تابناک بررسی می کند:
یادی از اکبر اعتماد پدر فناوری هستهای/ "مادر" و "وطن" را در زندگی نمی‌توان تغییر داد یا فراموش کرد"
اکبر اعتماد با تأسیس سازمان انرژی اتمی، مبنایی برای پیشرفت علمی و صنعتی کشور فراهم کرد. درگذشت او با واکنش‌های مثبت و تقدیر از خدماتش همراه بود، او همچنین به‌عنوان نمادی از همکاری بین علم و سیاست شناخته می‌شود، که در دوران خود، پلی میان ایران و جامعه بین‌المللی علمی بود.
به گزارش سرویس سیاسی تابناک ، اکبر اعتماد، یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی و سیاسی ایران در قرن بیستم، به‌عنوان بنیانگذار و اولین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران شناخته می‌شود و از او با لقب «پدر فناوری هستهای ایران» یاد می‌کنند.
درگذشت او در سن ۹۵ سالگی، واکنش‌های گسترده‌ای در میان جامعه علمی، سیاسی و عمومی ایران به دنبال داشت، از جمله پیام تسلیت بی‌سابقه رئیس‌جمهور ایران که برای اولین بار برای یک مقام ارشد دوره پهلوی (معاون نخست‌وزیر) صادر شد.
زندگی‌نامه اکبر اعتماد
اکبر اعتماد در ۱۹ دی ۱۳۰۹ (۳ فوریه ۱۹۳۰) در شهر همدان متولد شد. او از خانواده‌ای با پیشینه فرهنگی و علمی بود و از کودکی علاقه زیادی به علم و دانش نشان داد. برای ادامه تحصیل راهی سوئیس شد و در دانشگاه لوزان تحصیلات خود را در رشته مهندسی برق آغاز کرد. در سال ۱۹۵۷ مدرک کارشناسی خود را دریافت کرد و سپس در سال ۱۹۵۸ کارشناسی ارشد و در سال ۱۹۶۳ دکترای خود را در فیزیک راکتور از همان دانشگاه به دست آورد.
اکبر اعتماد گفته بود: «دو چیز 'مادر' و 'وطن' را در زندگی نمی‌توان تغییر داد یا فراموش کرد.»
تجربیات شغلی در سوئیس
او تجربه کاری ارزشمندی در سوئیس کسب کرد. به مدت یک سال و نیم به‌عنوان مهندس پژوهش در شرکت براون، بووری و سی (Brown, Boveri & Cie) فعالیت کرد و سپس به مدت پنج سال و نیم رئیس گروه حفاظت هستهای در مؤسسه فدرال تحقیقات راکتور سوئیس بود. این تجربیات، پایه‌ای محکم برای فعالیت‌های بعدی او در ایران فراهم کرد.
بازگشت به ایران و تأسیس سازمان انرژی اتمی
اعتماد در سال ۱۳۴۴ به ایران بازگشت و توسط صفی اصفیا، رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه، به‌عنوان مشاور فنی طرح پژوهش‌های راکتور اتمی استخدام شد. یک سال بعد، دفتر انرژی اتمی در سازمان برنامه و بودجه را تأسیس کرد و در سال ۱۳۵۳ به‌عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران منصوب شد. او تا سال ۱۳۵۷، یعنی تا زمان وقوع انقلاب اسلامی، در این سمت باقی ماند.
در دوران ریاستش، اعتماد برنامه‌ای بلندپروازانه برای توسعه انرژی هستهای در ایران طراحی کرد. او معتقد بود که ایران باید به فناوری هستهای برای منظور‌های صلح آمیز دست یابد و برای این منظور، با کشور‌های مختلف، از جمله آلمان و فرانسه، مذاکراتی را آغاز کرد. او همچنین در دانشگاه تهران و دانشگاه بوعلی سینا همدان تدریس کرد و در تأسیس دانشگاه بوعلی سینا نقش مهمی داشت.
زندگی پس از انقلاب
پس از انقلاب ۱۳۵۷، او از ایران خارج شد و در فرانسه ساکن شد. او تا آخر عمر خود به فعالیت‌های علمی و نوشتن مقالات و کتاب‌های تخصصی در زمینه انرژی هستهای ادامه داد. در سال ۱۳۹۱، مستندی با عنوان «من اکبر اعتماد، اتم می‌شکنم» به کارگردانی سید وحید حسینی و احمدرضا گنجه‌ای درباره زندگی او ساخته شد. کتاب «در پرتگاه حوادث» نیز توسط محمد حسین یزدانی راد درباره زندگی وی به صورت مصاحبه در قالب تاریخ شفاهی گردآوری و در سال ۱۳۹۶ منتشر شد.
