روزنامه «ابتکار » نوشت:
«يک صندلي بهارستان چقدر مي‌ارزد؟» اين سوال نه ارزش مادي نمايندگي در خانه ملت را نشانه رفته‌است و نه ارزش معنوي آن را. تنها ناظر به همه تلاش‌هاي مادي و معنوي است که نامزدهاي انتخابات مجلس براي رسيدن به اين صندلي سبزرنگ به خرج مي‌دهند؛ از گرفتن وام و فروختن اموال خود تا رايزني با پيمان‌کاران، کارخانه‌داران و تاجران، از دادن شام و ناهار و اجاره سالن و گروه‌هاي موسيقي و استخدام چهره‌هاي مشهور ورزشي و هنري تا اهداي ماشين سواري و گوشي تلفن وتي‌شرت به جوانان، از راه‌اندازي کاراناوال‌هاي پرخرج تا چاپ و انتشار بنرهايي با ابعاد ساختمان‌هاي بزرگ. مهم‌تر از همه اينها، از مرگ يک کودک در زير چرخ‌هاي ماشين هيات همراه يک نامزد تا خرج آبرو و حيثيت چهره‌هاي متنفذ و قابل احترام در ميان مردم.
اينها همه هزينه‌هايي است که نه‌تنها نامزدهاي انتخابات بلکه هواداران، گروه‌هاي سياسي و در مقياسي وسيع‌تر مردم و نظام مي‌پردازند تا يک نفر بر صندلي نمايندگي مردم در ساختمان مجلس شوراي اسلامي در ميدان بهارستان تهران بنشيند و به نمايندگي از مردماني که به او راي داده‌اند و نداده‌اند، قيام و قعود کند.
خبرگزاري مهر در گزارشي دراين باره مي‌نويسد: چند روز پيش بود که در جريان استقبال از يکي از نامزدهاي انتخابات مجلس نهم در حوزه انتخابيه کهگيلويه، طفل 7 ساله‌اي زير چرخ‌هاي ماشين يکي از حاميان آن نامزد، جان خود را از دست داد. اين يک نمونه از هزينه‌هاي تبليغات پرسروصداي نامزدهاست؛ هزينه جاني در اين تبليغات البته که اتفاقي نادر است اما هزينه‌هاي مالي سرسام‌آور نامزدهاي انتخابات در هر دوره‌اي، چهره زيبايي از انتخابات به نمايش نمي‌گذارد.
150 ميليون؛ براي يک تبليغات کم‌هزينه
هزينه حمل و نقل، تهيه غذا، خريد هديه، اياب و ذهاب، اجاره سالن براي سخنراني، چاپ پوستر و ساير هزينه‌هاي جاري براي يک تبليغات کم‌هزينه چيزي بالغ بر 150 ميليون تومان برآورد مي‌شود. اينکه اين هزينه‌ها از کجا تامين مي‌شود، نامزدها يک جواب مي‌دهند؛ معمولا: مردم! مردم اين هزينه‌ها را تامين مي‌کنند. چنين هزينه‌هاي سرسام آوري در انتخابات مجلس شوراي اسلامي آنچنان معمول بوده که صلاحيت برخي نمايندگان مجلس هشتم، بنا به ريخت و پاش‌هاي انتخاباتي‌شان در دور قبل، مورد ترديد شوراي نگهبان واقع شود.
هشدار درباره ريخت وپاش‌هاي انتخاباتي
ريخت وپاش انتخاباتي در اين دوره از انتخابات کم نبوده که دو خطيب نماز جمعه تهران، در دو مقطع مختلف نسبت به چنين رويکردي هشدار دادند: يکي آيت‌الله جنتي، دبير شوراي نگهبان که پيش از شروع انتخابات در خطبه‌هاي نماز جمعه گفته بود: اين ريخت وپاش‌ها از چشم شوراي نگهبان پنهان نمي‌ماند و ديگري سيداحمد خاتمي که اخيرا نامزدها را توصيه کرد که حاتم‌بخشي در انتخابات را کنار بگذارند.
هزينه‌هايي براي تخريب رقيب
گاه اين هزينه ها محمل تخريب رقبا هم مي‌تواند باشد. در جريان مناظره حجت‌الاسلام نبويان با علي مطهري يکي از جبهه پايداري و يکي از فهرست صداي ملت، «هزينه‌هاي تبليغاتي» محل تمرکز اين دو نامزد انتخاباتي قرار گرفت. يکي گفت که صداي ملت 10 برابر جبهه پايداري در انتخابات خرج کرده و نمي‌داند اين جبهه اين پول‌ها را از کجا آورده‌است و ديگري هم گفت که ظاهرا بخشي از هزينه تبليغات انتخاباتي پايداري از خمس 450 ميليون توماني فلان وزير سابق تامين مي‌شود و بعد هم پرسيد: مگر خمس به جبهه پايداري تعلق مي‌گيرد؟! البته اين ادعا بعدا توسط يکي از اعضاي جبهه پايداري تکذيب شد.
