تحولات امنیتی عراق با تحرکات تروریست های داعش در غرب بغداد وارد مرحله جدیدی شده است و لزوم تسریع عملیات قوی علیه تکفیری ها در فلوجه و موصل بیش از قبل احساس می شود.
مهر نوشت: عراق کشوری با موقعیت ویژه در خلیج فارس و منطقه استراتژیک خاورمیانه محسوب می شود.اگرچه در سال ۲۰۰۳ حذف صدام و رژیم بعث سبب خوشحالی مردم عراق شد و یک تهدید علیه عراقی ها از بین رفت اما ادامه بی ثباتی، نگرانی آنها را به دنبال داشت و امنیت ملی عراق را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
پس از سال ۲۰۰۳ علاوه بر انفجارهای تروریستی، فعالیت القاعده در این کشور نیز عاملی برای بی ثباتی آن شد.البته معمولا شرایط امنیتی ارتباط ناگسستنی با شرایط سیاسی هر کشوری دارد و از آنجا که در عراق گروه های سیاسی همدلی به شکل مطلوب را نداشته اند این عامل نیز بر نا امنی در عراق دامن زده است تا جایی که در برهه ای طارق الهاشمی به عنوان معاون رئیس جمهوری به اتهام ارتباط با موضوع تروریسم تحت تعقیب قرار می گیرد و از کشور فراری می شود.
اما اوضاع عراق از نظر امنیتی زمانی بغرنج تر شد که گروه موسوم به داعش در ژوئن ۲۰۱۴ به شمال عراق یورش برد و یکی از استانهای مهم یعنی نینوا به مرکزیت موصل را اشغال کرد و به دنبال آن به یورش و خونریزی های خود ادامه داد و بخش هایی از صلاح الدین و الانبار و دیالی را نیز به اشغال خود درآورد.
پس از آن نیروهای مردمی در عراق شکل گرفت و مانع از ادامه یورش های داعش شد.نیروهای مردمی، داعش را از مناطق تحت اشغال داعش در دیالی بیرون راندند. در سال ۲۰۱۴ ابتدا "آمرلی"، "سلیمان بیک"، "ضلوعیه" (در شمال و مرکز عراق) و سپس "جلولا" و "سعدیه" در استان "دیالی" و سپس کل این استان آزاد شد.آمرلی و جرف الصخر از تکفیری ها پاکسازی شد و پس از آن عملیات آزادسازی "تکریت" مرکز استان "صلاح الدین" از زمستان سال ۲۰۱۵ کلید خورد و این شهر آزاد شد.بخش اعظم صلاح الدین تاکنون از داعش پاکسازی شده است.
نبرد تکریت یکی از نبردهایی بود که نیروهای مردمی و امنیتی عراق با زحمت توانستند این شهر استراتژیک را آزاد کنند زیرا داعش دست به بمب گذاری و مین گذاری گسترده زده بود.
بیجی در استان صلاح الدین شهری است که پالایشگاه معروف بیجی در آن قرار دارد و پس از کش و قوس فراوان نیروهای عراقی موفق شدند این شهر را از کنترل داعش خارج کنند. هم اکنون بخش اندکی در الشرقاط و در نزدیکی مرز با استان نینوا در کنترل داعش باقیمانده است.
در الانبار واقع در غرب عراق نیروهای عراقی چندی قبل موفق شدند که داعشی ها را از الرمادی مرکز این استان بیرون کنند.در این استان در مناطقی نیروهای دولتی و عشایر وابسته به آن حضور دارند و در مناطقی هم داعشی ها حضور دارند.فلوجه گرچه در اشغال داعش است اما از همه سو در محاصره نیروهای مردمی و امنیتی عراق قرار دارد.
در موصل نیز که هنوز داعش حضور دارد و به جنایات خود ادامه می دهد.اما اوضاع جبهه های جنگ در عراق مدتی است دست نخورده باقی مانده است و هر ازگاهی منطقه ای از لوث داعش آزاد می شود یا منطقه ای به اشغال این گروهک در می آید.
