به گزارش تابناک ، امروز، ۷ آوریل ۲۰۲۵، بهانهای است برای جشن گرفتن تولد نمادین اینترنت، پدیدهای که زندگی بشر را برای همیشه تغییر داد.
اما چرا این تاریخ؟
در ۷ آوریل ۱۹۶۹، سندی به نام RFC ۱ (Request for Comments ۱) منتشر شد که به نوعی نقطه شروع مستندسازی ایدهها و پروتکلهایی بود که بعدها به اینترنت تبدیل شدند. بیایید سفری به گذشته داشته باشیم و داستان پیدایش و سیر تحول اینترنت را از ابتدا تا امروز مرور کنیم.
سرآغاز: ایدهای از دل جنگ سرد
داستان اینترنت به دهه ۱۹۶۰ و اوج جنگ سرد بین ایالات متحده و شوروی برمیگردد. در آن زمان، وزارت دفاع آمریکا به دنبال راهی بود تا شبکهای ارتباطی بسازد که حتی در صورت حمله اتمی بتواند کار کند. این ایده از آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (ARPA) شروع شد، که بعدها به DARPA معروف شد. هدف این بود که سیستمی غیرمتمرکز ایجاد شود تا اگر بخشی از آن از بین رفت، کل شبکه از کار نیفتد.
در سال ۱۹۵۸، پس از پرتاب اسپوتنیک توسط شوروی، آمریکا احساس خطر کرد و ARPA را تأسیس کرد تا در فناوری پیشرو باشد. یکی از پروژههای این آژانس، شبکهای به نام ARPANET بود که بهعنوان جد بزرگ اینترنت امروزی شناخته میشود.
پایهگذارها و جرقه اولیه
اگر بخواهیم یک نفر را بهعنوان "پدر اینترنت" نام ببریم، کار سخت میشود، چون اینترنت نتیجه تلاش گروهی از نوابغ بود. اما چند نام کلیدی برجستهاند:
پل باران: مهندس آمریکایی که در دهه ۱۹۶۰ مفهوم "بستهبندی دادهها" (Packet Switching) را مطرح کرد. او پیشنهاد داد دادهها به بستههای کوچک تقسیم شوند و از مسیرهای مختلف به مقصد برسند، ایدهای که قلب اینترنت امروزی است.
جوزف لیکلایدر: او که در ARPA کار میکرد، در سال ۱۹۶۲ از "شبکه کهکشانی" صحبت کرد، یعنی سیستمی که کامپیوترها در سراسر جهان را به هم متصل کند. این رویاهایش بود که بعدها به واقعیت پیوست.
رابرت تیلور و لری رابرتز: این دو نفر در سال ۱۹۶۶ پروژه ARPANET را بهطور جدی پیش بردند.
ایده از آمریکا شروع شد، اما بهسرعت به یک تلاش بینالمللی تبدیل شد. در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۹، اولین پیام از طریق ARPANET بین دو کامپیوتر در دانشگاه UCLA و مؤسسه تحقیقاتی استنفورد ارسال شد. پیام ساده بود: "LO"، که قرار بود "LOGIN" باشد، ولی سیستم قبل از تکمیل پیام خراب شد! این لحظه، تولد عملی اینترنت بود.
دهه ۱۹۷۰: گسترش و استانداردسازی
در دهه ۱۹۷۰، ARPANET رشد کرد و دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی بیشتری به آن پیوستند. اما چالش بزرگ، اتصال شبکههای مختلف به هم بود. اینجا بود که وینتون سرف و رابرت کان وارد میدان شدند. آنها در سال ۱۹۷۴ پروتکل TCP/IP را طراحی کردند که به شبکهها اجازه میداد با زبان مشترکی ارتباط برقرار کنند. این پروتکل، ستون فقرات اینترنت امروزی است.
در همین دهه، ایمیل هم متولد شد. ری تاملینسون در سال ۱۹۷۱ اولین ایمیل را ارسال کرد و علامت @ را برای آدرسدهی معرفی کرد، چیزی که هنوز هم استفاده میکنیم.
دهه ۱۹۸۰: اینترنت عمومی میشود
تا اوایل دهه ۱۹۸۰، اینترنت هنوز محدود به محققان و نظامیان بود. اما در سال ۱۹۸۳، ARPANET بهطور کامل به TCP/IP مهاجرت کرد و این تاریخ بهعنوان "تولد رسمی اینترنت" شناخته میشود. در همین زمان، بنیاد ملی علوم آمریکا (NSF) شبکه NSFNET را راهاندازی کرد که دانشگاهها را به هم متصل میکرد.
در اواخر دهه ۱۹۸۰، اینترنت از انحصار دولت خارج شد و شرکتهای خصوصی شروع به ارائه خدمات کردند. همچنین، در سال ۱۹۸۹، تیم برنرز-لی، دانشمند بریتانیایی در CERN سوئیس، ایده "وب جهانی" (World Wide Web) را مطرح کرد. وب، که اغلب با اینترنت اشتباه گرفته میشود، سیستمی بود برای دسترسی آسان به اطلاعات از طریق مرورگرها و لینکها.
