امروز هر گاه صحبت از هدفمندی یارانهها در کشور میشود، مردم به یاد افزایش قیمت میافتند. دیگر صحبتی از اصلاح قیمتها، ایجاد عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه یارانهها و... نمیشود. گویی همه اینها شعارهایی بود تا مردم نسبت به هدفمندی یارانهها واکنش منفی نشان ندادند. هدف هدفمندی کاهش فاصله طبقاتی، استفاده همه افراد از منابع ملی و... بود؛ اما عملکرد دولت قبل و ادامه آن عملکرد توسط این دولت، همه این مدینه فاضله را به سرابی تبدیل کرده است.
به گزارش «تابناک»، بعد از گذشت چندین ماه گمانه زنی در خصوص افزایش قیمت نان، این موضوع از امروز رسما اجرایی شد و قیمتهای موجود افزایش یافت. آنگونه که آقای نوبخت، سخنگوی دولت گفته بود، این افزایش قیمتها بر اساس اقتضائات نانواییها و در هر استانی به فراخور موقعیت و با همکاری کارگروههایی زیر نظر استانداران متفاوت خواهد بود.
محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت با تأکید بر اینکه دولت برنامهای برای افزایش قیمت نان ندارد، میگوید: «این افزایش قیمت صرفا محصول افزایش هزینههاست که به نانواها وارد میشود!
بنا به گفته نوبخت، این افزایش قیمت نباید از ۳۰ درصد بیشتر شود و در هر استان درصد افزایش قیمت نان متفاوت است».
با این حال نعمت الله ترکی، معاون برنامه ریزی و اشتغال استانداری تهران اعلام کرده است: «با اتحادیههای نانوایان تهران در خصوص افزایش ۳۴ درصدی قیمت انواع نان به توافق رسیدیم». البته مشاهدات عینی خبرنگار تابناک این افزایش قیمت بیشتر در تهران را تأیید میکند.
این تناقض گویی دولت در اعلام قیمت نان به همین جا ختم نمیشود. در حالی که مسئولان صحبت از افزایش حداکثر ۳۰ درصدی قیمت نان میکنند، نرخهای اعلامی سازمان صنعت و معدن و تجارت استان تهران با یک مقایسه سرانگشتی قیمتهای جدید نشان میدهد که قیمت نان ۴۰ درصد افزایش یافته، نه ۳۰ درصد!
پیش از این، قیمت هر قرص نان لواش ۱۶۰ تومان بود که اکنون ۲۲۵ تومان اعلام شده است. نان بربری از ۵۰۰ تومان به ۷۰۰ تومان، نان تافتون از ۳۰۰ تومان به ۴۲۵ تومان و نان سنگک از ۶۰۰ تومان به ۸۰۰ تومان رسیده است. در این میان حتی برخی نانواها مدعی هستند که آنها بر اساس مصوبه، وزن چانههایشان را نیز کاهش دادند و با همان وزن سابق نان پخت نمینمایند.
گذشته از عملکرد نامناسب دولت در اعلام و حتی اجرای این مصوبه، موضوع مهمتر این است که دولت در حالی از افزایش قیمت نان به دلیل ثابت بودن آن در سه سال گذشته حمایت میکند که یک نکته مهم را فراموش کرده و آن اینکه اگر در سال ۹۱ قیمت نان افزایش یافت، مابالتفاوت افزایش قیمت نان به حساب یارانهای نقدی مردم افزوده شد.
اما بنا بر اظهارات قبلی آقای نوبخت مبنی بر اینکه در سال آینده یارانه به همین سبک ادامه مییابد و هیچ گونه افزایش یارانهای نخواهیم داشت، نشان میدهد که دولت هیچ برنامهای برای افزایش یارانه نقدی ندارد.
نکته بسیار مهم که دولت باید به آن توجه بیشتری داشته باشد، موضوع تأثیر افزایش قیمت نان در زندگی خانوارهای کمدرآمد است. عموماً از نان به عنوان قوت غالب خانوادههای کم درآمد نام برده میشود. در واقع هر گونه افزایش قیمت در این کالای اساسی، تأثیر مستقیم بر خانوادههای کم درآمد و پرجمعیت میگذارد.
در واقع نان، کالایی است که تمامی قشرهای مردم مخصوصا دهکهای پایین اقصادی جامعه بخش قابل توجهی از معیشت خود را با آن پاسخ میدهند و از طرف دیگر، در چند ماه گذشته، قیمت آب، برق، بنزین و سایر حاملهای انرژی نیز افزایش یافته است، در حالی که هیچ افزایشی در میزان یارانه دریافتی این دهکهای درآمدی مشاهده نمیشود.
این در حالی است که شاید دولت در ابتدا میتوانست با حذف یارانه بگیران پردرآمد، درآمد حاصل از این حذف را برای افزایش کمتر قیمت نان جایگزین میکرد که نکرد. البته که فعلاً دولت نه برنامهای برای افزایش یارانه دهکهای پایین درآمدی دارد و نه برنامهای برای حذف دهکهای پردرآمد.
با این حال ضروری است که دولت با توجه به نقش پراهمیت نان در زندگی طبقات کم درآمد جامعه، هر چه زودتر در جهت جبران این افزایش قیمت برای شکلگیری عدالت اجتماعی و دور نشدن از هدف اصلی هدفمندی یارانهها ـ که همانا ایجاد عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه یارانهها میان افراد بود ـ گام بردارد.