در شرایط که داعش از نظر مالی و داخلی وضعیت نابسامانی دارد این باور تقویت می شد که باید ضربه نهایی به آن وارد شود اما تئوریسن های نظامی نظریات متفاوتی دارند؛برخی از ضرورت پاکسازی الانبار در وهله اول سخن می گویند زیرا معتقدند که ادامه اشغال الانبار به داعش اجازه مانور و تحرک به ویژه از سوی فلوجه و مناطق تحت اشغال خود در الانبار علیه نیروهای عراقی عملیات کننده در موصل می دهد.
در مقابل دسته دوم معتقدند که باید به موصل مرکز و کانون اصلی داعش در عراق حمله شود تا ضربه نهایی به شریان اصلی آن زده شود و به اصطلاح کمر تکفیری ها شکسته شود.
از مدتها قبل سخن از آزاد سازی موصل گفته شده است و هنوز هم برخی مسئولان نظامی و افراد محلی از ضرورت آزاد سازی موصل سخن می گویند اما عملیات موصل نیاز به تدارکات و لجستیک لازم دارد به ویژه که داعشی ها استحکامات قوی در این استان بنا کرده اند.
همانطور که گفته شد معمولا بحث از آزاد سازی موصل می شود اما در عمل اتفاقی نمی افتد.قبل از اینکه الرمادی در ۱۱۰ کیلومتری بغداد سقوط کند بحث فراوانی درباره طرح آزاد سازی موصل می شد.
در سال ۲۰۱۴ حدود ۴۰ درصد از خاک عراق در اشغال داعش بود اما هم اکنون همانطور که گفته شد استان دیالی از داعش پاکسازی شده و صلاح الدین نیز بخش اعظم آن در اختیار نیروهای دولتی است و تنها منطقه کوچکی در کنترل داعش است.در جنوب غربی کرکوک داعش بخش کوچکی را در اشغال دارد.شاید بتوان گفت که در حال حاضر کمتر از بیست درصد خاک عراق در اشغال داعش است.
اما در شرایطی که نیروهای عراقی در حال آمادگی برای آزاد سازی شهر فلوجه بودند به ناگاه داعش از این شهر مقامات عراقی را غافلگیر کرد.پس از اینکه از قطع امداد رسانی داعش و انتفاضه مردمی در داخل فلوجه سخن گفته می شد روز ۲۸ فوریه و بامداد این روز داعش، نیروهای محاصره کننده فلوجه را شگفت زده کرد و به مناطق اطراف بغداد یورش برد و موفق به تسلط بر برخی مناطق شد.
منطقه ای که داعش به آن برد از توابع ابوغریب شهری در غرب بغداد بود که زندان معروف آن و رسوایی آمریکایی ها زبانزد همگان است.این شهر به مثابه عقبه استراتژیک بغداد محسوب می شود به ویژه که با مناطق درگیر از جمله فلوجه نزدیک است.
یورش زمانی آغاز شد که حدود بیست داعشی از جمله عوامل انتحاری به سیلوی خان ضاری در غرب بغداد یورش بردند و به مدت ساعت بر آن مسلط شدند تا اینکه یگان مبارزه با تروریسم عراق وارد عمل شد و موفق به آزاد سازی آن از دست داعش و هلاکت همه داعشی ها در آن شد.
در همین روز مناطق دیگری از جمله کاظم عذاب، الحمدانیه و یک کارخانه به اشغال داعش درآمد که نیروهای دولتی آن را بازپس گرفتند.داعشی ها از منطقه الکرمه از توابع فلوجه دست به یورش زده بودند.
اما هدف از یورش داعش به ابوغریب چه بود؟ در واقع داعش قصد داشت که برخی زندانیان وابسته به خود را آزاد کند.داعش قصد داشت که با این یورش اندکی از فشار نظامی ارتش عراق به فلوجه و الکرمه در استان الانبار کم کند.
