به گزارش سرویس سیاسی تابناک، بر اساس گزارش منابع خبری ، ایران و آمریکا قرار است روز شنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ (۱۲ آوریل ۲۰۲۵) در عمان مذاکره کنند. این گفتوگوها با میانجیگری عمان و بهصورت غیرمستقیم برگزار میشود.
مذاکرات پیش رو در عمان بخشی از تلاشهای دیپلماتیک برای کاهش تنشها بین ایران و آمریکا است که از سالها پیش به دلیل مسائل مختلفی از جمله برنامه هستهای ایران، تحریمها و تنشهای منطقهای شدت گرفته است. عمان به طور سنتی نقش میانجی بیطرفی را در روابط ایران و آمریکا ایفا کرده و پیشتر نیز در سالهای ۲۰۱۳-۲۰۱۵ میزبان مذاکرات محرمانهای بود که به توافق هستهای برجام منجر شد. انتخاب دوباره عمان بهعنوان محل مذاکرات نشاندهنده اعتماد هر دو طرف به این کشور برای تسهیل گفتوگوها است.
اخبار اخیر حاکی از آن است که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، و استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، قرار است هدایت این مذاکرات را بر عهده داشته باشند. این مذاکرات با میانجیگری بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، انجام خواهد شد. نکته قابل توجه این است که ایران بر غیرمستقیم بودن این گفتوگوها تأکید دارد، در حالی که دونالد ترامپ از تمایل به مذاکرات مستقیم سخن گفته است. این تناقض در مواضع میتواند بر پویایی مذاکرات تأثیر بگذارد.
اهداف احتمالی طرفین؛ توپ در زمین آمریکا!
هدف ایران کاهش تنش نظامی و کاهش فشار تحریمها و بهبود وضعیت اقتصادی خود است. عباس عراقچی پیشتر اعلام کرده که این دیدار هم یک "فرصت" و هم یک "آزمون" است و توپ را در زمین آمریکا قرار دارد. تأکید ایران بر غیرمستقیم بودن مذاکرات نشاندهنده احتیاط تهران در برابر هرگونه تعامل مستقیم است که ممکن است از سوی مخالفان داخلی بهعنوان "وادادگی" تلقی شود.
موفقیت مذاکرات عمان، باعث تقویت سریع و شدید موقعیت ایران در منطقه خواهد شد و ایده "ضعیف شدن " جمهوری اسلامی ایران را به محاق خواهد برد.
موفقیت مذاکرات عمان، باعث تقویت سریع و شدید موقعیت ایران در منطقه خواهد شد و ایده "ضعیف شدن " جمهوری اسلامی ایران را به محاق خواهد برد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، که از زمان بازگشت به قدرت در ژانویه ۲۰۲۵ مواضع تندی علیه ایران اتخاذ کرده، به نظر میرسد با اعلام مذاکرات به دنبال یک دستاورد دیپلماتیک است. او پیشتر تهدید به "بمباران" ایران در صورت عدم توافق کرده بود، اما اکنون به نظر میرسد رویکرد دیپلماسی را نیز در نظر دارد. هدف آمریکا محدود کردن برنامه هستهای ایران و جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای است، همانطور که ترامپ در دیدار با بنیامین نتانیاهو بر آن تأکید کرد. با این حال، اصرار بر مذاکرات مستقیم ممکن است تلاشی برای تحمیل شرایط سختگیرانهتر باشد.
نقش عمان و واکنشهای بینالمللی
در سطح بینالمللی، چین و روسیه از این مذاکرات استقبال کردهاند و آن را گامی برای کاهش تنش میدانند. چین از آمریکا خواسته در مذاکرات "صادق" باشد و روسیه تهدیدات نظامی ترامپ را محکوم کرده است. این حمایت میتواند به ایران اطمینان بیشتری برای ادامه گفت و گوها بدهد.
