اسفند ۱۴۰۳ چگونه گذشت؟ از بسته شدن پرونده ۸۸ تا سخنرانی های آتشین حسن روحانی!

به گزارش سرویس سیاسی تابناک، محور اصلی دهه نخستین اسفند استیضاح وزیر اقتصاد بود؛ اول اسفند استیضاح همتی اعلام وصول شد و همان روز رئیس جمهور در وزارت اقتصاد حضور یافت که برخی این حضور را واکنشی به اقدام مجلس دانستند.

در روز‌های بعد نیز پزشکیان وضعیت اقتصاد را نشات گرفته از دلایل مختلف خواند که وابسته به شخص وزیر نیست. نمایندگان مجلس نیز صحبت‌های مهمی در این راستا داشتند برای مثال مالک شریعتی ادعا کرده بود به نمایندگان پیشنهاد‌های مالی برای عدم استیضاح شده. پیامک ارسالی به نمایندگان و فشار بر روی آنان برای استیضاح از سمت مردم نیز یکی از دیگر مواردی بود که نمایندگان از آن سخن می‌گفتند.

 در همین راستا محمدقسیم عثمانی در گفت‌و‌گو با تابناک گفته بود: «هجمه‌ای شروع کردند که گویا یک تیم خاص هدایت شده و سازماندهی شده هستند. پیامک‌هایی از شهر‌هایی خاص فرستاند مبنی بر اینکه وزیر را استیضاح کنید، وزیر را حذف کنید و از این قبیل و اگر استیضاح نکنید؛ مرد نیستید! که قطعاً این اتفاق خودجوش نیست. ظاهراً می‌خواهند برای بقیه وزیران هم این حرکت را تکرار کنند. از شهر‌های خاصی هستند، اگر فشار اقتصادی هست، که بر روی کل کشور است و فقط متوجه یک بخش از کشور نیست. چرا مثلاً از مناطق ما پیام نمی‌فرستند؟ چرا از شهرستان‌های کوچیک نمی‌فرستند و فقط از یک سری شهر‌های خاص که نماینده‌های خاص سیاسی دارند، پیامک می‌آید؟ بنابر این، اینها هدایت‌شده است و با انگیزه خاصی انجام می‌شود. ولی امیدواریم که مجلس زیر بار این شگرد‌های سازماندهی‌شده نرود.»

در نهایت صبح روز ۱۲ اسفند استیضاح همتی مورد بررسی قرار گرفت و نهایتاً او موفق به کسب رأی اعتماد مجدد از مجلس نشد. نطق پزشکیان در این جلسه نیز حاشیه ساز شد و غالباً آن را بیانی از موضع ضعف خواندند.

اما این تمام پیامد استیضاح همتی نبود؛ حدود ۱۲ ساعت بعد همانطور که پیش‌تر ادعا‌هایی شده بود، خبر استعفای ظریف منتشر شد و ساعاتی بعد نیز توسط خود او تأیید شد و گفت این استیضاح به توصیه رئیس قوه قضائیه برای پیشگیری از فشار بیشتر بر دولت بوده است. بدین ترتیب پایداری و نمایندگان مخالف دولت پس از فشار‌ها و موج سازی‌های فراوان موفق شدند با یک تیر دو نشان بزنند و به مقصود خود برای حذف همتی و ظریف از دولت برسند. بخش اعظمی از اصلاح طلبان با اعتراض به رویه پزشکیان و با کنایه توصیه کردند میدری و ظفرقندی نیز از دولت خارج شوند تا وفاق تکمیل شود. البته شایعاتی مبنی بر استعفای اعتراضی این دو وزیر وجود داشت که در نهایت به وقوع نپیوست.

از دیگر پیامد‌های استیضاح همتی افزایش مداوم و هرروزه قیمت ارز و طلا تا آخرین لحظات سال بود درست برخلاف آنچه از سوی موافقین استیضاح ادعا می‌شد.

نامه ترامپ به رهبر انقلاب نیز خبر مهم دیگر اسفند بود؛ ابتدا صرفاً ادعایی از سوی ترامپ در یک مصاحبه تلویزیونی مطرح شد که مسئولین ایرانی در واکنش اعلام کردند این نامه به دستشان نرسیده است و در نهایت ۲۲ اسفند مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات با سفر به تهران نامه رئیس‌جمهور آمریکا را تحویل عراقچی داد و از سوی ایران اعلام شد در فرصتی مناسب به آن پاسخ داده خواهد شد.

۸ اسفند تجمعی چند نفره در مقابل مجلس برای درخواست اجرای طرح حجاب صورت گرفت که پرونده جدید و چالش برانگیزی را در کشور باز کرد و تحصن و تجمعات ادامه داری آغاز شد. نمایندگان مجلس از موثرترین افراد این جریان بودند؛ برخی از آنها ادعا‌هایی مبنی بر دریافت پول جهت تحصن مطرح کردند. نقدعلی که در دیدار کارگزاران نیز به رهبری درباره قانون حجاب اعتراض کرده بود در یکی از این تجمعات روایت و ادعای دروغینی درباره اظهارنظر رهبر انقلاب داشت. ثابتی نیز با حضور در میان آنان گفت وقتی ظریف به صورت غیرقانونی در دولت حضور دارد پس نباید

با اقدام غیرقانونی متحصنین و معترضین برخورد شود. نبویان، اما غیرقابل پیش بینی‌تر از سایرین ظاهر شد؛ او با انتشار ویدیو‌های ضبط شده‌ای با موضعی منطقی از تعلیق اجرای قانون توسط شورایعالی امنیت ملی دفاع کرد و آن را در شرایط کنونی به صلاح کشور دانست. مواضع نبویان هجمه از سوی همفکران او را در پی داشت که تابناک در گزارشی به آن پرداخت؛ در قسمتی از این گزارش آمده است: «سیدمحمود نبویان، نماینده تهران و عضو ارشد این جبهه، با مواضع اخیر خود که مخالفت صریح با تندرو‌ها و فراخوان تجمع درباره حجاب را شامل می‌شود، موجی از واکنش‌ها را در میان نزدیکان و هم‌فکرانش برانگیخته است. این اختلافات که به رسانه‌ها کشیده شده، نشان‌دهنده جدایی چهره‌هایی مانند نبویان از جریان تندرو درون جبهه پایداری است.»

