این روز‌ها که آمریکا با به راه انداختن ائتلافی متشکل از متحدان منطقه‌ای و بین المللی خود به اقدام نظامی علیه تروریست‌های داعش روی آورده، ماجرای اظهارات معاون رئیس جمهور این کشور علیه ترکیه و امارات به شدت خبرساز شده است؛ اما آنچه در این زمینه مطرح می‌شود، اینکه دلیل اصلی این اتهام زنی و سپس عذرخواهی جو بایدن از متحدین منطقه‌ای آمریکا چه بود؟
به گزارش «تابناک»، دو روز پیش جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا سخنانی درباره گروه تروریستی داعش و ریشه‌های شکل گیری و سپس قدرت گرفتن این گروه بیان کرد که به شدت جنجالی شد. بایدن در اظهارات خود با متهم کردن ضمنی ترکیه به نقش آفرینی در ظهور داعش گفت: اردوغان اعتراف کرده تصمیمش برای دادن مجوز عبور به تروریست‌های خارجی برای عبور از ترکیه به سمت سوریه اشتباه بوده است.
وی در ادامه سخنان خود، امارات و عربستان را نیز در همین زمینه مورد انتقاد قرار داد و گفت: «بزرگ‌ترین مشکل، متحدان ما هستند، متحدان ما در منطقه مهم‌ترین مشکل ما در منطقه بودند. ترک‌ها، ما دوستان خیلی خوبی هستیم و من روابط فوقالعادهای با اردوغان دارم و وقت زیادی را با هم گذرانده‌ایم. سعودی‌ها، اماراتی‌ها و دیگران چکار می‌کنند؟».
این سخنان واکنش تند رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه را به دنبال داشت که ضمن رد اتهامات بایدن، خواستار عذرخواهی وی شد. پس از آن، دولت امارات نیز به اظهارات بایدن واکنش نشان داده و اتهامات وارده از سوی بایدن درباره حمایت از تروریست‌های داعش را رد کرد. امارات نیز همچون ترکیه، خواستار توضیح معاون رئیس جمهور آمریکا درباره اظهاراتش شد.
در پی این واکنش‌ها، بایدن روز گذشته و تنها یک روز پس از این سخنرانی، در تماس تلفنی با اردوغان گفت، به دلیل اظهاراتش که از آن اتهام علیه ترکیه مبنی بر حمایت از تروریسم در سوریه برداشت می‌شود، عذرخواهی می‌کند.
وی سپس در گفت‌و‌گو تلفنی با ولیعهد ابوظبی نیز مشابه همین عذرخواهی را از دیگر متحد منطقه‌ای آمریکا، یعنی امارات کرد.
اما پرسش اینجاست، در شرایطی که ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا و با مشارکت همین متحدین منطقه‌ای این کشور در حال انجام عملیات در سوریه و عراق است، طرح این مباحث از سوی بایدن و بلافاصله عذرخواهی بابت آن، چه معنا و مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ به عبارت دیگر، از نگاه عالی ترین مقامات دولت آمریکا، نقش و موضع واقعی متحدین این کشور در قبال موضوع تروریسم چیست؟
این موضوع به ویژه از آن جهت اهمیت می‌یابد که بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا، در قلب تشکیلات راهبردی و سیاستگذاری این کشور بوده و طبیعتاً از آغاز در جریان همه داده‌ها و همچنین تحلیل‌های اطلاعاتی مربوط به موضوع تروریسم در منطقه بوده است. پس در این صورت، وی که از آغاز در جریان ارتباطات برخی کشورهای منطقه ـ از جمله ترکیه، عربستان و امارات بوده ـ چرا اکنون نسبت به موضع گیری علیه آنها اقدام می‌کند؟
در پاسخ به این پرسش ها، نخست باید به این نکته اشاره کرد که از همان آغاز اوج گیری درگیری‌ها در سوریه و سپس تبدیل شدن آن به یک جنگ داخلی تمام عیار، نقش کشورهایی چون ترکیه، عربستان، امارات و البته قطر در حمایت از هر گروهی که به مخالفت با دولت بشار اسد برخیزد، بر هیچ کس پوشیده نبود و در همین راستا، گروه‌های تروریست تکفیری نیز به عنوان یکی از نیروهای مخالف دولت سوریه، از این حمایت‌ها و کمک‌ها بی‌بهره نبودند؛ بنابراین، تصور اینکه آمریکا از آغاز نسبت به نقش این کشور‌ها در حمایت از داعش بی‌اطلاع بوده، کاملاً نادرست است.
اما نکته‌ای که در این میان مورد اشاره بایدن قرار نگرفته و اتفاقاً به همین موضوع اطلاع آمریکا از نقش کشورهای مذکور بازمی‌گردد، موضعی است که خود دولت آمریکا از آغاز تاکنون در قبال داعش و به طور کلی حرکت‌های تروریست تکفیری در منطقه داشته است؛ به عبارت دیگر، این خود آمریکا بود که با هدف کمک به براندازی اسد، نه تنها در مقابل حمایت متحدین خود از داعش و دیگر گروه‌های تکفیری سکوت کرد، بلکه خود نیز پنهانی با این کمک‌ها و حمایت‌ها همراه شد. در عراق نیز آمریکا تا جایی که توانست از ابزار این گروه‌ها برای اعمال فشار بر دولت نوری مالکی بهره برد و تنها پس از کناره گیری مالکی بود که واشنگتن اقدام علیه این تروریست‌ها را آغاز کرد.
اما اکنون که تهدید تروریست‌های داعش از مرزهای مورد انتظار فرا‌تر رفته و منافع مشترک جامعه بین المللی را هدف قرار داده است، آمریکا به سبب اقدامات حمایتی خود از این گروه به شدت تحت فشار افکار عمومی جهانی قرار گرفته و به همین سبب، در جست‌و‌جو راه فراری از این فشار برآمده است.
همین فشار افکار عمومی و تلاش برای رهایی از آن است که سبب می‌شود، شخصی چون معاون رئیس جمهور آمریکا به عنوان یکی از اعضای اصلی حلقه تصمیم گیری در این کشور، متحدین منطقه‌ای واشنگتن را با لحنی تند مورد انتقاد قرار دهد و سپس، با متوجه شدن این که در عمل به همراهی آنها برای رهایی از شرایط کنونی در قبال تکفیری‌ها نیاز دارد، از آنها عذرخواهی کند. در حقیقت، این تناقضی است که رویکردهای پیشین آمریکا در قبال داعش آن را پدید آورده و به نظر هم نمی‌رسد، به زودی بتواند خود را از شر این تناقض رها کند.