در مقابل، اسرائیل احتمالاً با دیده تردید به این مذاکرات نگاه میکند. نتانیاهو پیشتر خواستار اعمال "مدل لیبی" بر برنامه هستهای ایران شده بود، یعنی برچیدن کامل زیرساختهای هستهای، که با واقعیتهای فنی و سیاسی ایران همخوانی ندارد. این موضع ممکن است فشارهایی را بر آمریکا برای سختگیری بیشتر در مذاکرات وارد کند.
سناریوهای احتمالی مذاکرات عمان
موفقیت نسبی: اگر طرفین بتوانند بر سر مسائل کلیدی مانند کاهش تحریمها در ازای محدودیتهای هستهای به تفاهم برسند، این مذاکرات میتواند به کاهش تنش منجر شود. تجربه برجام نشان داد که توافقهای اولیه در عمان میتوانند به نتایج بزرگتر منجر شوند.
بنبست: اختلاف بر سر مستقیم یا غیرمستقیم بودن مذاکرات، یا اصرار آمریکا بر شروط غیرقابل قبول برای ایران (مانند مدل لیبی)، میتواند گفتوگوها را به شکست بکشاند. در این صورت، تهدیدات نظامی ترامپ ممکن است دوباره مطرح شود و ایران نیز مدل تعامل هسته ای خود را تغییرخواهد داد.
محتملترین سناریو این است که این مذاکرات بهعنوان یک شروع، زمینه را برای گفتوگوهای گستردهتر فراهم کند، بدون اینکه در کوتاه مدت به توافق جامع منجر شود.
مذاکرات روز شنبه در عمان آزمونی برای سنجش جدیت و انعطافپذیری هر دو طرف است. ایران با تأکید بر غیرمستقیم بودن گفتوگوها نشان میدهد که به دنبال حفظ اصول خود و اجتناب از فشارهای داخلی است، در حالی که آمریکا با طرح مذاکرات مستقیم به دنبال نمایش قدرت و کسب امتیاز است.
با توجه به اظهارات عراقچی که "اهمیت شکل مذاکره در درجه اول نیست، بلکه مؤثر بودن آن مهم است"، به نظر میرسد ایران آماده است تا در صورت مشاهده حسن نیت از سوی آمریکا، انعطاف نشان دهد. از سوی دیگر، تهدیدات ترامپ میتواند مانع باشد. در نهایت، این رویداد میتواند نقطه عطفی در روابط پرتنش ایران و آمریکا باشد، به شرطی که هر دو طرف از مواضع حداکثری عقبنشینی کنند و به راهحلهای عملی روی آورند.
مذاکرات عمان بین ایران و آمریکا به یکی از موضوعات داغ شبکه های اجتماعی و رسانه ها تبدیل شده است که گلچینی از این بازتاب ها را از نظر می گذرانید:
-ایران دیپلماسی را ترجیح میدهد، اما بهخوبی میداند چگونه از خود دفاع کند. ایران آماده است با جدیت وارد تعامل شود. پیگیری مذاکرات غیرمستقیم نه یک تاکتیک است و نه بازتاب یک گرایش ایدئولوژیک، بلکه انتخابی راهبردی است. ما روز شنبه در عمان برای مذاکرات غیرمستقیم دیدار خواهیم کرد. این دیدار به همان اندازه که یک فرصت است، یک آزمون نیز هست. /عباس عراقچی
-مذاکرات مستقیم و در سطح بالا معمولاً مفیدتر است/ برخلاف تصور آمریکا، ایران ۴ کارت مهم روی میز دارد/ هرچه سطح مذاکره بالاتر باشد، سریعتر به نتیجه مطلوب میرسیم./حسن روحانی، رئیس جمهور اسبق
