بیگمان رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، انتظار نداشت در میانه تلاشهای شدید مداخله جویانهاش در سوریه، بحرانی مردمی در داخل گریبانش را بگیرد. شاید همین غیرمنتظره بودن رویدادهای اخیر ترکیه بود که سبب شده اردوغان این روزها به تناقض گویی و اظهارنظرهای متوهمانه درباره ماهیت اعتراضات در کشور روی بیاورد.
به گزارش «تابناک»، نخست وزیر ترکیه در حالی در سخنرانی روز گذشته خود، معترضان در این کشور را متهم کرد و آنها را «تروریست» خواند که به سبب بیش از دو هفته تظاهرات مستمر در این کشور، موقعیت وی روز به روز بیشتر در معرض تهدید قرار میگیرد.
در این راستا، هرچند در دو هفته اخیر، اردوغان اظهارات ضد و نقیضی درباره ماهیت اعتراضات در ترکیه بیان کرده بود، سخنرانی روز گذشته وی در جمع هواداران حزب عدالت و توسعه در استانبول را میتوان شدیدترین اتهامزنیهای وی به معترضان دانست. تجمع هواداران دولت که دو هفته پس از آغاز اعتراضات گسترده خیابانی به سیاستهای آن انجام گرفت، در همان شهری برگزار شد که جرقه اولیه اعتراضات در آن زده شد.
شبکه خبری «دویچه وله» آلمان گزارش داده که دولت و حزب حاکم، طرفداران خود را از سراسر کشور با اتوبوس و کشتی به استانبول آورده بود. در این سخنرانی، اردوغان با اشاره به جمعیت گرد آورده شده، گفت: «آن کس که میخواهد تصویر واقعی ترکیه را ببیند، این تصویر اینجاست».
وی همچنین با حمله به شبکههای خبررسانی خارجی «بیبیسی» و «سیانان» و خبرگزاری «رویترز» ادعا کرد که این رسانهها اطلاعات کذب در گزارشهای خود منتشر کردهاند.
اردوغان در سخنرانی خود اتهاماتی را که معترضان به او و دولتش در مورد «تمامیتخواه» بودن زدهاند، رد کرد و در عین حال گفت: «تروریستها»، معترضان را شستوشوی ذهنی دادهاند. وی مدعی شد، دستورش برای پاکسازی میدان تقسیم و پارک گزی، وظیفهای که نخستوزیر بوده و تأکید کرد میدان تقسیم را به «تروریستها» واگذار نخواهد کرد.
اما همزمان با این سخنرانی ـ که در آن تنشی گزارش نشده ـ پلیس در جای دیگری از شهر استانبول به مخالفان دولت حمله و به سوی آنها گاز اشکآور شلیک کرد. یک شب پیش از آن نیز پلیس با زور، پارک گزی را که قلب اعتراضات است، از جمعیت خالی کرد.
اردوغان در جمع هوادارانش گفت، «صبر او در برابر معترضان به پایان رسیده است». «پایان بردباری» هر چند سخنان تازهای نیست، پیشتر نگرانی کشورهای غربی را به همراه داشته که از برخورد بدون بردباری دولت علیه معترضان انتقاد کرده بودند.
در هفدهم خرداد ماه، نماینده دایره گسترش اتحادیه اروپا در کنفرانسی در استانبول به نخستوزیر ترکیه هشدار داد که استفاده بیش از اندازه از نیروی پلیس علیه معترضان، در حکومتهای دمکراتیک جایی ندارد؛ اما یک روز پس از آن، اردوغان به اتحادیه اروپا تاخت و همپیمانان غربی خود را به در پیش گرفتن «معیار دوگانه» متهم کرد.
در تازهترین سخنرانی خود نیز در روز یکشنبه، نخست وزیر ترکیه رسانههای خارجی را هدف گرفت و انتقادات خود را نصیب آنها کرد. او پیشتر نیز شبکههای اجتماعی را «بدترین تهدید» برای جامعه معرفی کرده بود.
وی در سخرانیهای دیگری نیز معترضان را «مشتی غارتگر» نامیده بود. او چند بار نیز تأکید کرده که افراطیون معترضان را میشورانند. وی همچنین گفته بود، وضع خوب اقتصادی ترکیه باعث شده تا برخی کشورهای دیگر به دنبال راه انداختن اعتراضات در آن باشند تا به اهداف اقتصادی خود دست پیدا کنند؛ پیش از آن نیز اپوزیسیون را متهم به شوراندن معترضان کرده بود.
بنا بر این گزارش، تاکنون پنج تن از معترضان در درگیریهای دو هفته گذشته پلیس و مخالفان کشته شده و هزاران تن نیز زخمی شدهاند.
روز گذشته در پی تجمع هواداران دولت، رهبر حزب ملیگرای ترکیه، در جمع مخالفات دولت، نخستوزیر آن کشور را متهم کرد که با راه انداختن این گردهمایی در برابر اعتراضات مخالفان، به دنبال تقسیم کشور است. از سوی دیگر، گروهی از مخالفان ملیگرایان نیز در شبکههای اجتماعی، آنها را متهم کردهاند که در اوضاع کنونی به دنبال کسب محبوبیت برای خود هستند.
به هر حال، مجموعه این اظهارات و اتهامزنیها، نشانگر آن است که اوضاع به شدت از کنترل دولت و شخص نخست وزیر ترکیه بیرون آمده و وی برای خود چارهای جز توسل به دیدگاههای مبتنی بر «توهم توطئه» و اتهامزنی به مخالفان نمیبیند. به این ترتیب و در صورتی که این وضعیت تداوم پیدا کند، انتظار میرود اعتراضات در این کشور تشدید شده و عمق بیشتری داشته باشد.
صحنههایی از برخوردهای خشن پلیس و نیروهای امنیتی ترکیه در هفتههای اخیر با مردم را نگاه کنید؛ صحنههایی که نشان میدهد ترکیه مدعی صدور دموکراسی و حمایت از اعتراضات مردمی دیگر کشورها، چگونه به شدیدترین شکل ممکن، اعتراضات مردمش را سرکوب میکند.