با شکسته شدن قفل و تابوی مذاکره با آمریکا، دو طیف در داخل و خارج از کشور که منافع خود را در خطر دیدند و تلاشهای خود را برای تخریب توافقات و همکاریها بین ایران و جهان دو چندان کردند. در بعد خارجی اسرائیل نمایندگی مخالفان توافق را بر عهده گرفت و در بعد داخلی نیز برخی افراطیون اصولگرا.
سلام نو از همین زاویه به سراغ دکتر داوود هرمیداس باوند، تحلیلگر مسائل خارجی رفته و تحلیل وی در رابطه با تاثیر این فعالیتها بر مذاکرات را جویا شد. گفتگو با تحلیلگر سیاسی را در ادامه میخوانید:
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به وجود برخی قواعد دیپلماسی برای بعضی کشورها گفت: لرد پالمرستون میگفت که انگلستان نه دوستان دائمی دارد و نه دشمنان دائمی، بلکه منافع دائمی دارد. تمام هم و غم اسرائیل هم آن است که ایران به هیچ وجه نباید به فناوری هستهای دست پیدا کند که البته این درخواستش با واقعیت سازگاری ندارد.
آمریکا هم به دنبال منافع خودش استهرمیداس باوند به «سلام نو» گفت: نفوذ اسرائیل در آمریکا و وسایل ارتباط جمعی این کشور مطلب جدیدی نیست. اما آمریکا هم به فکر منافع خود است، اروپائیها نیز تا یک حدودی میتوانند دنباله رو آمریکا باشند. در زمان کلینتون که تحریمهای یک جانبه مضاعف علیه ایران اعمال شد و خواستار آن شدند که شرکتهای خارجی نیز دنباله رو این تحریمها باشند، اتحادیه اروپا بر این عقیده بود که تحریمهای مضاعف بر خلاف قوانین سازمان تجارت جهانی و مغایر با قوانین بین المللی است. در آن زمان شرکت توتال فرانسه جایگزین شرکت کاناکو آمریکا در پارس جنوبی شد و اروپائیها هم در این تحریم همسو با آمریکاییها شدند. اما اروپائیها نیز دچار مشکلات اقتصادی هستند و بنابراین اکنون آنها تمایل دارند که این مسئله فیصله پیدا کند. به عنوان نمونه کشور ما با بریتیش پترولیوم در حوزه رام دریای شمال مشترک است، بریتیش پترولیوم اعلام کرد که به خاطر این تحریمها تولیدات این حوزه را متوقف کرده است اما بیش از این توان تحمل این خسارت را ندارد.
وی افزود: از آنجا که اروپاییها به دنبال حل مشکلات اقتصادی خود هستند و مایلند که روزنههایی ایجاد شود تا به واسطه آن بتوانند مشکلاتشان را حل کنند، اخیرا بیش از یکصد شرکت فرانسوی به ایران آمدهاند. از طرف دیگر آمریکا و به خصوص اوباما مایل است که مشکلات کشورش با ایران حل و فصل شوند. فراتر از آن پیامدهایی که تحولات اخیر منطقه به وجود آورده، سبب شده تا توجه آمریکا به ایران بیشتر شود. چون آمریکا سعی میکند در بحث نیازمندی به انرژی، خودکفا شود.
آنچه مدنظر نتانیاهو است، امکانپذیر نیستاین تحلیلگر مسائل بینالمللی توضیح داد: آمریکا اکنون هم در حال حرکت در این مسیر است تا وابستگی خود به عربستان را کاهش دهد و بنابراین به نظر میرسد آمریکا در نظر دارد تا یک تجدید نظر در روابط خود با کشورهای عربی به خصوص عربستان انجام دهد. مسئله سوریه نیز تا حدودی کدورتهایی میان آمریکا و عربستان و حتی ترکیه ایجاد کرده است.
هرمیداس باوند افزود: در ارزیابیهایی که اخیرا در آمریکا صورت گرفته است استراتژی مستقر در آمریکا به طرف خاور دور و آسیای جنوب شرقی پیش میرود و آمریکا نیز مایل است تا خاورمیانه را ساماندهی کرده تا تمرکز خود را به آن سو متمرکز کند و در این ارزیابیهای جدید تصادفا نظر آمریکاییها به سوی ایران جلب شده است. آمریکاییها آینده خاورمیانه را بیشتر در همکاری با ایران میبینند، اگر به مقالات روزنامههای آمریکایی نگاه کنید متوجه خواهید شد که در این حوزه بحث بسیار جدی است.
باوند گفت: آمریکا در بحث تحریمها یا به دنبال تغیر رژیم در ایران است یا اساسا چنین فکری نداشته و هدف دیگری را دنبال میکند که اگر به دنبال تغییر رژیم نباشد مشکلات خود را حل خواهد کرد و میتواند تا یک حدودی هم نظرات اسرائیل را ملحوظ کند که این کار را نیز انجام میدهد. اما فراتر از ان که مد نظر نتانیاهو هم است امکان پذیر نیست،
آمریکا به دنبال گزینه نظامی نیستاین استاد دانشگاه تصریح کرد: آمریکا حتی در مسئله سوریه نیز به اقدام نظامی روی نیاورد و اوباما با توصل به موضع انگلستان و مخالفت مجلس عوام انگلستان تغییر رویه داد. اوباما در بحث گزینه نظامی تجارب تلخ افغانستان و عراق را دارد و در طلب گزینه نظامی بر علیه ایران نیست و تا زمانی که اوباما رئیس جمهور است بعید میدانم یک چنین خط مشی را دنبال کند.
دکتر هرمیداس باوند ادامه داد: نتانیاهو یک انسان بسیار رادیکال است. اما دنیا هم خود را فدای منافع اسرائیل نمیکند. من این موضوع را که نفوذ اسرائیل سبب شود آمریکاییها تغییر ۱۸۰ درجهای در تصمیمات خود ایجاد کنند را مشاهده نمیکنم.
با تحریمها، محافظهکاران هم دچار مشکل خواهند شدهرمیداس باوند در خصوص برخی اقدامات داخل کشور گفت: جناحهای اصولگرا به پیامدهای اعمال تحریمهای جدید در شرایط فعلی کشور فکر نمیکنند و الان هم که این موضوع را قبول کردهاند، به خاطر تنگنایی است که در آن حضور دارند.
وی در پایان گفت: دولت احمدینژاد ۸ سال کشور را به لبه پرتگاه کشاند. باید بررسی کرد که محافظهکاران با نزدیک کردن کشور به لبه پرتگاه چه منافعی میتوانند به دست آورند؟ یک زمان شرایط عادی است و میگوییم که آنها طرفدار وضع موجود هستند و به دنبال استمرار منافعی هستند که از امتداد وضع موجود کسب میکنند. اما وقتی شرایط به گونهای باشد که تحریمها اجازه ندهند که درآمدی متوجه ایران شود، خود آنها و به طور کلی جامعه دچار مشکل خواهد شد.