-«ایران به عنوان کشوری که هم به مذاکره و دیپلماسی اهتمام دارد و هم در میدان دفاع از خود توانمند است، در مذاکرات پیش رو با آمریکا، با صراحت، منطق و شجاعت از حقوق و منافع ملت ایران و نظام دفاع خواهد کرد.» «در صورت هرگونه تجاوز از سوی دشمن، در میدان دفاع از خود، با قدرتی فراتر از تصور دشمن وارد عمل خواهیم شد و متجاوزان را پشیمان خواهیم کرد.» /محسن رضایی، فرمانده اسبق سپاه
-اگر نظام اراده مذاکره با آمریکا را نداشت، پاسخ نامه ترامپ را نمیداد. برخی فکر میکنند دیدگاه انقلابی یعنی همیشه در حال جنگ و شعار دادن باشیم. مردم زندگی آرام میخواهند/غلامحسین کرباسچی/ دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی
-بیتردید اگر رهبری تشخیص دهد که حقوق ما از طریق مذاکرات مستقیم قابل استیفا است یا بهتر میتواند تامین شود، به طور قطع آن را خواهد گفت. /محمدباقر نوبخت/ رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه
«نشستن با قاتلان سردار سلیمانی و هزاران شهید معنی ندارند، آنهم در شرایطی که آنها مردم بیگناه غزه را به خاک و خون کشیدهاند.» / محمدرضا احمدی، نماینده رشت
-مذاکراتی که قرار است روز شنبه بین ایران و آمریکا در مسقط آغاز شود، محدودیت زمانی دارد و آثار موفقیت یا شکست آن نیز خارج از حد تصور است. از این رو، این مذاکرات بسیار حساس، خطیر، پیچیده و در نهایتِ شکنندگی است! هدف اصلی دولت دونالد ترامپ از مذاکره با جمهوری اسلامی ظاهراً در دو سطح تعریف شده است. سطح نخست، رفع خصومت نیم قرنه بین تهران و واشنگتن و همکاری متقابل بین دو کشور است. / احمد زیدآبادی، روزنامه نگار
--مراقب جریانهای مشکوکی که لباس انقلابیگری پوشیدهاند باشید، آنها میخواهند نظام را در مذاکرات، به ذلت متهم کنند/روزنامه خراسان
-ولی بنظر میرسه یکی از تفاوتهای این دور از مذاکرات میتونه این باشه که « منبع آگاهی که به رسانهها خبر میدهد» رییسجمهور آمریکاست/نیلوفر قدیری، سردبیر سابق روزنامه همشهری
- آمریکا سال ۷۴ هم درخواست مذاکره داشته یعنی دوتا باجناق کلی باهم مشکل داشتن تو این ۳۰ سال به نتیجه رسیده بودند ولی آمریکا و ایران هنوز اندر خم یک کوچه ان .. /هانیه احمدی
-در کشوری که اصلاحطلبها خوب یا بد بودن مذاکره رو نه با تحلیل منافع ملی، بلکه با چین و چروک صورت نتانیاهو کنار ترامپ میسنجن. نه دیپلماسی معنا داره، نه عقلانیت جایی تو سیاست داره. تو این خاک، زنده موندن یعنی پرداخت قسط ماهانه به تحلیلهای کاریکاتوری با نقاب روشنفکری/آقای بچه مهندس
-مذاکرات شنبه، بیشتر چشم انداز طرفین از آینده را مشخص خواهد کرد، چشم اندازی که میتواند نقشه راهی شود برای فریز در برابر فریز، معامله بزرگ در برابر بزرگ یا تغییر فاز از مصالحه به مخاصمه.