همزمان تروریست ها انفجارهایی در شهرک صدر انجام دادند و شماری را به خاک و خون کشیدند.در این انفجارها بیش از صد نفر کشته و زخمی شدند.
اما اگر بخواهیم به انگیزه های تروریست های تکفیری از یورش به مناطق غرب بغداد و در معرض خطر قرار دادن بغداد و نیز انفجارها در شهرک صدر اشاره کنیم باید اشاره کنیم که
اولا؛ داعش به دنبال این است که وانمود کند که هنوز از تحرک میدانی برخوردار است تا شاید در تصمیمات فرماندهان و مسئولان نظامی عراق تاثیر بگذارد.
ثانیا؛ داعش هم اکنون از نظر مالی و داخلی با شرایط سختی دست و پنجه نرم می کند. بسیاری از تروریست های این گروهک از جبهه های جنگ گریخته اند زیرا دیگر از انگیزه های سابق یعنی بحث مالی و تحرکات کاذب داعش خبری نیست از همین رو به دنبال این است که تحرکی انجام دهد تا روحیه اعضای خود را بالا ببرد و بر نابسامانی ها غلبه کند.
ثالثا؛ داعش به خوبی از عملیات قریب الوقوع برای آزاد سازی فلوجه آگاه است و این اقدامات را می توان تحرکات قبل از آزاد سازی فلوجه دانست.داعش احتمالا دست به اقدامات تروریستی دیگری هم بزند و این فرماندهان نظامی عراقی و دولتمردان این کشور هستند که باید هر چه سریعتر عملیات آزاد سازی فلوجه را آغاز کنند.همچنین این اقدامات داعش در شرایطی صورت می گیرد که نیروهای عراقی خود را آماده عملیات آزاد سازی هیت و کبیسه در غرب الرمادی می کنند و به ساکنان هشدار داده اند که از مراکز داعش فاصله بگیرند.
در پایان می توان گفت که پاکسازی عراق از داعش نیاز به توافق سیاسی و تاکتیک های ویژه نظامی و همکاری بین المللی دارد.داعش بسیاری از تروریست های خود را از دست داده است اما همچنان از تاکتیک های ویژه ای مانند استفاده از خودروهای بمبگذاری شده استفاده می کند.
غلبه بر داعش و خارج کردن مناطق تحت اشغال داعش در بخش هایی از الانبار و کل استان نینوا و بخش اندک صلاح الدین نیازمند به کار بستن تدابیر ویژه ای است.تا زمانی که خطوط امداد رسانی داعش قطع نشود نمی توان این گروهک را در مناطق تحت اشغالش از کار انداخت.
گروه های عراقی باید همدلی در امر مقابله با داعش داشته باشند و بر سر مشارکت نیروهای مردمی در عملیات آزاد سازی موصل و دیگر مناطق سنگ اندازی نشود به ویژه که ائتلاف بین المللی تحت رهبری ایالات متحده از جدیتی برخوردار نیست و به دنبال طولانی کردن جنگ است.تاکتیک نظامی ویژه ای باید اتخاذ شود و حمایت منطقه ای و بین المللی قوی از عراق در قبال تروریسم به عمل آید.
به هر حال انتظار می رود که جنون داعش در حملات انتحاری و خودروهای بمبگذاری شده ادامه یابد که این هوشیاری نیروهای امنیتی عراق را طلب می کند.فلوجه(فلوجه شهری در استان الانبار عراق در ۶۹ کیلومتری غرب بغداد و در کرانه رود فرات و جمعیتی بالغ بر ۲۸۵ هزار نفر در جاده بغداد به اردن واقع شده است. در عراق این شهر به «شهر مسجدها» شهرت دارد) و موصل لانه های افعی هستند و باید سر افعی در لانه هایش قطع شود و عملیات نظامی هر چه سریعتر آغاز شود تا ضربه نهایی به تکفیری ها وارد شود.
