حراج اعتبار علم در کارخانه‌های تولید مقاله !
به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، در عصر حاضر، پدیده ناخوشایندی بنیان‌های علم را به چالش کشیده است: انتشار پژوهش‌های متقلبانه. این مطالعات جعلی که به وفور توسط شبکه‌های مخفی موسوم به "کارخانه‌های مقاله" تولید می‌شوند، سیل‌آسا مجلات علمی را پر کرده و ضمن تحریف واقعیات، مسیر دستیابی به دانش اصیل را برای منافع شخصی منحرف می‌سازند. در پس این ظاهر فریبنده، محققان تحت فشار، ناشران سهل‌انگار و میلیون‌ها خواننده ناآگاه، قربانیان اصلی این سودجویی هستند.
این مقالات صرفاً مجموعه‌ای از اشتباهات سهوی نیستند، بلکه خط‌مشی‌های بهداشتی را تعیین می‌کنند، بر روش‌های درمانی تأثیر می‌گذارند و بودجه‌های تحقیقاتی را از مسیر صحیح خود منحرف می‌کنند. از همه نگران‌کننده‌تر، این پدیده اعتماد عمومی به علم را در شرایطی که بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم، خدشه‌دار می‌سازد.
بازار مکاره فریب علمی
شاید تصور کنیم که جامعه علمی، محیطی قانونمند است که در آن هر کشف و دستاوردی پیش از تأیید نهایی، به دقت توسط متخصصان خبره مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در تئوری، این تصور درست است، اما در عمل، عطش سیری‌ناپذیر انتشار مقاله و فشار "انتشار یا نابودی" برخی از پژوهشگران را به سوی تقلب و برخی دیگر را به سوی خرید مطالعات آماده سوق می‌دهد.
اینجاست که "کارخانه‌های مقاله" وارد عمل می‌شوند. این بنگاه‌های مخفی، مقالاتی سراسر جعلی تولید می‌کنند یا با اندکی تغییر در آثار پیشین، آنها را به عنوان پژوهشی اصیل قالب می‌زنند. سپس این مقالات را به محققان مستأصلی که به دنبال انتشار سریع هستند، می‌فروشند و این مقالات در مجلاتی که گاهی اوقات سهل‌انگارانه عمل می‌کنند، به چاپ می‌رسند. با پرداخت چند هزار دلار، یک دانشمند می‌تواند نام خود را بر روی مطالعه‌ای جعلی ببیند که در نشریه‌ای معتبر به چاپ رسیده و اعتباری کاذب برای پیشرفت حرفه‌ای او فراهم می‌کند.
برخی از این کارخانه‌ها پا را از این نیز فراتر گذاشته و داورانی جعلی نیز می‌سازند. به این ترتیب که مقالاتی را به همراه اسامی پیشنهادی داورانی که در واقع خودشان هستند، ارسال می‌کنند و این افراد بدون هیچ نظارت واقعی، مقالات را تأیید می‌کنند. برخی دیگر تصاویر را دستکاری می‌کنند، نتایج را جعل می‌کنند و یا جداول داده‌ها را به دلخواه خود تغییر می‌دهند.
تقریباً ۱۲۰ هزار مقاله علمی و مجموعه مقالات کنفرانس در هر هفته در سراسر جهان منتشر می‌شود (یعنی بیش از شش میلیون در سال). با این وجود، ناشران برآورد می‌کنند که حدود ۲ درصد از مقالات ارسالی به اغلب مجلات، احتمالاً جعلی هستند.
پیامدهای واقعی تحقیقات جعلی
اگر این تجارت سیاه انتشار مقاله، عواقب ناگوار و وخیمی نداشت، می‌توانست تا حدی مضحک به نظر برسد. زمانی که یک مطالعه جعلی منتشر می‌شود، به تنهایی باقی نمی‌ماند، بلکه توسط سایر محققان خوانده، به اشتراک گذاشته و مورد استناد قرار می‌گیرد. این مطالعه بخشی از بدنه دانش علمی شده و به طور بالقوه سال‌ها تحقیق را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
در حوزه پزشکی، تأثیر این پدیده به ویژه نگران‌کننده است. برخی از مطالعات جعلی، تحقیقات سرطان را به بیراهه کشانده و دانشمندانی را که از روی حسن نیت به داده‌های نادرست اتکا کرده‌اند، گمراه ساخته‌اند. در جریان همه‌گیری کووید-۱۹ نیز مطالعات بی‌کیفیت یا آشکارا دستکاری‌شده، آتش مناقشات بر سر برخی از روش‌های درمانی را شعله‌ورتر ساخته و بر سردرگمی افکار عمومی افزودند.
مسئله اعتماد نیز حائز اهمیت است. علم بر پایه قراردادی نانوشته از اعتبار و وثوق بنا شده است. هنگامی که یک رسوایی علمی برملا می‌شود، زمانی که مطالعه‌ای پس از صدها بار استناد، پس گرفته می‌شود، اعتبار کل نظام علمی مخدوش می‌شود. در دنیایی که تئوری‌های توطئه در سایه کوچک‌ترین تردیدی رشد می‌کنند، هرگونه خدشه‌ای به اعتبار علم، روزنه‌ای است برای ورود اطلاعات نادرست.
آیا هنوز می‌توان به علم اعتماد کرد؟
در مواجهه با این تهدید، اقداماتی برای مقابله با آن در حال انجام است. ابزارهای دیجیتالی برای ردیابی مقالات مشکوک توسعه یافته‌اند. الگوریتم‌هایی مانند "Problematic Paper Screener" میلیون‌ها مطالعه را برای شناسایی الگوهای مشکوک بررسی می‌کنند، در حالی که پلتفرم‌هایی مانند "Retraction Watch" مقالات پس گرفته شده را ردیابی می‌کنند تا از ادامه استناد به آنها جلوگیری شود.
با این حال، نبرد پیچیده است. برخی از مجلات از ترس لکه‌دار شدن اعتبار خود یا صرفاً به دلیل کمبود منابع برای انجام تحقیقات دقیق، در پس گرفتن مقالات جعلی تعلل می‌کنند. برخی دیگر نیز سودجویانه، تا زمانی که تجارت پرسود باشد، چشم خود را بر روی برخی از تقلب‌ها می‌بندند.
برای ریشه‌کن کردن این آفت، تجدید نظر اساسی در مدل انتشار تحقیقات علمی ضروری است. تنظیم دقیق‌تر فرآیند بررسی همتا از طریق پرداخت هزینه به داوران برای تضمین دقت کار، ترویج شفافیت از طریق دسترسی آزاد به داده‌های تحقیق برای امکان تأیید نتایج توسط سایر دانشمندان و تغییر نحوه ارزیابی محققان - با تمرکز نه فقط بر کمیت انتشارات، بلکه بر تأثیر واقعی کار آنها - از اهمیت بسزایی برخوردار است.
منبع: وب‌سایت Glass Almanac
هوش مصنوعی مقاله و پایان نامه علمی می نویسد.!! سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.