-هر عقب نشینی که کردیم یکی از ستونهای امت حزب الله را زدند و حذف کردند. اقایان این ره که میروید به ترکستان است. بماند به یادگار. دلیل تجربه مذاکره فریب/طاهری
-مذاکرات شنبه، بیشتر چشم انداز طرفین از آینده را مشخص خواهد کرد، چشم اندازی که میتواند نقشه راهی شود برای فریز در برابر فریز، معامله بزرگ در برابر بزرگ یا تغییر فاز از مصالحه به مخاصمه. /کاتخون
-از سمتی که ربا وراحت طلبی وارد جامعه اسلامی شد ازسمتی که اصلاح طلبی در پنهان شد دریوزگی غرب وفرستادن فرزندان به اروپا و امریکا تردید نکنید جهاد وشرافت ازدرب دیگر خواهد رفت و رهبر و امت حزب الله تنها میمانند. فوری مذاکره هم دنیا وهم اخرت را وامیدهیم/طاهری
-ترامپ: به من نگاه کن عباس! عباس: نمیتونم، این مذاکرات غیر مستقیمه! /آرمان
-ترامپ گفته مذاکرات باید در ۶۰ روز انجام بشه؟! پن: ۶۰ روز فقط کارهای ثبت در سامانه و تشکیل پروندهاش طول میکشه /صابر نیکو
-اگه هنوز حجت تموم نشده و ما رو از قطار پیاده نمیکنید، فعلا دربارهی مذاکره موضع خنثی بگیریم. /امین بخشی
-ترامپ گفته مذاکرات باید در ۶۰ روز انجام بشه؟! پن: ۶۰ روز فقط کارهای ثبت در سامانه و تشکیل پروندهاش طول میکشه!
-بزرگترین حماقته که دوباره وارد بازی ّمذاکره با آمریکایی بشی که یبار زد زیر میز جبرانم نکرد و حالا شرط گذاشته برای گرفتن تمام موْلفهها قدرتت! نتانیاهو هم دنبال مدل مذاکره لیبیه، لیبی قبل مذاکّره یه کشور بود الان یه ویرونه! ۸ سال اقتصاد و گره زدن به مذاکره حالا دوباره همون مسیر/ماکان رضوانی
-آخر بازی از الان معلومه: تاشنبه از منافع توافق وخطرات جنگ رسانهها را پرمیکنند شنبه یک خواسته خیلی سخت طرح میکنند، بعد میگویند ایران قبول نکرد و بازار میریزد. بعد معطلمان میکنند تا دوربعدی مذاکرات و... همینطور چندسال فرصتهای ما را میسوزانند تا اقتصادایران و ضعیفتر شود/امیر سیاح
-علی اکبر ولایتی، حسن روحانی، سعید جلیلی، علی لاریجانی، علی باقری کنی و محمدجواد ظریف هیچ یک سید نبودند؛ شاید گره رضایت ندارد جز به دست اولاد علی باز شود. /ایزد طلایی
-کاش روز شنبه، دولت از برنامه اداره کشور در شرایط عدم توافق رونمایى کند. /مجید شاکری
-جو تایم لاین توئیتر و مدل حرفها دقیقا مثل ۹ سال پیشه که بحث مذاکره با آمریکا داغ بود. برای ما خاطره و البته عبرته/مصطفی
آقا خیلی ساده هست، اگر مذاکره و توافق رو مثبت میبینید بفروشید اگر نه نفروشید، چیز تحلیل پذیری نیس دیگه هرکسی باید برای خودش تصمیم بگیره فعلا، کار از چارت و ... درومده دیگه ... طلا دلار سکه/طلافروش
-مذاکره نه ترس دارد نه هنر ویژه و خاصی است. برای منافع کشور میشود با نماینده امریکا هم مذاکره کرد، کشور و مردم و بازار را هم شرطی نکرد. مگر اینکه پروژه دوستان چیز دیگری باشد. خلاصه آنکه اینهمه شلوغکاری برای اجرای یک رویه تکراری یک مقدار عجیب است. /علی نادری، مدیرعامل ایرنا در دوره رئیسی
-آقای عراقچی!
