استنت‌های از پیش آماده شده استفاده می‌شود که با بافت بدن بیمار پوشانده شده و در حین جراحی در قلب جایگذاری می‌شوند. این دریچه‌ها از نظر بیولوژیکی با بدن بیمار سازگار هستند و انتظار می‌رود طول عمر و عملکرد بهتری نسبت به دریچه‌های مکانیکی یا بیولوژیکی حیوانی داشته باشند. این روش تاکنون برای بیش از ۲۰۰ بیمار با موفقیت استفاده شده و در کنگره انجمن جراحان قلب اروپا به عنوان یکی از برترین فناوری‌های پیشرفته شناخته شده است.
این پیشرفت‌ها نشان‌دهنده حرکت به سمت روش‌های کم‌تهاجمی و شخصی‌سازی شده در درمان بیماری‌های قلبی است. در بخش‌های بعدی، به بررسی سایر فناوری‌های نوین و چالش‌های پیش‌روی این حوزه خواهیم پرداخت.
استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم قلب
یکی از امیدوارکننده‌ترین روش‌های جدید در درمان بیماری‌های قلبی، استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده قلب است. این روش شامل تزریق سلول‌های بنیادی به مناطق آسیب‌دیده قلب برای تحریک بازسازی بافت و بهبود عملکرد قلب است. تحقیقات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به بهبود جریان خون و کاهش علائم نارسایی قلبی کمک کند. در حال حاضر، این فناوری در مرحله آزمایش‌های بالینی قرار دارد و نتایج اولیه امیدوارکننده بوده‌اند. با این حال، چالش‌هایی مانند تعیین بهترین نوع سلول‌های بنیادی و روش‌های تحویل آنها به قلب هنوز نیاز به بررسی بیشتر دارند.
ربات‌های جراح برای جراحی‌های دقیق‌تر
فناوری ربات‌های جراح نیز در جراحی قلب به‌طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ربات‌ها به جراحان اجازه می‌دهند تا با دقت و کنترل بیشتری عمل‌های جراحی پیچیده را انجام دهند. به عنوان مثال، سیستم دا وینچی (Da Vinci) یکی از شناخته‌شده‌ترین ربات‌های جراحی است که در جراحی‌های قلب مانند تعویض دریچه‌ها و ترمیم نقایص مادرزادی قلب استفاده می‌شود. این روش‌ها کم‌تهاجمی‌تر هستند و زمان بهبودی بیماران را کاهش می‌دهند. ربات‌های جراح اکنون در بسیاری از مراکز پزشکی پیشرفته در سراسر جهان استفاده می‌شوند و به عنوان یک ابزار استاندارد در جراحی قلب شناخته شده‌اند.
فناوری نانو در درمان بیماری‌های قلبی
فناوری نانو نیز در حال ایجاد تحول در درمان بیماری‌های قلبی است. محققان در حال توسعه نانوذراتی هستند که می‌توانند دارو‌ها را به‌طور مستقیم به سلول‌های آسیب‌دیده قلب برسانند. این روش می‌تواند اثربخشی درمان‌ها را افزایش دهد و عوارض جانبی را کاهش دهد. به عنوان مثال، نانوذرات می‌توانند برای رساندن دارو‌های ضدالتهاب یا عوامل ترمیم‌کننده به بافت‌های قلبی استفاده شوند. این فناوری هنوز در مرحله تحقیقات آزمایشگاهی است، اما نتایج اولیه نشان‌دهنده پتانسیل بالای آن برای تبدیل شدن به یک روش درمانی مؤثر در آینده نزدیک هستند.
چالش‌ها و آینده فناوری‌های نوین در درمان بیماری‌های قلبی
چالش‌های پیش‌روی فناوری‌های نوین
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه درمان بیماری‌های قلبی، چالش‌های متعددی وجود دارد که باید بر آنها غلبه کرد:
- هزینه بالا: بسیاری از فناوری‌های نوین، مانند ربات‌های جراح و چاپ سه‌بعدی قلب، هزینه‌های بسیار بالایی دارند که ممکن است دسترسی به آنها را برای بیماران در کشور‌های کم‌درآمد محدود کند.
- زمان طولانی برای تحقیقات: برخی از روش‌ها، مانند استفاده از سلول‌های بنیادی و فناوری نانو، هنوز در مراحل اولیه تحقیقات هستند و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا به مرحله استفاده گسترده برسند.
آینده فناوری‌های نوین در درمان بیماری‌های قلبی
با وجود چالش‌ها، آینده درمان بیماری‌های قلبی بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد. برخی از روند‌های آینده شامل:
- شخصی‌سازی درمان‌ها: با پیشرفت فناوری‌هایی مانند چاپ سه‌بعدی و سلول‌های بنیادی، درمان‌ها به‌طور فزاینده‌ای شخصی‌سازی خواهند شد و متناسب با نیاز‌های هر بیمار طراحی می‌شوند.
- ادغام هوش مصنوعی: هوش مصنوعی می‌تواند به جراحان در برنامه‌ریزی دقیق‌تر جراحی‌ها و پیش‌بینی نتایج درمان کمک کند.
- دسترسی گسترده‌تر: با کاهش هزینه‌ها و افزایش آگاهی، فناوری‌های نوین به‌تدریج در دسترس بیماران بیشتری در سراسر جهان قرار خواهند گرفت.
پیشرفت‌های علمی و فناوری در زمینه درمان بیماری‌های قلبی، از جمله جراحی‌های کم‌تهاجمی، سلول‌های بنیادی، ربات‌های جراح و فناوری نانو، نویدبخش آینده‌ای روشن برای بیماران قلبی هستند. هرچند چالش‌هایی وجود دارد، اما تلاش‌های مستمر محققان و پزشکان به بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی کمک خواهد کرد و امید است شاهد تحولات بیشتری در این حوزه باشیم.
همیشه پزشکی به فناوری متکی بوده. پزشکی بدون مهندسی اصلا وجود خارجی نداشته است