اعتماد در این کتاب، نظرات خود را درباره تاریخ علمی و سیاسی ایران بیان کرده است. او در مصاحبه هایش بر ضرورت استقلال علمی و نقش فناوری هستهای در تقویت اقتصاد کشور تأکید داشته و به‌طور مکرر به اهمیت توسعه فناوری هستهای برای پیشرفت علمی و صنعتی ایران اشاره کرده است.
در سال ۱۳۹۲ ایسنا در ابتدای گفتگویی که با اکبر اعتماد داشت در باره او چنین نوشت: "ایرانی است و به ایرانی بودنش افتخار می‌کند و مردم کشورش را بهترین مردمان می‌داند.
روحیه ضد آمریکایی‌اش غیر قابل انکار و ملموس است و اذعان دارد که در زمان مسوولیتش "از ابتدا دو کشور آمریکا و شوروی را در توافق‌ها و قرارداد‌ها از مغزش بیرون کرده است" و البته این روحیه در سال‌های بعد از انقلاب هم استمرار داشته است.
اکبر اعتماد اولین مدیر اتمی ایران می‌گوید که بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به خاطر اینکه نمی‌خواسته مورد پرسش یا انگشت‌نگاری قرار گیرد به آمریکا نرفته است.
اکبر اعتماد اولین مدیر اتمی ایران می‌گوید که بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به خاطر اینکه نمی‌خواسته مورد پرسش یا انگشت‌نگاری قرار گیرد به آمریکا نرفته است.
وی معتقد است قبل از این که ۱+۵ در مذاکرات هسته ای از ایران چیزی بخواهند" مجلس شورای اسلامی نحوه و سطح غنی سازی را در چارچوب قانون مشخص کند".
رییس پیشین سازمان انرژی اتمی کشور همچنین تاکید کرد که با وجود همکاری های ایران با آژانس "اگر ۱+۵ دست از ضایع کردن حق ایران طبق ان. پی. تی برنداشت، ادامه حضور در آژانس توجیهی نخواهد داشت".
اعتماد که در سال‌های پس از انقلاب اسلامی ترک وطن کرده است درباره فضای سیاسی اجتماعی حاکم بر کشور می‌گوید: مشغول شدن مردم به مباحثی مثل طلا، سکه و دلار نشان دهنده آن است که مردم خود را در سرنوشت کشور مهم نمی‌دانند و از سوی دولت به خوبی به بازی گرفته نشده‌اند.
این که ۱+۵ باید حق غنی سازی را برای ایران به رسمیت بشناسد، صحیح نیست. "
"موضوع هستهای بهانه خصومت با نظام حاکم بر ایران است. "
اکبر اعتماد همچنین در مصاحبه‌ی دیگری در همان سال گفته بود: _«دو چیز 'مادر' و 'وطن' را در زندگی نمی‌توان تغییر داد یا فراموش کرد.»
_«متاسفانه امروز جوانان کشور بدون توجه و بیشتر برای کار کردن نه تحصیل و کسب علم، کشور را ترک می‌کنند.»
_«متاسفانه امروز جوانان کشور بدون توجه و بیشتر برای کار کردن نه تحصیل و کسب علم، کشور را ترک می‌کنند.»
اکبر اعتماد در مورد عدم پذیرش مسئولیت‌های جدید در ایران و دلیل عدم بازگشت به ایران پس از انقلاب گفته بود:
«قبول نکردم که مسئولیتی به عهده بگیرم، چون واقعا مطمئن نبودم وضعیت در ایران به چه سمت پیش می‌رود و اصلا من می‌توانم در شرایط جدید در ایران کار کنم و اختیارات کافی داشته باشم یا خیر.»
بنیانگذار صنعت هسته ی ایران بر شفاف سازی و واقع گرایی در برنامه‌های هستهای کشور تأکید داشته و گفته بود:
«باید بر اساس شرایط اقتصادی و سیاسی و نیاز آینده کشور به انرژی هستهای به بازنگری در این برنامه بپردازند و نتیجه را به روشنی نیز برای مردم بازگو کنند و بیشتر از تبلیغات به واقعیت‌ها اشاره شود.»
پیام تسلیت دکتر پزشکیان در پی درگذشت پدر فناوری هستهای ایران، به عنوان اولین پیام تسلیت یک رئیس جمهور جمهوری اسلامی ایران برای یک مقام ارشد از دوره پهلوی (معاون نخست‌وزیر) شناخته می‌شود.
پیام تسلیت رئیس‌جمهور ایران (مسعود پزشکیان)
رئیس‌جمهور در پیامی درگذشت «استاد فرهیخته»، دکتر اکبر اعتماد، مؤسس سازمان انرژی اتمی را به جامعه علمی کشور، عموم علاقمندان و به ویژه خانواده گرامی وی تسلیت گفت. وی تصریح کرد: «بی‌شک خدمات ارزنده این شخصیت علمی که با احساس مسئولیت و آینده نگری گام‌های مؤثری در توسعه فناوری هستهای و استقلال علمی و صنعتی کشور برداشت و مسیر پیشرفت در این عرصه راهبردی را هموارتر کرد، برای همیشه در تاریخ کشورمان ماندگار خواهد بود.»
