دسترسی سریع به فیلمها و سریالهای روز جهان همواره در سطح شهرهای بزرگ ایران و به طور خاص در تهران، جزو اتفاقات انکارناشدنی و بسیار گستردهای است که تجارتهای غیررسمی، کوچک و سودآور را نیز شکل داده؛ اما چگونه آخرین محصولات سینمایی روز جهان که برخی از آنها هنوز روی پرده سینماهای آمریکا و اروپا هستند، همزمان در سینماهای خانگی پایتختنشینان نیز پخش میشود؟
به گزارش «تابناک»، مشتری به محصولی که میخواهد میرسد و هر محصولی که مشتری داشته باشد، فروشندهای خواهد داشت و اگر تکثر مشتری قابل توجه باشد، فروشندهها رو به افزایش میگذارد و بازاری شکل میگیرد؛ هرچند شاید این بازار غیررسمی و غیرقانونی باشد. این قاعده تجارت درباره محصولات فرهنگی و هنری نیز صادق است و آنچه در شبکه رسمی توزیع به واسطه عدم ممیزی نمیتوان عرضه کرد، بازاری زیرزمینی خواهد یافت.
در کشورمان به واسطه آنکه ایجاد شبکه زیرزمینی وسیع توزیع برای هر محصولی با توجه به سیستم امنیتی به سرعت لو میرود، این تجارتها معمولاً به تجارتهای کوچک مبدل میشود. یک شخص اقدام به دانلود آخرین سریالها و فیلمها، چسباندن زیرنویس فارسی، تبدیل به فرمت دی وی دی و رایت در تیراژ حداکثر چند صد نسخه مینماید و یک شخص یا حداکثر چند تن اقدام به پخش این محصولات میکنند. در این میان به صورت چهره به چهره توسط مشتریانشان به هم معرفی میشوند و بازارشان در فضایی که «اسرار عمومی / public secret» یک قاعده است، توسعه مییابد.
با این قاعده شاهد توسعه بازار پخش آخرین موسیقیها، فیلمها و سریالهای روز جهان بدون کوچکترین سانسور و با بالاترین کیفیت در سطح شبکه خانگی هستیم. کافی است در نقطهای از این معرفی، خطایی رخ دهد تا یکی از این شبکههای کوچک توزیع به پایان راه برسد؛ اما چون تعداد این شبکههای تولید و توزیع خانگی بسیار بیش از حد تصور است، هیچ خلل جدی در توزیع رخ نمیدهد و مشتری به محصولش میرسد. بخش محدودی از این بازار را در کنار خیابانها نیز میتوان دید، ولی بخش اصلی حرفهایتر عمل میکند.
توزیع کنندگان چمدانی، با یک کیف سامسونت یا چمدان بنا بر با یک زمانبندی مشخص و همچنین در خارج از این زمانبندی به درخواست مشتریان، مراجعه کرده و سفارشهای مشتریان که در مراجعات پیشین درخواست شده به همراه آخرین فیلمها و سریالها و آلبومهای موسیقی و کنسرتها و... را یکجا میآورند. با توسعه اینترنت اساساً دیگر قاچاق فیلم به ایران معنا ندارد و میتوان به آسانی این محصولات را از اینترنت دانلود کرد و حتی پیش از توزیع در شبکه خانگی کشورهایی اروپایی و آمریکایی در ایران دید و طبیعتاً با این قاعده، سفارشها خیلی زود دست مشتریهای داخلی میرسد!
قیمتها و کیفیتها کاملاً نسبتی مستقیم دارند و از فیلمهای سه بعدی بر دی وی دی بلوری با حجم چند ده گیگابیتی تا دی وی دیهای به اصطلاح کیفیت پردهای را در بازار فیلم و از کالکشن موسیقی کلاسیک جهان در یک سی دی با کیفیت ۶۴ مگابیت تا دی وی دیهای بلوری خوانندههای مطرح جهان با کیفیت «فلک / Flac» و همچنین نادرترینها را در این بازار میتوان یافت و طبیعتاً نوسان قیمت نیز متناسب با این سفارشها بسیار قابل توجه است و هر جنسی نیز مشتری خودش را دارد؛ از دی وی دی سه هزار تومانی تا دی وی دی بلوری ۴۰ هزار تومانی.
مسدودسازی سایتهای دانلود غیرقانونی خارجی نیز نتوانسته این فضا را محدود سازد، چرا که نسل تازه نرمافزارها که در دو سال گذشته در دسترس قرار گرفته و در حال گسترش است، عملاً فیلترینگ را بیمعنا ساخته و حتی برای کشورهای غربی نیز بسیار دردسرساز شده، چرا که بر خلاف سایتهای میزبانی دانلود، این نرمافزارها بر مبنای یک نشانی اینترنتی واحد فعالیت نمیکنند که با مسدودسازی این نشانی، بتوان روند بارگذاری (آپلود) و بارگیری (دانلود) آخرین نرمافزارها، فیلمها، سریالها، موسیقیها و... را بر این نرم افزارها متوقف کرد.
ساختار پیچیده این نرم افزارها که اتفاقاً بخش وسیعی از فیلمها و سریالهای قرار گرفته بر روی آنها روسی و چینی است، به گونهای طراحی شده که هر دانلودکننده همزمان در حال آپلود همان فایلها نیز بوده و در واقع عملاً گروهی دیگر از کاربران نیز از این امکانی که توسط کاربر ایجاد شده استفاده میکنند و در مقابل خود نیز در این زمینه نقش متقابل را در بارگذاری ایفا میکنند و بدین ترتیب به تعداد آی پی آدرسهای متنوع کاربران نشانی دانلود وجود دارد که مقابله با آن را ناممکن میسازد. این تازه ابتدای ایجاد ساختارهایی است که برخوردهایی نظیر فیلترینگ با آنها ناممکن یا بسیار دشوار است.
این فضاها البته هنوز آنچنان عمومیت نیافته و هنوز تجارت توزیع کنندگان چمدانی رونق دارد و تا توسعه بیشتر اینترنت و رسیدن سرعت بالای اینترنت به همه خانهها، گردش مالی میلیاردی این بازار زیرزمینی پابرجا خواهد بود و چمدانها هر روز صبح به قصد خانهها و دفاتر کار خصوصی حرکت میکنند و شب برای پر شدن به مبدأشان بازمیگردند و اگر برخوردها نیز نتیجهبخش بود، این گسترش را نمیدیدیم. قاعده گفته شده در ابتدا انکارناشدنی است که بازار دارای مشتری و مشتری تشنه همیشه فروشندگانی دارد و تنها پرریسک شدن بازار، به بالا بردن قیمت توسط فروشنده کمک میکند!
دلمان بخواهد یا نخواهد، در فضای کنونی پیش از آنکه یک فیلم یا سریال مراحل دریافت مجوزش پیموده شود و بسیار قبل از ورود به مرحله ترجمه برای دوبله، توسط بخش چشمگیری از مردم، به ویژه ساکنین شهرهای بزرگ کشور، تماشا شده و بسیاری از موسیقیهایی که هیچگاه امکان ورود به بازار رسمی موسیقی را ندارد، سریعتر از این فیلمها و سریالها دست به دست میشود؛ شاید تنها چند روز پس از انتشار در فروشگاههای بینالمللی! هماکنون چاره جز تولید وسیع محصولات فرهنگی با کیفیت و قابل رقابت ایرانی در سطح بینالمللی در همه این حوزهها و اشباع بازار داخلی با این محصولات، چیست؟