دهه ۱۹۹۰: انفجار وب و تجاریسازی
دهه ۱۹۹۰، دوران طلایی اینترنت بود. در سال ۱۹۹۱، وب جهانی بهطور عمومی عرضه شد و در سال ۱۹۹۳، مرورگر Mosaic (که بعدها به Netscape تبدیل شد) دسترسی به وب را برای همه آسان کرد. شرکتها مثل یاهو (۱۹۹۴) و گوگل (۱۹۹۸) ظهور کردند و اینترنت به یک ابزار تجاری و روزمره تبدیل شد.
در این دهه، تعداد کاربران اینترنت از چند هزار نفر به میلیونها نفر رسید. خرید آنلاین، چترومها و وبسایتهای شخصی همهجا بودند. در سال ۱۹۹۵، NSFNET کنار رفت و اینترنت کاملاً به بخش خصوصی واگذار شد.
دهه ۲۰۰۰: شبکههای اجتماعی و موبایل
با ورود به قرن جدید، اینترنت وارد فاز جدیدی شد. در سال ۲۰۰۴، فیسبوک متولد شد و شبکههای اجتماعی مثل توییتر (۲۰۰۶) و اینستاگرام (۲۰۱۰) زندگی دیجیتال ما را تسخیر کردند. همزمان، ظهور گوشیهای هوشمند (مثل آیفون در ۲۰۰۷) اینترنت را به جیب همه برد.
سرعت اینترنت هم با فناوریهایی مثل DSL، فیبر نوری و بعدها ۴G جهش کرد. یوتیوب (۲۰۰۵) ویدئو را به مرکز توجه آورد و استریمینگ با نتفلیکس و اسپاتیفای همهگیر شد.
دهه ۲۰۱۰ تا امروز: هوش مصنوعی و همهگیری
در دهه ۲۰۱۰، اینترنت به هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT) و کلانداده گره خورد. الکسا، سیری و خانههای هوشمند نشان دادند که اینترنت دیگر فقط برای انسانها نیست. همهگیری کرونا در سال ۲۰۲۰ هم اینترنت را ضروریتر کرد: دورکاری، آموزش آنلاین و ارتباطات مجازی به لطف اینترنت ممکن شد.
تا سال ۲۰۲۵، ۵G همهجا را فرا گرفته، متاورس در حال شکلگیری است و اینترنت به ابزاری برای اتصال میلیاردها دستگاه تبدیل شده. از بلاکچین و ارزهای دیجیتال تا واقعیت مجازی، اینترنت همچنان در حال تحول است.
نتیجه: میراثی جهانی
اینترنت از یک پروژه نظامی در آمریکا شروع شد، اما حالا یک پدیده جهانی است. از ایدههای پل باران و لیکلایدر تا نوآوریهای سرف، کان و برنرز-لی، این شبکه نتیجه همکاری ذهنهای درخشان از سراسر جهان است. امروز، ۷ آوریل ۲۰۲۵، بیش از ۵ میلیارد نفر به اینترنت متصلاند و این عدد هر روز رشد میکند.
اینترنت دیگر فقط یک فناوری نیست؛ بلکه فرهنگ، اقتصاد و زندگی ماست. از ارسال اولین "LO" تا متاورس، این سفر ادامه دارد و آیندهاش هنوز نانوشته است. تولدش مبارک!
اما "LO" چه بود و چه عاملی آن را به یک رویداد مهم تبدیل کرد؟
تاریخ دقیق این رویداد ۲۹ اکتبر ۱۹۶۹ است. در آن روز، در آزمایشگاهی واقع در دانشگاه کالیفرنیا، لسآنجلس (UCLA)، گروهی از پژوهشگران در تلاش بودند تا برای نخستین بار دو رایانه را از طریق شبکه ARPANET به یکدیگر متصل کنند. این دو رایانه، یکی در UCLA و دیگری در مؤسسه تحقیقاتی استنفورد (SRI) قرار داشتند که فاصلهای حدود ۵۰۰ کیلومتر از یکدیگر داشتند. هدف آنها ارسال یک پیام ساده بود تا عملکرد این شبکه را آزمایش کنند.
پژوهشگران تصمیم گرفتند کلمه "LOGIN" را به عنوان اولین پیام ارسال کنند، زیرا این واژه ساده و منطقی برای ورود به سیستم مقابل به نظر میرسید. چارلی کلاین (Charley Kline)، دانشجوی UCLA، پشت رایانه قرار داشت و فرایند تایپ را آغاز کرد. او از طریق تماس تلفنی با بیل دووال (Bill Duvall)، که در استنفورد بود، هماهنگی لازم را انجام میداد.
