«صلح از طریق قدرت»؛ نقطه اشتراک نتانیاهو و ترامپ درباره ایران/ روح ریگان در کاخ سفید

ترامپ، که هم قول ارتش قوی و هم برای پایان دادن به جنگ‌ها یا اجتناب از آن را داده است، در اعلامیه‌هایی وعده «صلح از طریق قدرت» را داد و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه نیز از این عبارت استفاده کرد.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو پیش از ترک تل‌آویو به مقصد واشنگتن، بر «دوستی شخصی» خود با دونالد ترامپ تاکید کرد و از رایزنی ضد ایرانی با او خبر داد.

نتانیاهو درباره سفر به آمریکا روی این موضوع دست گذاشت: «اولین دیدار رئیس‌جمهور ترامپ (در دور دوم ریاست‌جمهوری او) با یک رهبر خارجی».

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پیش از سوار شدن به هواپیما در جمع خبرنگاران گفت: «من اکنون برای دیدار با رئیس‌جمهور ترامپ به واشنگتن می‌روم.»

نتانیاهو ادامه داد: «این واقعیت که این اولین دیدار ترامپ با یک رهبر خارجی است، گواهی بر قدرت ائتلاف اسرائیلی-آمریکایی است. این همچنین گواهی بر استحکام دوستی شخصی ما است که نتایج مهمی برای اسرائیل و خاورمیانه به همراه داشته است.»

وی درباره دیدار‌ها با همتایان آمریکایی در جریان سفر به واشنگتن گفت که دو طرف درباره «مسائل مهم» گفت‌و‌گو می‌کنند.

به گفته نتانیاهو، طرف اسرائیلی و آمریکایی با هم درباره «حماس، بازگشت گروگان‌ها و محور ایران که کل جهان را تهدید می‌کند»، رایزنی خواهند کرد.

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی افزود: «با همکاری با یکدیگر می‌توانیم خاورمیانه را بیشتر از قبل تغییر دهیم، امنیت اسرائیل را تقویت کنیم، توافقات (سازش) را گسترش دهیم و از دل قدرت، دوران قابل توجهی از صلح را به ارمغان بیاوریم.»

مفهوم شناسی صلح از طریق قدرت

صلح از طریق قدرت به این معنا است که آمریکا باید بقدری قدرتمند باشد (به‌ویژه ازنظر نظامی و اقتصادی) که هیچ دشمنی جرات تهدید یا حمله به آن را نداشته باشد. این استراتژی بر ایده بازدارندگی متکی است و معتقد است که توانایی قاطع برای شکست‌دادن دشمنان درصورت بروز درگیری، بهترین راه برای جلوگیری از جنگ است.

هنری کیسینجر، پیشگام مفهوم منافع ملی موسوم به realpolitik، از «صلح از طریق قدرت» صحبت کرده بود، اما این ایده ریشه‌های عمیق‌تری دارد.

وگتیوس، استراتژیست نظامی رومی قرن چهارم پس از میلاد، نوشته است: «اگر صلح می‌خواهی، برای جنگ آماده شو» و قبل از او، امپراتور روم با ساختن دیوار‌های دفاعی به دنبال ثبات بود.

ترامپ، که هم قول ارتش قوی و هم برای پایان دادن به جنگ‌ها یا اجتناب از آن را داده است، در اعلامیه‌هایی وعده «صلح از طریق قدرت» را داد و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه نیز از این عبارت استفاده کرد.

از زمان پیروزی ترامپ، «صلح از طریق قدرت» به سرعت در بیانیه‌های مرتبط با اوکراین مورد استقبال قرار گرفت -، اما با متنی بسیار متفاوت.

ترامپ متعهد شده است که به سرعت به جنگی که با تهاجم روسیه آغاز شده است، پایان دهد و دستیارانش پیشنهاد داده‌اند که از حمایت نظامی آمریکا از کیف - که در دوره ریاست جمهوری جو بایدن بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار است - برای وادار کردن مصالحه استفاده کند.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در سخنرانی دو روز پس از انتخابات آمریکا، گفت که امتیاز دادن اجباری «غیرقابل قبول» است.

ترامپ در مورد چین منظورش را به طور عمیق توضیح نداده است. اما رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری او، در مقاله‌ای پیش از انتخابات گفت که این به معنای برخورد مستقیم با چین به عنوان یک دشمن است.

اوبراین در نشریه فارین افرز خواستار افزایش سریع نظامی در سراسر آسیا از جمله استقرار کل تفنگداران دریایی ایالات متحده در اقیانوس آرام شد.

اما اوبرایان با اشاره به تشویق او به عادی سازی روابط اعراب با اسرائیل و به معامله اش با طالبان افغانستان که مرگ سربازان آمریکایی را متوقف کرد، گفت که ترامپ، علی رغم تصویر‌های غلط، صلح ساز بود.