تشییع سید حسن نصرالله در لبنان پس از گذشت ۵ ماه یکی از وقایع مهم اسفند به شمار می‌آید؛ سوای از اهمیت ذاتی این تشییع و حملات اسرائیل به لبنان در همان روز، عدم دعوت از پزشکیان در عین اعلام آمادگی وی برای حضور در این مراسم یکی از نکات مهم بود. بر این اساس قالیباف که با پیگیری‌های خود از سوی رئیس مجلس لبنان دعوت شده بود با هیئت محدودی از مسئولین ایرانی عازم بیروت شدند.

در داخل، اما این تشییع منجر به سر باز کردن شکافی قدیمی و عمیق شد؛ حضور سعید جلیلی در در ویژه برنامه تشییع پیکر شهید سیدحسن نصرالله در شبکه خبر و همچنین پرسش از او در جلسه‌ی دیگری پیرامون صحت و سقم جلسه ایام انتخابات در مشهد و ادعای حضور سید حسن نصرالله و یا تماس وی با جلیلی و در نهایت گزارش منتشره از سوی رجانیوز پیرامون جلسه خیابان راهنمایی مشهد باعث درگیری دوباره میان طرفدارای جلیلی و قالیباف در فضای مجازی شد درگیری عمیقی که به لطف اخبار دیگر خیلی ادامه دار نشد.

در این ماه روحانی نیز چندین بار با مواضعی که اتخاذ کرد به وضوح تلاش داشت دوباره بر سر زبان‌ها بیاید و به جایگاه پیشین خود دست یابد؛ او از انتقاد به قانون حجاب و رویکرد جمهوری اسلامی درباره حجاب تا عدم مخالفت رهبری با مذاکره، مخالفت همزمان تندرو‌های داخلی و نتانیاهو با خرید سامانه اس ۳۰۰ برای ایران، توصیه فتحی شقاقی برای اولویت قرار دادن ایران و تأیید مصوبه سران قوا درباره افزایش قیمت بنزین سال ۹۸ توسط رهبر انقلاب اظهار نظر داشت که البته مورد آخر منجر به بازنشر تصویری از دستخط رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره تصمیم‌گیری سران سه قوه در این خصوص شد.

مجادله لفظی ترامپ و زلنسکی خبری بود که نه تنها ایران بلکه در کل جهان سروصدا کرد، این اتفاق منجر به بازخوانی و یادآوری توییت سه سال گذشته رهبری در این باره شد. تابناک بازتاب رسانه‌ای این درگیری را مورد بررسی قرار داده و چنین صورت بندی می‌نماید: «در حالی که رسانه‌های اروپایی عمدتاً این مشاجره را به‌عنوان یک بحران دیپلماتیک با پیامد‌های جدی برای اوکراین به تصویر کشیده‌اند، رسانه‌های آمریکایی روایتی تقسیم‌شده‌تر ارائه داده‌اند که منعکس‌کننده چشم‌انداز سیاسی قطبی‌شده این کشور است. واکنش‌های رهبران جهان به‌طور عمده در حمایت از زلنسکی بوده، هرچند برخی چهره‌های پوپولیست از رویکرد ونس حمایت کرده‌اند. با فروکش کردن گرد و غبار این رویداد، به نظر می‌رسد که این حادثه تأثیرات ماندگاری بر روابط آمریکا و اوکراین و پویایی‌های ژئوپلیتیکی گسترده‌تر جنگ خواهد داشت.».

تدریس به زبان مادری هم از اخبار چالشی آخرین ماه سال بود که البته موجب شکل گیری دوقطبی عمیقی میان موافقان و مخالفان آن شد دولت این موضوع را از شعار‌های انتخاباتی پزشکیان در دوره‌های مختلف می‌داند و برای توجیه پافشاری خود به قانون اساسی نیز اشاره دارد.

صدور حکم برای دو وزیر دولت سیزدهم (ساداتی نژاد و فاطمی امین) موجب واکنش‌های بسیاری خصوصاً از سمت مخالفین این دولت شد هرچند که حامیان دولت حتی به غلط از این دو وزیر حمایت کرده و با تمسک به مقایسه با زنگنه حکم قوه قضائیه را زیر سؤال بردند.

در رابطه با FATF نیز در آخرین روز‌های سال مجمع تشخیص اعلام کرد پس از بررسی‌ها کمیسیون مشترک به ۲ لایحه cft و پالرمو رأی مثبت داده است و جلسات مربوطه در صحن مجمع برای رأی گیری نهایی در ابتدای سال ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.

آخرین دستاورد دولت در وفاق با قوه قضائیه نیز در ۲۷ اسفند رقم خورد و رفع حصر کروبی اعلام شد همچنین ادعا‌هایی مبنی بر تعیین تکلیف وضعیت حصر میرحسین موسوی در سال ۱۴۰۴ مطرح شد که باید منتظر نتیجه آن بود.