پیام تسلیت علی اکبر صالحی (رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی)
صالحی در پیامی از اعتماد به‌عنوان «پایه‌گذار صنعت هستهای ایران» یاد کرد و گفت: «استاد دکتر اعتماد با دوراندیشی و اخلاص و صداقت کم نظیر، آنچنان بنای مستحکمی در صنعت و فناوری هستهای بنیان گذاشت که الآن کشور عزیزمان ایران با افتخار و اقتدار تمام این میراث گران بها را به پیش می‌برد.»
پیام تسلیت محمدرضا عارف (معاون اول رئیس‌جمهور)
عارف در پیامی از درگذشت «چهره ماندگار در عرصه علم و فناوری»، دکتر اکبر اعتماد، ابراز تاسف کرد و گفت: «دکتر اعتماد، به حق «پدر فناوری هستهای ایران» نام گرفت و با تأسیس سازمان انرژی اتمی، بنیان‌های نخستین حرکت‌های بلندپروازانه کشور در مسیر دستیابی به فناوری‌های صلح آمیز هستهای را پی ریزی کرد.»
واکنش‌های عمومی
جامعه علمی ایران، از جمله دانشگاهیان و محققان، از درگذشت او ابراز تاسف کردند و خدمات او را در توسعه علم و فناوری هستهای تقدیر کردند. رسانه‌های ایران نیز به‌طور گسترده از این رویداد خبر دادند و زندگی و خدمات اعتماد را مورد تحلیل و تقدیر قرار دادند.
واکنش‌ها در فضای مجازی نیز زوایای مختلفی داشت:
_روحت شاد... ایرانی وطن پرست و وفادار.. /حاج نادر
_دکتر اکبر اعتماد یک دانشمند برجسته و مشاور آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی بود که صنعت هسته‌ا‌ای ایران را پایه گذاشت. به غایت شریف، آزادمرد، شجاع در دفاع از حقوق ملی ایران و عاشق وطن.سال ۸۳ دوبار توفیق گفت‌و‌گو با ایشان را در حاشیه مذاکرات ایران با تروئیکای اروپا، و در پاریس داشتم. ایشان طی چند دهه پیشنهاد‌های زیادی برای همکاری علیه ایران را رد کرد و زندگی ساده، اما سربلند در دفاع از میهن وهموطنان را برگزید. دکتر اکبر اعتماد باهماهنگی‌هایی که صورت گرفت از سال ۸۴، چند بار به کشور سفر کرد و کتاب و مستندی از زندگی وخاطرات اونیز منتشر شده‌است. روح‌شان شاد/پرویز اسماعیلی
_اکبر اعتماد، مردی که آینده فناوری هستهای ایران را شکل داد، در ۲۲ فروردین ۱۴۰۴درگذشت. او نه تنها بنیانگذار سازمان انرژی اتمی ایران بود، بلکه روح علمی وپیشرو بودن را در کشور به منصه ظهور رساند. میراثش همیشه در یاد تاریخ ایران خواهد ماند. یادش گرامی/پریسا
_بنیاد تاریخ شفاهی ایران گفت‌و‌گو با زنده‌یاد اکبر اعتماد را منتشر کرد. یاد آنها که برای ایران زیستند گرامی و راه‌شان همواره پر رهرو باد! /راد
غیر قابل انتشار: ۷
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۹
روحش شاد کاش برخی از مزدوران و خائنین از امثال اکبر اعتماد و اردشیر زاهدی، درس وطن دوستی و غیرت بگیرند روحش در آرامش ابدی روح این دانشمند برجسته وخدمتگذار صدیق ایران شاد ویادش گرامی باد ولی اگر ایشان در ایران مانده بود صددرصد توسط خلخالی بخاطر اوردن انرژی اتمی اعدام میشو شما به امروز نگاه نکنید خدا دکتر اعتماد را رحمتشان کند. شهید فخری زاده خیلی تلاش کرد تا امکان بازگشت ایشان به ایران را فراهم کند ولی باز هم تنگ نظران و فشارهایی که آوردند مانع از انجام این کار شدند 
ایشان آمرزیده هستند . انسانی شریف و فروتن وبلندهمت . تا آخرین لحظه ایرانی و ایراندوست ماند . 
ایشان خیلی به برجام اعتقاد نداشت و میگفت ما الکی تعهد داده ایم که خودمان را محدود کنیم بعد از انقلاب از ایران رفت و دیگه برنگشت دکتر اعتماد علاوه بر اینکه یک دانشمند هسته ای بود سیاستمدار هم بود و بدون ایجاد حساسیت سایر کشور ها کار خود را پیش برد . روحش شاد . سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.