بایدن این توافق را اجرا کرد و ارتش آمریکا را شش ماه پس از دوره ریاست‌جمهوری خود خارج کرد و باعث شد که طالبان پس از ۲۰ سال به سرعت به قدرت بازگردند.

«صلح از طریق قدرت» جذابیت داخلی واضحی داشت، به طوری که تعداد کمی از رای دهندگان احتمالا می‌گفتند صلح را رد می‌کنند یا ضعف را ترجیح می‌دهند.

اما «جورج بیبی»، تحلیلگر سابق سیا، می‌گوید که در حالی که مشخص نیست تیم ترامپ چگونه عمل خواهد کرد، «من فکر می‌کنم این احتمالاً چیزی بیش از یک کلمه رایج است.»

«بیبی» که مدیر برنامه استراتژی بزرگ در موسسه «کوئینسی» آمریکا که طرفدار خویشتن داری نظامی است، می‌گوید: «تصور قوی من این است که آنها در استفاده از این مفهوم به عنوان یک راهنما جدی هستند.»

بیبی معتقد است: از نظر تیم ترامپ، «صلح از طریق قدرت» احتمالاً به معنای تمرکز کمتر بر اولویت‌های داخلی پنتاگون دولت بایدن، مانند افزایش تنوع، و فقط «داشتن یک ماشین جنگی توانمند» است.

اما بیبی گفت که باید تعادل وجود داشته باشد و اشاره کرد که ریگان تقویت نظامی خود را با «دیپلماسی هوشمند» ترکیب کرد تا صلح و ثبات با شوروی را ارتقا بخشد. به اعتقاد وی «اگر بیش از حد در جهت گسترش شاخه زیتون منحرف شوید، ممکن است توسط دشمنان مورد سوء استفاده قرار گیرد.»

از سوی دیگر، اگر بیش از حد در جهت «جنگ» منحرف شوید، می‌توانید نه از طریق قدرت، بلکه با جنگ از طریق قدرت به صلح برسید.

جیکوب استوکس، یکی از همکاران ارشد مرکز امنیت جدید آمریکا، معتقد است که «صلح از طریق قدرت» می‌تواند در تئوری و عمل متفاوت باشد.

استوکس گفت: حتی اگر ترامپ ارتش بسازد، اگر او دوباره متحدان آمریکا در اروپا و آسیا را زیر سوال ببرد، ایالات متحده یک مزیت کلیدی را از دست خواهد داد.

به گفته وی قطع کمک‌های نظامی به اوکراین «ممکن است بخش صلح را برای شما به ارمغان بیاورد، اما نه لزوماً بخش قدرت».

او گفت: «مشکل این است که شما تصور می‌کنید که قدرت بیشتر- و نمایش بیشتر آن و تمایل به استفاده از آن شاید حتی به روش‌های غیر منطقی- لزوماً به معنای صلح بیشتر است. سیاست بین المللی پیچیده‌تر از این است. این یک شعار سیاسی عالی برای پرزیدنت ترامپ است. چالش اصلی کاربرد و اطلاق موثر آن به یک سیاست خارجی است.»

معنای «صلح از طریق قدرت» برای ترامپ

«دونالد ترامپ» با استناد به استراتژی «صلح از طریق قدرت»، خود را به رونالد ریگان تشبیه می‌کند که در اواخر دوران ریاست جمهوری خود در سال‌های ۱۹۸۱-۱۹۸۹، با اتحاد جماهیر شوروی تازه اصلاح طلب، هزینه‌های نظامی را قبل از مذاکره به شدت افزایش داد.

به اعتقاد برخی طرفداران ترامپ، موضع ترامپ در برابر امتناع اولیه رئیس جمهور کلمبیا از اجازه دادن به هواپیما‌هایی که مهاجران غیرقانونی را به کشورشان باز می‌گرداند، یادآور مواضع ریگان رئیس جمهور اسبق آمریکا در برابر رهبران اتحادیه کنترل کنندگان ترافیک هوایی بود که در یک اقدام کاری غیرقانونی شرکت داشتند.

در اوایل دوره اول ریاست جمهوری ریگان، رهبران سازمان کنترلر‌های حرفه‌ای ترافیک هوایی (پاتکو) اعتصاب کردند. چهلمین رئیس جمهور با برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی به آنها هشدار داد که این کار خلاف قانون است و به کنترل کنندگان ۴۸ ساعت فرصت داد تا به کار خود بازگردند. ریگان پس از صدور اخطار خود، بیش از ۱۱۰۰۰ کنترل کننده را که از عبور از خط حمله خودداری کردند، اخراج کرد.

