آیا تجربه هشت سال پیش توافق در لحظات آخر در مذاکرات بین دولت بوش و هند، این بار در مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵ تکرار خواهد شد؟ در نوامبر سال ۲۰۰۶ و در شرایطی که بوش جمهوریخواه در حال آماده شدن برای روزهای پیش رو و کنترل کنگره امریکا توسط مخالفان دموکرات خود بود، مذاکرات بین آمریکا و هند در مسأله همکاریهای هستهای به جایی رسید که اکنون ممکن است در مذاکرات ایران و ۱+۵ تکرار شود.
به گزارش «تابناک» به نقل از اوراسیا ریویو، در آستانه فرا رسیدن مهلت تعیین شده برای توافق هستهای اکنون مذاکرات در وین در معرض پیشبینیهای گوناگونی است. عدهای از کارشناسان از احتمال توافق بر سر چهارچوبی کلی سخن میگویند که برخی از جزئیات مربوط به آنها بعدا مورد مذاکره قرار میگیرد. جان لیمبرت از گروگانهای سابق آمریکایی در تهران برای وقوع این معجزه دعا میکند و برخی دیگر با توجه به پیچیدگی فراوان مذاکرات، تمدید دوره مذاکرات را غیر قابل اجتناب میدانند، ولی به هر حال باید پنجره زمانی موجود تا کنترل جمهوریخواهان بر سنای آمریکا از اول سال آینده میلادی را نیز مد نظر قرار داد.
توافق هستهای بین آمریکا و هند بعد از چند سال مذاکره سخت بین آمریکا و هند در شرایطی به امضای بوش و مقامات هندی رسید که بوش در شرایطی مشابه امروز اوباما قرار داشت و مهلت کوتاهی تا استقرار اکثریت دموکرات در کنگره را در اختیار داشت. بوش از پنجره زمانی بین شکست جمهوریخواهان در انتخابات تا استقرار اکثریت دموکرات در کنگره استفاده کرد و پیش از اینکه کاری از دست دموکراتها برآید، توافق با هند را نهایی کرد.
نیکولاس برنز مذاکرهکننده ارشد آمریکا در آن مذاکرات به یاد میآورد که دو طرف در آخرین لحظات مواضع لازم برای رسیدن به توافق را اخذ کردند و این در شرایطی بود که تنها چند هفته پیش از آن اختلافات دو طرف جدی و در کانون توجه بود ولی به سبب قریبالوقوع بودن حضور دموکراتها دو طرف اقدامات لازم برای رسیدن به توافق را انجام دادند.
آن گونه که برخی از مقامات مذاکرهکننده ابراز داشتهاند، تقریبا ۹۵ درصد کار توافق ایران و ۱+۵ صورت گرفته است و این باعث میشود که شکست مذاکرات هرچند محال نیست ولی خیلی بعید باشد.
گزینههای محتملتر رسیدن به یک توافق جامع، توافق بر سر کلیات توافق جامع و تمدید کوتاه مدت مذاکرات برای رسیدن به توافق بر سر جزئیات و یا گزینه تمدید توافق موقت هستند. روشن است که بهترین سناریو رسیدن به توافقی جامع است که به لحاظ اقتصادی هم برای کشورهای و ایران جذاب است.
صرفنظر از توافقهای قانونی توافق هستهای هند و آمریکا با توافق جامع احتمالی هستهای بین ایران و گروه ۱+۵ که نیاز دولت بوش به تصویب قوانین مربوطه در کنگره آمریکا از جمله آنهاست، وضعیت اوباما و بوش از این حیث که هر دوی آنها به رسیدن به توافق هستهای به عنوان موفقیتی در سیاست خارجی خود نیاز داشتهاند قابل مقایسه هستند. توافق اتمی با هند موفقیت بزرگی در سیاست خارجی بوش و سنگ بنای روابط بهتر دو طرف در سالهای بعد شد.