روند کار به این شکل پیش رفت: چارلی ابتدا حرف "L" را تایپ و ارسال کرد و بیل از طریق تلفن تأیید کرد که این حرف دریافت شده است. سپس چارلی حرف "O" را تایپ کرد و بیل بار دیگر دریافت آن را تأیید کرد. اما هنگامی که به حرف "G" رسید، سیستم به طور ناگهانی دچار نقص فنی شد و ارتباط قطع گردید. در نتیجه، پیام ناتمام ماند و تنها "LO" ارسال شد، نه کلمه کامل "LOGIN". این لحظه، هرچند امروز ممکن است طنزآمیز به نظر آید، در آن زمان یک دستاورد بزرگ تلقی میشد؛ زیرا برای اولین بار، دو رایانه از راه دور موفق به برقراری ارتباط با یکدیگر شده بودند، حتی اگر این ارتباط تنها شامل دو حرف بود.
چرا "LO" به یک نماد تبدیل شد؟
"LO" به عنوان اولین گام لرزان در تاریخ اینترنت ثبت شده است. همانند اولین کلمهای که یک کودک بر زبان میآورد، این پیام کامل نبود، اما نشاندهنده پتانسیل بالای این فناوری بود. با توسعه ARPANET و تبدیل آن به اینترنت امروزی، داستان "LO" به یک روایت نمادین و افسانهمانند تبدیل شد که یادآور این واقعیت است که حتی بزرگترین نوآوریها نیز از گامهای کوچک و گاه ناقص آغاز میشوند.
نکته جالب دیگری که قابل ذکر است این است که برخی به طنز پیشنهاد کردهاند که "LO" میتوانست مخفف "Hello" (سلام) باشد، اما در حقیقت این تنها یک اتفاق تصادفی بود. با این حال، این پیام ناتمام به عنوان "سلام اینترنت به جهان" در تاریخ ماندگار شد.
پشت صحنه فنی
در آن زمان، رایانهها از دستگاههایی به نام IMP (Interface Message Processor) استفاده میکردند که نقش نوعی روتر ابتدایی را ایفا میکردند. این دستگاهها دادهها را به بستههای کوچک تقسیم و ارسال میکردند؛ مفهومی که به "Packet Switching" معروف است و توسط پل باران مطرح شده بود. نقص سیستم نیز به محدودیتهای سختافزاری و نرمافزاری آن دوره بازمیگشت؛ فناوری هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار داشت و از پایداری لازم برخوردار نبود.
"LO" در فرهنگ اینترنت
این رویداد در فرهنگ فناوری به چنان اهمیتی دست یافته که گاه در کنفرانسها یا مستندها به آن اشاره میشود. برای مثال، در سالگردهای اینترنت، پژوهشگران و تاریخنگاران این لحظه را یادآوری میکنند. حتی در موزههای فناوری، مانند موزه تاریخ کامپیوتر در کالیفرنیا، به این رویداد ادای احترام شده است.
بنابراین، "LO" تنها دو حرف ساده نبود، بلکه آغازگر انقلابی بود که امروزه ما را به یکدیگر متصل کرده است. از آن روز در UCLA تا لحظه کنونی که از طریق اینترنت با شما در ارتباط هستیم، همه چیز از آن لحظه ساده و ابتدایی سرچشمه گرفته است. این موضوع، شگفتانگیز و قابل تأمل است.
اولین ماوس کامپیوتر
اولین ماوس کامپیوتر با اینکه عملکردی مشابه دارند، ساختاری کاملاً متفاوت با آنچه امروز میبینیم داشت...
ماوس کامپیوتر، که این روزها به بخش جدانشدنی از زندگی روزمرهی کاربرانی که با رایانه کار میکنند (یعنی تقریباً همه!) تبدیل شده، به ابزاری بدل شده که کار با آن تقریباً مثل یک عادت طبیعی است.
اما زمانی بود که این وسیله در دنیای رایانه کاملاً ناشناخته بود! تا اینکه یک فرد آیندهنگر جرقهای در ذهنش زده شد و نخستین مدل آن را طراحی کرد. اما چه کسی ماوس را اختراع کرد و اولین نمونهی آن چه شکلی بود؟
اختراع اولین ماوس کامپیوتر را مدیون مهندس برق آمریکایی، داگلاس انگلبارت هستیم. انگلبارت این وسیله را در سال ۱۹۶۴، زمانی که پژوهشگر در مؤسسه تحقیقات استنفورد (SRI) بود، طراحی کرد.
اولین مدل ماوس او از دو چرخ فلزی، یک برد مدار چاپی (circuit imprimé) و تنها یک دکمه تشکیل شده بود و جالب اینکه… بدنهی آن از چوب ساخته شده بود! پوششی که بسیار با ظاهر و مواد استفادهشده در ماوسهای امروزی فرق دارد.
افسانه کیهان فر
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.