درخواست کمک مالي ازهواداران
يک جبهه مي‌گويد که هزينه‌هاي تبليغات را خود نامزدها تامين مي‌کنند، جبهه ديگري هم مي‌گويد که براي کساني که در ليست 30 نفره حضور دارند و توانايي تبليغ ندارند، مبلغ قرض‌الحسنه‌اي به کمک ديگر نامزدها تامين مي‌شود. يک جبهه فعال در انتخابات هم با ارسال پيامک از مردم درخواست کمک مالي کرده‌است. مشخص هم نشده که اين جبهه واقعا به اين کمک مالي در زمينه تبليغات انتخاباتي احتياج دارد يا اين پيامک، اقدامي نمادين و انتخاباتي براي اثبات مردمي بودن و جمع‌آوري راي براي اين جبهه است. يک نماينده مجلس هشتم که نامزد انتخابات نهم هم هست، درباره هزينه‌هاي انتخاباتش گفته که نمي‌داند اين هزينه‌ها از کجا تامين مي‌شود و در تبليغات انتخابات مجلس هشتم، فقط 35 هزار تومان براي پذيرايي از ميهمانان در جمعي پرداخت کرده‌است!
سرکشي به خانواده‌هاي شهدا و جانبازان
وقتي ثبت‌نام نامزدها شروع شد، دو نامزد مجلس نهم که از قضا در مجلس هشتم هم حضور دارند يکي با هياتي صدنفره از بازيگران و چهره‌هاي شناخته شده، با سلام و صلوات به حوزه ثبت‌نام وارد شد و ديگري هم با هياتي از تيم خبري و گزارشگران و دوربين‌هاي عکاسي و فيلمبرداري‌اش. اين حرکت شروعي براي تبليغات پرطمطراق نامزدهاي انتخابات نهم بود. صلاحيت هر دو نامزد هم از قضا رد شد! خيلي از نامزدها هم از خيلي قبلتر، هيچ مراسم عزا و عروسي در حوزه انتخابيه‌شان را با دعوت و بي‌دعوت از دست نداده‌اند. عيادت بيماران در بيمارستان‌ها، خانواده‌هاي شهدا و جانبازان، سرکشي به سراي سالمندان هم در اين ايام باب مي‌شود.
از آش رشته تا تي‌شرت
هر چقدر هم که به سمت تکنولوژي‌هاي روز پيش برويم، شام و ناهار پاي ثابت شيوه‌هاي تبليغاتي نامزدها انتخاباتي است. نمي‌شود که اين شيوه‌ها حذف شود. حتي گفتند که در لرستان يکي از نامزدها، آش رشته به حاميانش داده‌است. توزيع تي‌شرت با شعارهاي تبليغاتي، نوشتن شعارهاي تبليغاتي بر کف خيابان‌ها، راه‌اندازي کاروان‌هاي تبليغاتي هم که پاي ثابت تبليغات نامزدهاي انتخابات مجلس نهم شده‌است. يکي از نمايندگان هم به حاميانش گفته که به او راي دهند و گوشي تلفن همراه بگيرند.
تشريح برنامه‌ها با پيامک و اي‌ميل
پيامک مدتهاست که به کمک نامزدها آمده و جاي خود را در شيوه‌هاي تبليغات باز کرده‌است. برخي نامزدها با ارسال پيامک‌هاي مختلف، برنامه‌هاي خود را در قالب متن‌هاي ادبي بيان مي‌کنند. عده‌اي نيز با جمع‌آوري اي‌ميل تعداد زيادي از مسئولان و دانشگاهيان و کارمندان به تبليغات خود وجهه‌اي امروزي‌تر داده‌اند. برخي نيز از بلوتوث‌هاي انتخاباتي استفاده مي‌کنند. شنيده شده‌است که برخي از نامزدها هم در شهرستان‌ها با برگزاري همايش‌هايي مرتبط با مسائل روز مثل مسائل هسته‌اي، تحريم‌هاي آمريکا عليه ايران و... با سخنراني در اين همايش‌ها شکل ديگري از تبليغات را به نمايش گذاشته‌اند.
مبلغيني از جنس مانکن
اما نکته جالب شعارهايي است که نامزدهاي مختلف در پوسترهاي تبليغاتي‌شان نوشته‌اند. تصوير پرچم جمهوري اسلامي در پس‌زمينه پوستر، وجه مشترک خيلي از پوسترهاست. يک نامزد انتخاباتي عکس خود را به همراه پرچم جمهوري اسلامي چاپ کرده و خود را «مردي از جنس شرف» معرفي کرده‌است. نامزد ديگر با شعار «پشت اين پنجره خانه ما، راه بازي است به فرداي پر ازعشق و اميد» به ميدان آمده‌است و نامزدي ديگر هم با شعار «گره گشودني است، تدبير بايد» به ميدان آمده‌است. يکي تصوير سيب سرخ را در پوستر خود گذاشته و يکي خود را در حال قيچي کردن روباني قرمز نشان مي‌دهد. تصاوير بزرگ با ژست‌هاي عجيب و غريب هم در اين تبليغات، خودي نشان مي‌دهد. حتي گفته مي‌شود برخي نامزدها نيز از مانکن‌ها و چهره‌هايي با پوشش‌هاي نامناسب براي توزيع عکس‌ها، پوسترها و ساير اقلام تبليغاتي‌شان استفاده کرده‌اند. با اينکه رفته‌رفته فضاي انتخابات پرشورتر مي‌شود اما در کنار اين شور انتخاباتي افراد و جريانات سياسي علاقه‌مند به نظام و کشور سعي دارند با کمترين هزينه، بيشترين آگاهي‌بخشي را به مردم براي انتخابي آگاهانه و موثر بدهند.
