آن روزها به دلیل اقتصاد یارانهای و چتر حمایتی دولت بر سر شیر، برندهای مطرح و صاحبنام لبنیات کشور رغبت نمیکردند که به این عرصه ورود کنند، چراکه آنها هم کارخانجات اقتصادی بودند که باید دخل و خرجشان را با هم یکسان میکردند و به جای تولید شیر یارانهای که شاید حاشیه سود کمی برای آنها داشت، به سمت تولید شیرهای با کیفیتتر و به عبارت دیگر، گرانتر گرایش داشتند.
اما شاید عمدهترین مزیت این اقدام دولت در راستای هدفمند کردن یارانه شیر، کشاندن برندهای مطرح و صاحبنام لبنیات کشور به عرصه تولید شیرهای با کیفیت یارانهای بود، به خصوص اینکه این بار در مصوبه کمیته تعیین قیمت شیر نیمهیارانهای در تهران، میزان بار میکروبی نیز ذکر شده است و دیگر قرار نیست هر شیر یارانهای در سبد مصرفی مردم قرار گیرد.
نکته دوم حائز اهمیت این است که در جریان توزیع شیرهای یارانهای به سبک قبلی به چشم میخورد و البته قرار بر این است که در توزیع شیر یارانهای به روش جدید کمتر شود، نالان بودن همیشگی دامداران و کارخانجات فرآوریکننده شیر بود که علیرغم بلعیدن یارانه 480 میلیارد تومانی، اما هم دولت ناراضی بود، هم دامدار و هم کارخانجات؛ بنابراین اصلاح قیمت شیر را شاید بتوان گامی در جهت اصلاح روشهای تولید و راضی نگاه داشتن دامداران دانست.
البته به نظر میرسد با ورود شیرهای یارانهای 600 تومانی به سبد خانوار مردم، دیگر صفی هم نباشد تا مردم برای دریافت این نوع شیرها در انتظار بمانند، چراکه به نظر میرسد تعداد کارخانجات تولیدکننده شیر هم افزایش یابد.
مردم باز هم صف میکشند؟
گزارش میدانی مهر از مقابل مغازهها و غرف میادین میوه و ترهبار نشانگر این بود که شیر در شکل و شمایل جدید و با نام برندهای مطرح در اختیار مشتریان قرار میگیرد و حتی شب گذشته نیز حدود ساعت 10 شب، این شیرهای یارانهای در اختیار مردم قرار میگرفتند، اما قیمتهای متفاوتی داشتند.
در این میان به نظر میرسد که از این پس، دیگر مردم دغدغه ایستادن در صف و تمام شدن سهمیه شیر یارانهای مغازهها را نداشته باشند و با خیال راحت به خرید بپردازند؛ چراکه قیمت شیر حداقل برای کارخانجات تولید کننده آنقدر جذاب هست که پای تولیدکنندگان مطرح را نیز به عرضه شیر به بازار برساند.
اما این امر شاید بتواند رقیبی برای شیرهای غیریارانهای 920 تومانی در بازار باشد؛ چراکه مردم اگر کیفیت را در شیرهای یارانهای احساس کنند، به طور قطع اقبال بیشتری به خرید این نوع شیرها نشان میدهند و البته، دولت هم باید برنامهریزی برای کارخانجات داشته باشد که عرضه را مطابق با نیاز مردم داشته باشد.
نکته دیگر هم ضرورت توجه به حفظ کیفیت شیرهای یارانهای در بلندمدت است که باید دولت مراقبت بیشتری در این زمینه داشته باشد، چراکه تجربه توزیع کالاهای یارانهای بعد از اجرای قانون هدفمندی یارانهها نشان میدهد که برخی تولیدکنندگان تنها برای جلب مشتری، در روزهای ابتدایی توزیع با قیمتهای جدید، اقدام به عرضه کالای با کیفیت میکنند، در حالیکه هرچه از روزهای آزادسازی میگذشت، کیفیت از سوی برخی تولیدکنندگان، کمتر شده است.
هم اکنون وزارت جهاد کشاورزی مدعی است که سالانه 9 میلیون تن شیر خام تولید میکند، در مقابل صنعت مدعی است که سالانه بیش از 5.5 میلیون تن قدرت جذب شیر بیشتر ندارد، بر همین اساس اینجا یک شرایط نامتعادل اقتصادی در صنعت لبنیات بوجود میآید که خود معضلآفرین است و بازار را دچار مشکل میکند.
دولت سالانه 2.3 میلیون تن شیر توزیع میکرد که به ازای هر کیلوگرم، 250 تومان به مصرفکننده یارانه پرداخت میشد، یعنی دولت سالانه بالغ بر 480 میلیارد تومان منابع مالی به عنوان یارانه شیر پرداخت میکرد.