چهار سال گذشت و کمتر کسی خبر دارد که در ایران، «پلیس گردشگری» وجود دارد، پلیسی که البته فعالیتش فقط به یک شهر و وظایفش به امور خاصی محدود شده است.
به گزارش ایسنا، سال 1387 قرار بود مصوبهای صادر شود که براساس آن، پلیس گردشگری برای تأمین امنیت گردشگران در شهرهای گردشگرپذیر راهاندازی شود؛ اما مصوبهای صادر نشد. با این حال در اصفهان، نمونهای از پلیس گردشگری با همکاری نیروی انتظامی که تا کنون پای میز مذاکره با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای قطعی شدن تکلیف پلیس گردشگری نیامده است، راهاندازی شد. پلیسی که دو کیوسک اطلاعرسانی در دو نقطهی مهم گردشگری شهر اصفهان، یعنی کنار سیوسه پل و میدان امام خمینی (ره) دارد و مأموران آن نیز لباس نیروی انتظامی را بر تن میکنند و البته نشانهای از پلیس گردشگری ندارند و معمولا هم از فرماندهی نیروی انتظامی و با همان آموزشهای پلیس به این مرکز منتقل میشوند.
بهانهی راهاندازی پلیس گردشگری بیشتر تأمین امنیت گردشگران و جلوگیری از کلاهبرداریها در اماکن گردشگری است، در عین حال که راهنمایی گردشگران نیز از دیگر وظایف آن بهشمار میآید. این طرحی است که در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وجود دارد و باید به صورت مشارکتی با نیروی انتظامی راهاندازی و حدود وظایف و ضوابط آن کاملا تعریف شود. علاوه بر این، جایگاه رسمی و دائمی داشته باشد و در اجرا، با محدودیتهای قانونی مواجه نشود.
ویتنام، مالزی، تایلند، کره جنوبی، نپال، سریلانکا، هند و پرو از جمله کشورهایی هستند که تا کنون در زمینهی راهاندازی «پلیس گردشگر» اقداماتی کردهاند. پلیسهای گردشگر معمولا به چند زبان دنیا تسلط دارند و بیشتر هم زیر نظر وزارت گردشگری آن کشور فعالیت میکنند و کارشان رسیدگی به شکایتهای گردشگران، تأمین امنیت و راهنمایی کردن آنها است.
اما ظاهرا آنچه از پلیس گردشگری در ایران که تنها دفتر رسمیاش در شهر اصفهان دیده میشود و از کل نیروی انتظامی فقط فرماندهی نیروی انتظامی اصفهان با این طرح مشارکت داشته، برمیآید، آن است که نقش این پلیس بیشتر هشداردهنده و پیشگیریکننده و البته راهنمایی گردشگران، بویژه گردشگران خارجی است. برای همین هم نقشههایی را از شهر اصفهان به دو زبان و با آرم پلیس گردشگری چاپ و منتشر کرده است که در صورت مراجعهی گردشگران، آنها را در اختیارشان قرار میدهد.
برخی مأموران نیز به بعضی زبانهای خارجی تسلط دارند و معمولا در مواقعی که نیروی انتظامی در رسیدگی به مشکلات مسافران خارجی با مشکل مواجه میشود، از این مهارت پلیس گردشگری بهره میبرد.
با این شرح وظایف، این پرسش مطرح است که حدود وظایف و اختیارات پلیس گردشگری تا چه حدی است؟ آیا گردشگران بویژه خارجیها میدانند در صورتی که با ناامنی، کلاهبرداری یا ناهنجاریهای دیگری در شهری مانند اصفهان مواجه شدند، باید به کجا مراجعه کنند؟
پاسخ پلیس گردشگری در اصفهان نشان میدهد که در چنین مواقعی و پس از اطلاع یافتن از موضوع، گردشگر را به کلانتری ارجاع میدهند و اگر در کلانتری این مشکل حل نشد و آنها به زبان گردشگر تسلط نداشتند، پلیس گردشگری با آنها همکاری میکند. کیوسکهای پلیس گردشگری وابسته به کلانتری و زیر نظر فرماندهی نیروی انتظامی اصفهان است؛ با آنکه گفته میشود آنها واحد مستقلی بهشمار میآیند، ولی حدود وظایفشان، حکایت از محدودیتهای اجرایی دارد.
پلیس گردشگری در شهر گردشگرپذیری مانند اصفهان، بیشتر نقش یک راهنما برای گردشگران خارجی را ایفا میکند، چون در ناهنجاریهای مربوط به گردشگر داخلی، این فرماندهی نیروی انتظامی است که بیشتر مسوولیت دارد و دربارهی گردشگر خارجی با آنکه گفته میشود فضای کار گستردهتری دارد؛ اما وظیفهی اصلی تأمین امنیت گردشگران بیشتر با خود نیروی انتظامی است تا پلیس گردشگری.