شفاف شدن بودجه و اصلاح نظام مالیاتی کشور برای رهایی از اقتصاد غیر متکی به نفت ، اهمیت ندادن دولت رانتی و متکی به درآمدهای نفتی به اقتصاد و مردم و اثرگذاری منفی نفت بر اقتصاد با غلبه سیاست بر علم از مهمترین مباحثی بود که در در سومین نشست تخصصی همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی با موضوع اقتصاد غیر متکی به نفت مطرح شد.
دکتر عباس شاکری، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان این که اقتصاد کشور نیاز به زیربناهایی برای گذار از اقتصاد متکی به نفت دارد گفت: باید نگاهمان را به توسعه اصلاح کنیم و برای پیشرفت کشور ریل گذاری های جدید و بهتری انجام شود.
به گفته وی، برای تحقق اقتصاد بدون نفت مشکل ساز ترین مساله وابستگی بودجه به نفت است که اگر بتوان برای همین مسئله فکری کرد میتوان وابستگی اقتصاد به نفت را قطع کرد.
شاکری با تاکید بر این که برای خارج شدن از اقتصاد وابسته به درآمدهای نفتی نیاز است که بودجه شفاف شود گفت: تمام هزینه ها باید در بودجه ثبت شود همچنین باید نظام مالیاتی کارا شود. اگر نظام مالیاتی را اصلاح کنیم که دستیابی به این مهم نیاز به کار فرهنگی و همچنین آمار و اطلاعات صحیح و کافی دارد، می تواند وابستگی اقتصاد به نفت را کاهش دهد.
دولت رانتی و متکی به درآمدهای نفتی اهمیتی به مردم نمی دهد
در ادامه این نشست دکترعزتی - دبیر علمی همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی – گفت: بر پایه نظریه های اقتصادی اگر کشوری دارای سرمایه بیشتر باشد، این سرمایه می تواند زمینه رشد، بالندگی و تولید اقتصادی را مهیا کند اما ما، با دارا بودن منابع هنگفت نفت نتوانسته ایم از آن برای رشد و توسعه خود بهره بگیریم.
به گفته وی یکی از دلایل اصلی این مشکل، اتکای اقتصاد ما به نفت است در واقع در اقتصاد متکی به نفت هرگونه تغییر و تحول در درآمدهای نفت، اقتصاد را هم دگرگون می کند.
او افزود: وابستگی اقتصاد به یک پدیده، لزوما بد نیست ولی در کشور ما نوع وابستگی به نفت از نوع اتکا به نفت است؛ یعنی به جای آن که نفت موتور محرکه اقتصاد باشد، پایه اقتصاد کشور است. پس هرگاه این پایه دچار مشکل شود، کل اقتصاد مشکل پیدا می کند.
عزتی یکی از انواع بد اتکایی اقتصاد به نفت را وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی دانست و گفت: دولتی که به اصطلاح دولت رانتی باشد با بهره گیری از درآمدهای نفتی، اهمیتی به اقتصاد و مردم نمی دهد و اساسا نیازی به مردم و اقتصاد ندارد.
مهمترین عامل اثرگذاری منفی نفت بر اقتصاد غلبه سیاست بر علم است
همچنین در ادامه این نشست دکتر محمود تولایی - رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری کشور - مهمترین عامل اثرگذاری منفی نفت بر اقتصاد را غلبه رویکرد سیاسی بر رویکردهای علمی و تخصصی عنوان کرد و گفت: بیش از 70 درصد درآمد نهایی نفت برای کشورهایی است که سهم چندانی درمیزان ذخایر نفتی ندارند و فقط براساس توان صنایع خود که توان تولید فرآورده ها را دارند توانسته اند به این درآمد بالا دست یابند.
او با تاکید بر جلوگیری از خام فروشی با مطرح کردن این سوال که چرا ما نتوانستیم از خام فروشی نفت به سمت تولید و فروش فرآورده حرکت کنیم؟ گفت: در حال حاضر جهان به دنبال تغییر انرژی و حرکت به سمت انرژی های نو است.
به گفته رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری 60 درصد از منابع بودجه ای کشور وابسته به درآمد نفتی است.