آمریکا همونی نبود که ایرباسمونو رو خلیج فارس زد؟
آمریکا همونی نبود که ۸ سال صدامو تجهیز کرد؟
آمریکا همونی نبود که همه جوره تحریممون کرد؟
آمریکا همونی نبود که سلیمانی عزیزو ترور کرد؟
امریکا همونی نیست که خواهان پاکسازی نژادی در غزه است؟
برو مذاکره، موفق باشی/گرافیست
میشه بهشون بگی قبل از توافق، من ۵دقیقه تنگه هرمز رو ببندم؟ /حاجی
اینها تعابیر رهبری در مواجهه با دشمن در مذاکرات سابق است:
تعلیق اقتصاد
شرطیشدن معیشت
سیاست التماسی
اعتماد به دشمن
خسارت محض
تجربهی تلخ
دروغ سایهی جنگ
معامله بر سر عناصر قدرت
عقبنشینی غیرتاکتیکی و...
«دلیل-تجربه» اینهاست
حرف و نظر رهبری عوض نشده/ابوزهرا
-آنچه که امروز جماعت اصلاحطلب را ذوقزده کرده برای ما خاطره است. کسانی که از تجربههای تلخ عبرت نمیگیرند محکوم به تکرار شکست و گرفتار شدن در افسردگیِ حاصل از آن هستند. ما قبلا هم ذوق زدگیهایتان برای مذاکره و هم غلط کردم هایتان را دیدهایم که دلمان برای حماقتتان میسوزد. /مریم اشرفی گودرزی
-مقام معظم رهبری:از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمیشود. دلیل: تجربه.
-طرف ایرانی، خیلی امتیاز داد به طرف مقابل، اما همین شخصی که الان سر کار است، این معاهده را پاره کرد با چنین دولتی مذاکره نباید کرد؛ مذاکرهکردن عاقلانه هوشمندانهو شرافتمندانه نیست. ۱۴۰۳/۱۱/۱۹/لقمان
-دنبال مذاکره با قاتل حاج قاسم هستی؟! اوکی! فقط مرد باشید پس فردا که آمریکا زد زیر میز ؛ نندازید گردن این و اون پافشاری امروزتون رو یادتون بمونه/حسین
-این مذاکره ختم به جنگ میشود. امریکا روبه افول است و قبل از پاشیده شدن به صورت کامل جنگ با ایران را در میان مذاکره آغاز میکند. کروبی، خاتمی، روحانی و ظریف در کشور اشوب و فتنه ایجاد میکنند؛ که ختم به مرگشان میشود. بماند به یادگار /سید کمیل
-ما اگر سیاستمدار هامون کمی عاقل باشن بعد از حرفهای شیطانیاهو حرفی از مذاکره نباید بزنن! او دنبال برقراری سیاست لیبیزاسیون و تجزیه، در ایرانه. /سارا رضایی
-غلط میکند هرکسی که بخواهد برخلاف فرمایش صریح رهبری با آمریکای بدعهدِ جنایتکار مذاکره مستقیم بکند. هدیه به روح مطهر حاج قاسم "صلوات"/شیخ مرتضی
-بر خلاف برجام اینبار نتانیاهو و اسرائیل بسیار از مذاکره حمایت میکنند. پیدا کنید پرتقال فروش را... /حاج دوگین
-درمورد حمله آمریکا به عراق هم اولش همه چی گل و بلبل بود.در مورد ری اکشن ترامپ (نه آمریکا) و اسرائیل نباید زیاد هم خوشبین بود. همین خوشبینیها باعث شد کلاه سر صدام بره. /دختر همساده
-بیتوجه به کلام رهبر که فرمود مذاکره با امریکا هوشمندانه عاقلانه و شرافتمندانه نیست صحبت از مذاکره خردمندانه میکنید؟ از تاریخ عبرت بگیریم /مقدس
- جمهوری اسلامی بهدنبال کاهش تنش و رفع فشارهای اقتصادی برای حفظ انسجام داخلی است و دولت ترامپ خواهان از بین بردن آخرین تهدیدِ حکومت ایران، یعنی کنترل برنامه هستهای جمهوری اسلامی است. نتیجه مذاکرات بستگی به میزان انعطافپذیری دو طرف، بهویژه در رفع تحریمها و ارائه تضمینهای اقتصادی، خواهد داشت./مهرداد خوانساری