معروفترین گورستان‌های ایران کدامند؟

تهران علاوه بر بهشت‌زهرا(س) که بسیاری از تهرانی‌ها اموات خود را در آن به خاک سپرده‌اند، گورستان‌های دیگری هم دارد که معروفیت کمی دارند اما همچنان محل مراجعه مردم هستند و همین شرایط عدم اطلاع از گورستان‌ها در مورد شهر‌های دیگر هم به چشم می‌خورد.

به گزارش ایسنا، مهم‌ترین گورستان‌ها در شهرهای مختلف ایران به این شرح است:

بهشت زهرا(س) در تهران

بهشت زهرا نام بزرگ‌ترین گورستان در استان تهران است که در شهرستان ری واقع می‌باشد. فعالیت این گورستان رسماً در سال ۱۳۴۹ خورشیدی آغاز شد و فردی به نام محمدتقی خیال در سال 1349 در قطعه ۱ ردیف ۱، شماره ۱ به خاک سپرده شد.

بهشت زهرا(س) ابتدا ۳۱۴ هکتار وسعت داشت که در سال ۱۳۷۶ بخش شمالی به مساحت ۱۱۰ هکتار و در سال ۱۳۸۷ بخش شرقی به مساحت ۱۶۰ هکتار خریداری و به آن اضافه شد. بهشت زهرا(س) در حال حاضر بیش از ۱،۳۰۰،۰۰۰ نفر را در خود جای داده است و روزانه حدود 150 فوت شده جدید در آن دفن می‌شوند.

امامزاده عبدالله در شهرری

گورستان امام‌زاده عبدالله که در جوار بارگاه امام‌زاده عبدالله واقع شده است، یکی از گورستان‌های معروف تهران واقع در شهر ری است و گمان می‌رود بقعه‌ داخلی آن مربوط به دوره‌ صفوی (قرن یازدهم هجری شمسی) باشد. آرامگاه‌های خانوادگی واقع در محوطه‌ این امام‌زاده به سبک معماری دوره‌ قاجار، پهلوی اول و دوم ساخته شده‌اند و دفن مردگان مگر در گورهای از پیش خریداری شده در آن‌جا از دهه پنجاه متوقف شده‌است.

عباس مسعودی - موسس روزنامه اطلاعات، نیما یوشیج، سه دانشجوی کشته شده در تظاهرات ۱۶ آذر ۱۳۳۲ (مهدی شریعت‌رضوی، احمد قندچی، مصطفی بزرگ‌نیا) ، عبدالحسین تیمورتاش (وزیر دربار مغضوب و مقتول رضا شاه پهلوی) و مرحوم صور اسرافیل در این گورستان مدفون شدند.

مجموعه گورستان امامزاده عبدالله در چهارده اردیبهشت ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

ابن بابویه در شهر ری

ابن بابویه نخستین گورستان شهر ری و دومین گورستان تهران است که بسیاری از مشاهیر ایران در آن دفن هستند. نام این گورستان برگرفته از نام محمد بن بابُویه معروف به شیخ صدوق یکی از فقها و دانشمندان شیعه است که آرامگاه او در آنجا واقع شده‌است.

وزارت کشور، در سال ۱۳۷۳، برای حفاظت و نگهداری این گورستان دستور منع دفن مردگان را در این محدوده صادر کرد. پس از آن، طرح‌های بسیاری از سوی شهرداری برای عمران این گورستان پیشنهاد شد ولی سرانجام طی اجرای طرح «احداث باغ مشاهیر»، با این استدلال که اجرای این طرح نیازمند از بین بردن مقبره‌ها و هم‌سطح‌سازی زمین آرامگاه ابن بابویه‌است، در حدود ۴۰۰ (به‌معنای دقیق‌تر همه بجز سه تا) مقبرهٔ خصوصی و خانوادگی، با معماری زیبا که نمادی از هنر ایران بودند، به‌طور کامل تخریب شدند.

در حال حاضر مزار بسیاری از چهره‌های سیاسی و مذهبی و ورزشی و نیز کشته‌شدگان قیام ۳۰ تیر در این گورستان واقع است.

ظهیر الدوله

گورستان کوچکی است بین امامزاده قاسم و میدان تجریش در شمال تهران که علاوه بر علی‌خان ظهیرالدوله چندتن از هنرمندان، شاعران و چهره‌های سرشناس ایران در آن مدفونند.

از آنجا که ظهیرالدوله مورد قبول اکثر طبقات اجتماعی بود، بسیاری از هنرمندان، سیاستمداران و دانشمندان وصیت کردند که در این آرامگاه دفن شوند و به همین جهت متولیان خانقاه و مریدان ظهیرالدوله، از جهت فروش زمین‌های مقبره، عواید سرشاری بدست آوردند.