دستور رئیس جمهور آمریکا بدون شک بر سیاست داخلی تأثیر گذاشت، اما اقدامات او پیام قوی تری را در سراسر جهان ارسال کرد.

«جوزف مک کارتین» نویسنده آمریکایی می‌گوید که تیپ اونیل، رئیس مجلس نمایندگان، بعداً در سفر به کرملین متوجه شد که رهبران شوروی تحت تأثیر اقدامات ریگان علیه اتحادیه‌ها قرار گرفته‌اند. مک کارتین اشاره کرد که ریچارد وی آلن، مشاور امنیت ملی، آن را «اولین تصمیم سیاست خارجی ریگان» خوانده است.

«ادموند موریس» نویسنده آمریکایی خاطرنشان کرد که این رویارویی به رئیس جمهور اجازه داد تا به رهبران خارجی نشان دهد که او «کلانتری است که قادر به اقدام سریع و سخت است.» ویلیام سافایر، یکی از ستون نویسان محافظه کار نیویورک تایمز، اعلام کرد که اقدامات ریگان به او شهرت قدرت بخشیده است که او را قادر می‌سازد هرگز مجبور به آزمایش آن نشود.

زمانی که ترامپ در مقابل گوستاوو پترو، رئیس جمهور کلمبیا ایستادگی کرد، برخی کارشناسان این اقدام را با کار ریگان مقایسه کردند. مقامات آمریکایی به عنوان بخشی از برنامه اخراج مهاجران دولت ترامپ، دو پرواز خارجی غیرقانونی را از کلمبیا به کشور مبدأ خود فرستادند.

در ابتدا، رئیس جمهور کلمبیا پرواز‌ها را رد کرد و گفت که ایالات متحده نمی‌تواند با مهاجران کلمبیایی به عنوان جنایتکار رفتار کند. ترامپ زمانی که دستور اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر تمامی کالا‌ها از کلمبیا به ایالات متحده را صادر کرد، بلافاصله و با قاطعیت پاسخ داد. وی در ادامه تهدید کرد که پس از یک هفته تعرفه به ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. او همچنین دستور ممنوعیت سفر و لغو روادید برای همه مقامات دولت کلمبیا، متحدان و حامیان آنها را صادر کرد.

ترامپ اهداف خود را با این جمله روشن کرد: «این اقدامات تازه شروع است. ما اجازه نخواهیم داد که دولت کلمبیا تعهدات قانونی خود را در مورد پذیرش و بازگرداندن جنایتکارانی که به زور به ایالات متحده آورده‌اند، زیر پا بگذارد!»

به گفته «لئو پانتا» مدیر سابق سازمان سیا و وزیر دفاع سابق آمریکا، ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور نمی‌تواند مفهوم سیاست خارجی «صلح از طریق قدرت» را که بر این باور است یک نیروی نظامی قوی می‌تواند مانع بروز درگیری شود، بپذیرد مگر اینکه تفسیری را که رونالد ریگان در سخنرانی‌اش به مناسبت چهلمین سالگرد نبرد نرماندی ارائه داد نیز قبول داشته باشد. ریگان، که این ایده را به یک اصل شناخته‌شده تبدیل کرد، گفت: «ما در آمریکا از دو جنگ جهانی درس‌های تلخی آموخته‌ایم. بهتر است آمادگی حفاظت از صلح را داشته باشیم تا اینکه کورکورانه به سوی دریا‌ها پناه ببریم و تنها پس از از دست دادن آزادی، با عجله واکنش نشان دهیم.» او همچنین با صراحت تأکید کرد که «قدرت متحدان آمریکا برای ایالات متحده حیاتی است.»

به اعتقاد وی مذاکرات با ایران، فرصتی برای تغییر مسیر خاورمیانه است. به اعتقاد «پانتا» «ایران نیز فرصت دیگری است. با توجه به شرایط کنونی این احتمال وجود دارد که ایران برای مذاکره در خصوص محدود کردن غنی‌سازی هسته‌ای در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی آمادگی داشته باشد. رئیس‌جمهور، به‌عنوان فرمانده کل نیرو‌های مسلح، هم اختیار و هم مسئولیت تعیین آینده امنیت ایالات متحده را برعهده دارد. اگر با این قدرت عظیم به‌گونه‌ای نسنجیده برخورد کند، آمریکا ممکن است به‌راحتی درگیر جنگی جهانی شود. اما اگر رئیس‌جمهور مانند رونالد ریگان، قدرت خود را به‌درستی درک کند، می‌تواند رهبری قاطع ارائه دهد و اتحاد‌هایی را پایه‌گذاری کند که جهان را از جنگ دور نگه دارد. صلح در گرو قدرت است و قدرت در گرو رهبری.»