از سال‌های ۱۳۴۰ به بعد دفن اموات در این مجموعه ممنوع شد و دفن افراد در سال‌های ۴۰ تا ۵۰ با اجازه‌نامه خاص و آنهم بصورت محدود انجام می‌شد. آخرین تدفین درآرامگاه ظهیرالدوله در سال ۱۳۵۹ انجام شده‌است.

محوطه آرامگاه ظهیرالدوله پوشیده از درخت‌های سبز و خرم و درهم تنیده‌است و سنگ اکثر گورها متأسفانه در حال تخریب می‌باشند. محمد تقی بهار، فروغ فرخزاد، ایرج میرزا،رهی معیری، روح‌الله خالقی،قمرالملوک وزیری در این گورستان مدفون هستند.

اِمامزاده صالِح

نام آرامگاهی در محله تجریش تهران است. آن گونه که از کتیبه بالای سر در صحن بر می‌آید، از پسران موسی کاظم (ع) و برادران امام هشتم شیعیان حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) است.

این آرامگاه را منسوب به صالح پسر امام موسی کاظم (ع) می‌دانند.صحن و حیاط این بقعه گورستان عمومی بود و در بیست سال اخیر اثر گورها را از بین برده‌اند و فقط تعداد محدودی از سنگ قبرها را باقی گذاشته‌اند. ازجمله سنگ قبر محمدولی خان تنکابنی (سپهسالار اعظم).

گفته می‌شود سر این امام‌زاده در این آرامگاه مدفون است و بدن وی نیز در آرامگاهی با نام مشابه (واقع در میدان عالی قاپو اردبیل) آرمیده‌ است.

شاه‌عبدالعظیم یا عبدالعظیم حسنی

به گزارش ایسنا، عبدالعظیم حسنی نام مجموعه آرامگاهی یکی از نوادگان امام حسن (ع)- امام دوم شیعیان است که در شهرری (در جنوب تهران) قرار دارد. این آرامگاه با آرامگاه امامزاده حمزه و امامزاده طاهر علیهما‌السلام از قرن سوّم تاکنون، یکی از مشهورترین اماکن زیارتی ایران بوده است.

این آرامگاه با آرامگاه حمزه و طاهر یکی از مشهورترین زیارتگاه‌های شیعیان ایران بوده و مربوط به دوره ایلخانی - دوره صفوی - دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۴ با شمارهٔ ثبت ۴۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بهشت رضا

نام مهم‌ترین گورستان شهرستان مشهد است که در نزدیکی بارگاه‌ امام رضا (ع) قرار دارد و دلیل این نام‌گذاری برای همین نزدیکی است .

بهشت فضل

نام مهم‌ترین گورستان شهرستان نیشابور است که کنار آرامگاه ‌فضل بن شاذان قرار دارد و به همین سبب به این نام خوانده‌ می‌شود. این گورستان به نام‌های شافضل و شاه‌فضل ‌نیز شهرت دارد.

باغ رضوان

نام بزرگ‌ترین گورستان شهر اصفهان است که در حال حاضر نیز دفن اموات در آن ادامه دارد.

تخت فولاد

تخت فولاد نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که به نام‌های لسان‌الارض و بابا‌رکن‌الدین نامیده می‌شده است. قدمت این گورستان از قرن چهارم هجری تاکنون است.

زمان پیدایش این قبرستان چندان روشن نیست، ولی وجود آثاری چند قدمت آن را به دوران قبل از اسلام می‌رساند. از جمله قبر یوشع نبی در تکیه "لسان الارض" (اکنون در گلستان شهدا) از پیامبران بنی‌اسرائیل در این قبرستان واقع است. همچنین عبدالحسین سپنتا، حسن کسائی و ابوالقاسم فندرسکی افراد دیگری هستند که در خاک این گورستان آرمیدند.

امامزاده طاهر

امامزاده‌ای در نزدیکی شهر کرج است و در محوطه بسیار وسیعی واقع شده و حیاط آن یکی از گورستان‌های پرجنب و جوش شهرستان کرج است و آوازه آن به واسطه شخصیت‌هایی است که در آن به خاک سپرده شده‌اند.

این مکان در مسیر اتوبان کرج-قزوین بعد از پل مهرشهر واقع است. در قسمت شرقی "شهرک دریا" و شمال "باغ سیب مهرشهر" و در حریم شمالی راه‌آهن کرج – قزوین واقع شده و راه دسترسی به آن از حریم راه فرعی آزادراه است. بخشی از بنای فوق متعلق به دوره صفویه و بخش دیگر آن مربوط به دوره معاصر است.

مساحت اراضی این گورستان بالغ بر شش هکتار است که در آن ساختمان حرم، صحن، پارک و فضای سبز، پارک کودک، پارکینگ خودرو، قبرستان و وضوخانه و بلوار شمالی با آبنمایی زیبا احداث شده‌است.

غلامحسین بنان،احمد شاملو، عبدالعلی وزیری، حسین قوامی، حبیب الله بدیعی از جمله افراد سرشناسی هستند که در این گورستان دفن شده‌اند.